Het Nationaal Groeifonds investeert 124,5 miljoen euro in een nieuw Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie. Van deze investering wordt 55 miljoen euro direct en 69,5 miljoen euro onder voorwaarden toegekend. Het doel van het centrum is om veiligere, effectievere en betere medische behandelingen te stimuleren en tegelijkertijd dierenleed te verminderen.

Read in English >

Het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT) gaat met de bijdrage van het Nationaal Groeifonds (NGF) de transitie naar proefdiervrije biomedische innovaties versnellen. Dit zal economische en maatschappelijke winst opleveren: betere geneesmiddelen en minder dierproeven.

Nadat een eerdere aanvraag van het CPBT in de derde ronde van het Nationaal Groeifonds leidde tot een reservering van 124,5 miljoen euro, heeft het CBPT in januari 2024 een aangepast voorstel ingediend. Dit voorstel is nu positief beoordeeld en de reservering is omgezet in een toekenning.

Veilige en betaalbare medicijnen 

Het CPBT komt precies op het juiste moment. Er wordt grote vooruitgang geboekt met de ontwikkeling van proefdiervrije methoden en de accreditatie en kwalificatie van deze methoden. De academische wereld, de industrie, regelgevende instanties, patiëntenorganisaties en NGO's werken steeds beter samen om nauwkeurigere en kosteneffectievere geneesmiddelen te krijgen. 

Tegelijk blijkt steeds vaker dat de resultaten verkregen uit dierproeven maar beperkt of zelfs helemaal niet vertaald kunnen worden naar de mens. In de meeste van deze biomedische ontwikkelingstrajecten blijkt pas tijdens de studie met patiënten dat dierproeven niet de therapeutische werking in de mens voorspellen. 

Nieuw centrum voor revolutionaire systeemverandering

Het CPBT gaat samen met een groot aantal nationale en internationale partijen een centrum realiseren dat de ontwikkeling en het vermarkten van proefdiervrije innovaties versnelt. Het CPBT zal zich in eerste instantie gaan richten op transitietrajecten op het gebied van ALS, taaislijmziekte, artrose/reuma en astma/COPD. 

Jeffrey Beekman, hoogleraar cellulaire ziektemodellen bij het UMC Utrecht en betrokken bij de aanvraag, is enthousiast over dit vooruitzicht. ‘We merken dat modellen op basis van de weefsels van patiënten zelf een veel beter beeld geven dan diermodellen. Binnen het CPBT kunnen we die modellen verder ontwikkelen en standaardiseren, wat behandeling voor deze patiënten, bijvoorbeeld met taaislijmziekte, dichterbij brengt.’ 

Het CPBT zal de ontwikkelde methoden, tools en expertise samen met onderzoekers en bedrijven implementeren. Het nieuwe centrum zal daarnaast onderwijs, trainingen, advies en ondersteuning leveren om daarmee de acceptatie en gebruik van proefdiervrije biomedische innovaties te versterken. Het wordt een integraal programma dat de transitie naar proefdiervrij versnelt en het verdienvermogen van Nederland versterkt.

Maatschappelijke en economische impact

Prof. Wouter Dhert van het strategisch thema Life Sciences van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht zegt als een van de initiatiefnemers van het CPBT: “Het is prachtig nieuws dat het kabinet heeft besloten nu echt in deze belangrijke transitie te investeren. We hebben door de adviezen van de commissie onze plannen kunnen verbeteren. Er is nu nog grotere inhoudelijke betrokkenheid van de farmaceutische industrie. Ook doen nu de gezondheidsfondsen breed mee. Bovendien is de samenwerking met regio’s buiten Utrecht versterkt. Alle universitaire medisch centra van Nederland zijn nu partner. Dat geeft goed aan hoe breed het draagvlak is voor dit initiatief en voor het koppelen van economische meerwaarde aan betere translatie van biomedische innovatie naar de patiënt, met minder dierenleed.”

Mede-initiatiefnemer prof. Daniela Salvatori van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht: “Wereldwijd is er veel belangstelling om gebruik van proefdieren te verminderen en innovatie te versnellen. We kunnen als land met onze sterke Life Sciences & Health sector een leidende rol te nemen. We zien dat wetgeving in Europa en de Verenigde Staten meer ruimte gaat bieden voor toelating van nieuwe geneesmiddelen tot de markt zonder dierproeven. Er is veel in beweging! Die verandering gaan we aanjagen. Ook door onze studenten en professionals voor te bereiden met goede opleidingen en trainingen.”