Afdeling Medische Fysiologie
Afdeling Medische Fysiologie
De afdeling Medische Fysiologie is onderdeel van de divisie Hart & Longen van het UMC Utrecht. Van 2003-2022 werd de de afdeling geleid door prof. dr. Marc Vos, sinds juni 2022 is dr. Toon van Veen afdelingshoofd. Onze afdeling opereert in lijn met de fysiologie die we bestuderen: er is een goede integratie tussen onderzoekslijnen en onze rol in het onderwijs in de verschillende bachelor, master en graduate school cursussen. Het hoofdonderwerp van ons onderzoek is hartfysiologie en veranderingen in het hart bij ziekte.
Fysiologie van het hart uitklapper, klik om te openen
Het hart reageert op veranderingen in de behoeftes van het lichaam. Als een snellere toename in pompfunctie nodig is, zal het neurohumorale systeem activeren (de zenuwen die het hart bereiken vanuit het brein), waardoor de slagfrequentie en de slagkracht snel toenemen. Als de toegenomen pompfunctie langdurig nodig blijkt, treden er veranderingen in het hart op. Dit veranderproces noemen we ventriculaire remodellering, en gaat gepaard met veranderingen in de moleculaire biologie van het hart. Genexpressiepatronen veranderen om zo de elektrofysiologie en pompfunctie van het hart te optimaliseren, en daarbij neemt ook de grootte van het hart toe.
Dit remodelleringsproces kan echter ook leiden tot de ontwikkeling van hartritmestoornissen. Dit is het hoofdonderwerp van ons onderzoek en beslaat het geheel van de hartfysiologie; van patiënt tot hartspiercel in een petrischaaltje. We zijn met name geïnteresseerd in hoe ventriculaire remodellering kan leiden tot het beginnen van de hartslag op ongepaste plekken in het hart (triggered activity), waarbij niet zoals gebruikelijk de sinusknoop als eerste activeert. Om de voorspelling van hartritmestoornissen te verbeteren, ontwikkelen we zogenoemde biomarkers die het mogelijk maken om patiënten met een risico te identificeren en zo het ontstaan van hartritmestoornissen te voorkomen.
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
Geschiedenis van onze afdeling uitklapper, klik om te openen
De afdeling medische fysiologie heeft een rijke geschiedenis. De afdeling werd opgericht in de 19e eeuw met als eerste afdelingshoofd de nog altijd wereldberoemde prof. dr. F.C. Donders. Het eerste proefschrift werd in 1849 verdedigd door Jan Willem Tilanus. Ook in de beginperiode van de afdeling was het hart- en vaatstelsel al een van de onderzoeksonderwerpen. Willem Berlin promoveerde in 1850 met een proefschrift over het vaatstelsel van het brein. Tot heden heeft de afdeling negen verschillende afdelingshoofden gehad en ongeveer 270 proefschriften voortgebracht (zie ook deze poster voor een historisch overzicht). Veel van onze promovendi hebben belangrijke bijdragen geleverd aan het begrip van de menselijke fysiologie. Willem Einthoven werd na zijn promotie een van de grondleggers van het electrocardiogram (hartfilmpje), waarvoor hij de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde kreeg in 1924. Karel Wenckebach, wiens naam nu verbonden is met een hartritmestoornis, en Jacob Jongbloed die bekend is vanwege zijn onderzoek aan de effecten van hoogte op de fysiologie, maar nog belangrijker, de ontwikkeling van de hart-long machine.
Wetenschappelijke publicaties uitklapper, klik om te openen
Via de volgende link zijn onze publicaties te vinden op Pubmed.
Contact uitklapper, klik om te openen
De afdeling Medische Fysiologie is gevestigd op de vierde verdieping van het Alexander Numangebouw.
Bezoekadres:
Yalelaan 50
3584 CM Utrecht
Telefoon: +31 8875 58900