Het aantal meldingen van vergiftigingen met designerdrug 3-MMC is in een jaar bijna verdubbeld. Uit het Jaaroverzicht van 2023 blijkt dat het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) hier 202 keer over is gebeld door zorgverleners. Dat is gemiddeld bijna vier keer per week. Uit het Jaaroverzicht blijkt verder dat ook over andere drugs het aantal meldingen is gestegen, zoals bijvoorbeeld het recreatief gebruik van ketamine en designer benzodiazepinen. Ander opvallend cijfer uit het Jaaroverzicht: bijna 600 meldingen over inname van te veel tandpasta, gelukkig zonder ernstige gevolgen.

Het NVIC is onderdeel van het UMC Utrecht en maakt ieder jaar een jaaroverzicht. Het Jaaroverzicht 2023 is in een nieuw jasje gestoken, en vanaf vandaag online beschikbaar via de website. Meer details over acute vergiftigingen bij mens en dier zijn te vinden in het document “2023 in cijfers”.

Ondanks verbod, meer vergiftigingen met 3-MMC

3-MMC is sinds 2021 officieel verboden. Nadat dat verbod was ingegaan, zakte het aantal meldingen iets terug, maar over 2023 is er weer een recordaantal meldingen. 3-MMC, ook wel bekend als “poes” of “miauw”, is een nieuwe psychoactieve stof (NPS) of designerdrug. De werking van 3-MMC lijkt op die van amfetamine en MDMA (xtc). Gebruikers voelen zich energiek en euforisch.

Professor Dylan de Lange, intensivist-toxicoloog en hoofd van het NVIC: “Maar het kan ook tot een versnelde hartslag, hogere bloeddruk en oververhitting leiden. Het is in veel gevallen nodig dat de patiënt wordt opgenomen.” Wat de stijging, ondanks het verbod veroorzaakt, is onduidelijk. “Maar er zijn wel aanwijzingen dat een groep gebruikers 3-MMC overmatig en langdurig gebruikt.” Waar de vergiftigingen zich in de eerste jaren nog concentreerden in de oostelijke helft van Nederland, komen de meldingen inmiddels uit heel Nederland.

Vaker vergiftigingen door recreatief gebruik ketamine

Ketamine wordt vanwege de hallucinogene en dissociatieve eigenschappen gebruikt als recreatieve drug. Het NVIC ziet de laatste jaren een toename van het aantal vergiftigingen met ketamine; in 2023 werden problemen na recreatief gebruik van ketamine meer dan 300 keer gerapporteerd. Bij langdurig misbruik van ketamine kunnen plasklachten of een permanente beschadiging van de blaas ontstaan.

Ruim 14.000 overdoseringen met benzodiazepinen; designer-varianten vaker betrokken

Het NVIC wordt jaarlijks telefonisch en via de website geraadpleegd over ruim 14.000 vergiftigingen met benzodiazepinen (rustgevende middelen). Opvallend hierbij is de toename van het aantal telefoontjes over designer- en niet-geregistreerde benzodiazepinen; in 2023 werden 226 vergiftigingen gemeld (195 in 2022 en 168 in 2021). Hierbij ging het vaak om bromazolam (88 blootstellingen) en pyrazolam (34 blootstellingen).

Vergiftigingen door cosmetica; tandpasta aan kop

Het NVIC wordt ook regelmatig geraadpleegd over blootstellingen aan cosmeticaproducten. De meeste meldingen gaan over inname van teveel tandpasta (bijna 600 blootstellingen), meestal door kinderen jonger dan 5 jaar (ruim 90%). Veel tandpasta’s bevatten fluoride, om de vorming van gaatjes te voorkomen. Na inname van meer dan de aanbevolen hoeveelheid kunnen gezondheidsklachten ontstaan. De meeste kinderen nemen slechts één of enkele hapjes tandpasta. Zij ontwikkelen geen, of slechts lichte, maag-darmklachten.

Over het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum 

Het NVIC is de nationale vraagbaak voor huisartsen, medisch specialisten en andere hulpverleners bij acute vergiftigingen. Deze expertise is een belangrijke pijler onder de complex acute zorg in het UMC Utrecht. Het NVIC is 24 uur per dag, zeven dagen in de week telefonisch bereikbaar voor zorgverleners uit heel Nederland.

Het NVIC geeft informatie over de te verwachten ernst, de gezondheidseffecten en de behandeling van vergiftigingen bij mensen en dieren. De informatie is grotendeels ook online beschikbaar via de website www.vergiftigingen.info. Door het grote aantal informatieverzoeken per jaar heeft het NVIC snel inzicht in trends in het aantal vergiftigingen in Nederland, die worden gedeeld met de verantwoordelijke (overheids-)organisaties.

In 2023 ontving het NVIC 43.612 telefonische informatieverzoeken over vergiftigingen bij 32.180 mensen en 8.511 dieren. Ook is in totaal 204.596 keer gebruik gemaakt van de website www.vergiftigingen.info waarvan 99.118 maal voor een patiënt. Het volledige Jaaroverzicht 2023 is te vinden via www.nvic.umcutrecht.nl.