Als eerste ziekenhuis in Nederland neemt het UMC Utrecht sinds kort bloed af onder ‘echogeleiding’. Hiermee maken artsen en verpleegkundigen aders in de elleboogplooi zichtbaar, waardoor de bloedafname makkelijker gaat. Een voordeel voor de patiënt, van jong tot oud: het afnemen van bloed gaat sneller, efficiënter en vaak in 1 keer.

Vaak zien kinderen en ook volwassenen er tegenop om geprikt te worden. “Als patiënten komen voor bloedafname, zien we vaak een zekere onrust. Ze zeggen vaak: ‘Ik heb er een hekel aan’ of: ‘Het lukt bij mij nooit in 1 keer’. We nemen de angsten van patiënten serieus en proberen de rust te bewaren. Onze medische pedagogische zorgmedewerkers en medisch psychologen helpen ons hierbij”, zegt Esther van der Roest, unitmanager bij het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). Om zo min mogelijk pijn en angst te ervaren bij bloedafname, zet het UMC Utrecht ook verschillende materialen en methodes in. Bijvoorbeeld de Pijn en Angst Rem (PAR) of de Prik!-app die ouders helpt om hun kinderen voor te bereiden op een bloedafname, een infuus of een injectie. Maar ook de speciale zalf EMLA®zalf, die de huid plaatselijk verdooft. Daardoor voelt een kind minder van een bloedafname, het plaatsen van een infuus of injectie.  

Succesvolle bloedafname en prikangst voorkomen  

Maar nu is het dus ook mogelijk om onder echogeleide bloed af te nemen op de (poli)klinieken van het UMC Utrecht en het WKZ. Dit biedt grote voordelen voor patiënten van jong tot oud, bij wie de aders in de elleboogplooi niet goed zichtbaar zijn. En ook bij patiënten waarbij de aders kwetsbaar of beschadigd zijn door behandelingen met bepaalde medicatie.  

Met behulp van de echo kan de arts of verpleegkundige naast de liggingsdiepte en de naaldlocatie, ook de kwaliteit van de aders bekijken en beoordelen. Hiermee is de kans op een succesvolle bloedafname nagenoeg gegarandeerd, met name bij patiënten die moeilijk zijn te prikken. En voorkomen we dat patiënten prikangst ontwikkelen. Esther: “De eerste patiënten (en ook ouders) reageren enthousiast. En omdat de echo een goed beeld geeft over de plaats van waar geprikt wordt, krijgt de patiënt ook vertrouwen dat het goed gaat komen. Het geeft de patiënt een klein beetje regie terug.” 

Verlengstuk van de vingers 

In Nederland wordt bloedafname standaard uitgevoerd op gevoel. De arts of verpleegkundige voelt waar de ader zit en bepaalt daarmee de punctieplaats. “Als je niks kunt voelen of geen zekerheid hebt (denk aan kleine bloedvaten) sta je normaal gesproken al snel zonder opties. In deze situatie vervult de echo een rol als verlengstuk van de vingers. En dit is uniek, de technieken zijn niet beschikbaar bij andere bloedafnamelocaties", zegt Esther. 

Is afleiding door een robot de toekomst? 

Naast vele methodes en ontwikkelingen zoals echogeleid bloedprikken, doet het UMC Utrecht onderzoek naar de meest effectieve manier om pijn en angst te reduceren. Het WKZ is gespecialiseerd in kinderen met prikangst en vroeg studenten van de Hogeschool Utrecht en onderzoekers om te onderzoeken wat sociale robots voor hen kunnen betekenen. “De robots worden nu nog niet ingezet, maar het zou zeker een mogelijkheid in de toekomst zijn om deze  robots echt vaker en op meer plekken te gebruiken. Hiervoor is het wel belangrijk dat de robot zoveel mogelijk autonoom ingezet wordt. HU Stories: Niet bang voor een prik | Hogeschool Utrecht 

Let op! Op dit moment wordt onderzocht wat sociale robots voor kinderen met prikangst kunnen betekenen. De robots worden nog niet ingezet. Wel zijn er tal van andere effectieve materialen en methodes die worden ingezet om prikangst te voorkomen of verlagen. Bijvoorbeeld de Prik!-app die ouders helpt om hun kinderen voor te bereiden op een bloedafname, een infuus of een injectie.