Mensen die een beroerte hebben gehad, krijgen vaak binnen een jaar een TIA, nieuwe beroerte of hartinfarct. Financieringsorganisatie ZonMw investeert 1,1 miljoen euro in een project om de dagelijkse balans in zit-, beweeg- en slaapgedrag van deze patiëntengroep te verbeteren. Het doel? De kans op nieuwe gezondheidsproblemen na een beroerte verkleinen. Fysiotherapiewetenschapper Martijn Pisters van het UMC Utrecht en biomedisch wetenschapper Yvonne Hartman van Fontys Hogeschool leiden het project.

Jaarlijks worden in Nederland 40.000 mensen getroffen door een beroerte. Van die groep krijgt ongeveer 25 procent binnen een jaar een tweede ‘cardiovasculair event’, zoals een TIA, nieuwe beroerte of hartinfarct. Door deze nieuwe gezondheidsproblemen kunnen mensen ook overlijden. Ze hebben een enorme impact op het leven van patiënten en dat van hun families en vrienden. En ze brengen hoge zorgkosten met zich mee. Als het dus lukt om nieuwe gezondheidsproblemen na een beroerte te voorkomen, zou dat veel impact hebben.

Minder zitten, meer bewegen, beter slapen

Met het door ZonMw gefinancierde project willen onderzoekers Martijn Pisters, Yvonne Hartman en hun collega’s het aantal nieuwe events verminderen, door de leefstijl van de beroertepatiënten die een groot risico lopen te verbeteren. Ze verwachten veel van het project: "Bij hartrevalidatie zie je een afname van 35 procent in het aantal nieuwe grote cardiovasculaire events en overlijden na een hartinfarct”, vertelt Martijn. “We hopen met onze interventie een soortgelijk resultaat te halen.”

De gedragsmatige interventie waar de onderzoekers binnen het project mee werken heet ‘RISE’. Het doel van de interventie is het verminderen en opbreken van zittijd, om mensen zo in staat te stellen hun beweeggedrag blijvend te veranderen. Een belangrijk aspect van de interventie is dat fysiotherapeuten bij mensen thuis op bezoek gaan. Ze ondersteunen mensen om na een beroerte meer te bewegen, minder te zitten en beter te slapen, door hen persoonlijke adviezen en begeleiding te bieden. Daarbij worden mensen ook geholpen door een speciaal voor deze interventie ontwikkelde bewegingssensor die ze in hun broekzak kunnen stoppen en bijbehorende smartphone-app.

^{Met de RISE-app kunnen deelnemers hun eigen zit- en beweegpatronen in de gaten houden.}

Bekenden betrekken bij behandeling

Een ander belangrijk onderdeel van de RISE-interventie, is dat er altijd iemand vanuit de directe omgeving samen met de patiënt de interventie krijgt. "Familie en vrienden zijn belangrijk om mensen met een beroerte te helpen actiever te leven en gewoontes te veranderen", aldus Yvonne. "Als zij meedoen, gaat het vaak beter met de patiënten en houden ze de veranderingen langer vol." Door een eerdere beurs loopt er al sinds eind 2022 een onderzoek naar het effect van de RISE-interventie op het zit- en beweeggedrag van mensen met een beroerte. Zes ziekenhuizen en 21 gespecialiseerde eerstelijns neurorevalidatie-fysiotherapeuten in de regio Eindhoven, Den Bosch en Utrecht doen hieraan mee.  

Door de nieuwe financiering van ZonMw, kunnen de onderzoekers het project de komende tijd opschalen. “We willen uitbreiden naar andere regio’s in Nederland”, vertelt Martijn. “In totaal willen we straks samenwerken met neurologen, revalidatieartsen en verpleegkundig specialisten in twintig ziekenhuizen en ongeveer vijftig tot zestig fysiotherapeuten uit de eerste lijn. Zo hopen we bijna duizend patiënten te gaan volgen. Die aantallen helpen ons om te analyseren hoe goed de RISE-interventie werkt op het voorkomen van nieuwe gezondheidsproblemen, en of het de kosten waard is."

Als de RISE-interventie beroertepatiënten inderdaad helpt om langer gezond te blijven, kan het een standaard onderdeel van de behandeling worden voor deze patiëntengroep.