Het UMC Utrecht is als een klok: de activiteiten gaan 24 uur per dag door en dat is alleen mogelijk wanneer de onderdelen van het raderwerk precies in elkaar grijpen. In een zomerserie lichten we er een aantal uit. Deze keer: gynaecoloog Jeanette van Leeuwen, die zowel volwassen vrouwen, tieners als meisjes behandelt. “Het is mooi om een afwachtende en verlegen patiënte te zien veranderen in iemand met wie je een goed en diepgaand gesprek kunt voeren over haar klachten.”

“Alles wat te maken heeft met de in- en uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen.” Jeanette van Leeuwen geeft de kortst mogelijke omschrijving van haar medisch specialisme: gynaecologie. De meeste mensen zullen hierbij denken aan zwangere en volwassen vrouwen, maar ook meisjes kunnen gebaat zijn bij deze discipline. “Denk aan een 4-jarige met vulvaire jeukklachten of een cyste op een eierstok”, zegt Jeanette. “Er zijn ook kinderen met aangeboren aandoeningen van de vagina of baarmoeder. En na de pubertijd kan een meisje bijvoorbeeld last krijgen van hevige pijn of bloedverlies bij haar menstruatie. In het UMC Utrecht/Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) zijn er twee gynaecologen met kindergynaecologie als aandachtsgebied, van wie ik er één ben.”

Vertrouwen kweken

De meeste patiënten van Jeanette hebben te maken met een intiem onderwerp. Zij kunnen het lastig vinden erover te praten. “Dat merk ik zeker bij jonge meiden. Dan probeer ik vertrouwen te kweken, ze te begeleiden en bij de zorg te betrekken. Het geeft een fijn gevoel om dan het contact te zien groeien. Een meisje dat tijdens haar eerste gesprek afwachtend was, kan veranderen in iemand die goed over haar klachten praat en mij zo de informatie geeft waarmee we verder kunnen.”

Variatie

Jeanette is sinds 2017 gynaecoloog en vanaf 2019 staflid binnen ons ziekenhuis. In de zorg voor volwassenen ziet zij vrouwen met gynaecologische klachten, zoals vleesbomen in de baarmoeder, menstruatieklachten, endometriose en vroegtijdige overgang. Wat maakt haar werk zo mooi en interessant? “Gynaecologie is een breed vak; geen dag is hetzelfde en geen patiënte is hetzelfde. Die variatie spreekt mij aan. Daarbij komt dat we als gynaecoloog veel dingen zélf kunnen doen. We hebben een rijk palet aan diagnostiek, zoals lichamelijk onderzoek en echografisch onderzoek. Bovendien zijn er veel verschillende operaties die we kunnen uitvoeren.”

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Gynaecologische zorg is 24 uur per dag nodig. “Daarom heeft iedere gynaecoloog in ons ziekenhuis bereikbaarheidsdiensten”, zegt Jeanette. “Drie keer per maand 24 uur en één keer in de twee tot drie maanden een weekeinde. Je bent dan oproepbaar voor spoedzorg. Bijvoorbeeld voor een vrouw die vanwege hevige buikpijn of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is binnengebracht op de spoedeisende hulp. Of voor een patiënt die in het ziekenhuis herstelt van een zware operatie. De zorg ’s avonds en ’s nachts is anders dan de zorg overdag. Vaak moet de patiënt met spoed worden geholpen, kunnen we niet wachten tot de volgende dag. Natuurlijk is er in die setting net zoveel aandacht en zorg als overdag. ”

Onderwijs

Een universitair medisch centrum heeft drie pijlers: patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Jeanette wijdt een dagdeel per week aan het laatste onderdeel. “Ik vind het belangrijk om kennis over te dragen, met name op het gebied van de gynaecologie. In het onderwijs voor geneeskundestudenten richten we ons rechtstreeks tot de volgende generatie artsen, maar we verzorgen bijvoorbeeld ook onderwijs voor verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en biomedische wetenschappers.”

Verbetering

Binnen het onderwijs volgt Jeanette twee sporen. “Vanuit de voortplantingsgeneeskunde en gynaecologie ben ik onderwijscoördinator. Ik ben het aanspreekpunt voor het onderwijs van onze afdeling en initieer veranderingen en aanpassingen in het onderwijs. Daarnaast geef ik zelf onderwijs. Door deze combinatie kan ik zelf ervaren wat er speelt in de collegezaal; door te horen wat (geneeskunde)studenten nodig hebben, kan ik ons onderwijs verder ontwikkelen en verbeteren.”

Kinderschoenen

Wat hoopt Jeanette in de komende jaren te bereiken met haar collega’s? “Boven aan de lijst staat dat we de zorg in kindergynaecologie verder willen ontwikkelen. Deze patiënten vragen een andere benadering dan volwassenen. Ze hebben dikwijls andere aandoeningen en ook de oorzaak van hun klachten kan anders zijn. Maar eigenlijk staat veel van de kindergynaecologie nog in de kinderschoenen.”

Vaker verwijzen

Een belangrijk onderdeel van de verbetering is dat meer artsen zich bewuster zouden moeten worden van gynaecologische klachten bij meisjes en wat de kindergynaecoloog kan betekenen. Jeanette: “Vaak weet een huisarts of medisch specialist niet dat een patiënt kan worden verwezen naar de kindergynaecoloog. Vrijwel ieder ziekenhuis heeft een gynaecoloog met speciale aandacht voor de kindergynaecologie. Hoe meer meisjes worden gezien door kindergynaecologen, hoe meer kennis wij kunnen opbouwen en hoe meer wij kunnen betekenen voor deze groep.”