Iemand met diabetes heeft een verhoogd risico op depressie maar kan dat mogelijk beperken door risicofactoren zoals ongezond eten en hoge bloeddruk aan te pakken. Dit blijkt uit onderzoek van wetenschappers van het Maastricht UMC+ en UMC Utrecht die hiervoor gegevens van bijna 78.000 mensen analyseerden.  

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat mensen met diabetes type 2 een verhoogde kans op ernstige depressie op latere leeftijd hebben. Dit onderzoek, door arts-onderzoeker April van Gennip van het Maastricht UMC+, internist dr. Thomas van Sloten van het UMC Utrecht en prof. dr. Coen Stehouwer van het Maastricht UMC+, suggereert nu ook dat dit risico te beperken is met een goede leefstijl en gerichte behandeling. De resultaten werden gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Healthy Longevity.  

Dertien jaar, 78.000 deelnemers 

Voor dit onderzoek maakten de onderzoekers gebruik van gegevens van bijna 78.000 deelnemers van de UK Biobank, van wie meer dan 9.000 mensen diabetes type 2 hadden. Omdat deze gegevens zich uitstrekken over gemiddeld dertien jaar was het mogelijk om leefstijlfactoren en het ontstaan van depressie met elkaar in verband te brengen. Het onderzoek werd herhaald met gegevens vanuit de Maastricht Studie. In die studie vonden de onderzoekers dezelfde verbanden. 

Risicofactoren 

De onderzoekers bekeken zeven factoren: bloedsuikerwaarde, bloeddruk, overgewicht en voedingspatroon, eiwit in de urine, fysieke activiteit en, tot slot, roken. Per factor werd bepaald of deze voldoet aan de (internationale) standaarden voor gezond zijn en gezond leven. Met andere woorden: of de deelnemer deze onder controle heeft, bijvoorbeeld met een gezond gewicht, gezonde voeding, voldoende beweging en niet roken. De onderzoekers constateerden dat hoe meer factoren onder controle zijn, hoe kleiner de kans op ernstige depressie of depressieve klachten.  

Leefstijl en hersenschade? 

Onderzoeker en promovenda April van Gennip onderzocht op dezelfde wijze diabetes, risicofactoren en kans op dementie. De resultaten waren van gelijke aard: hoe meer risicofactoren onder controle, hoe kleiner de kans op dementie op latere leeftijd: “We hebben een verband aangetoond tussen leefstijl en kans op hersenziektes depressie en dementie. We weten nog niet hoe deze factoren hersenschade veroorzaken of voorkomen, en wat het effect is van het direct aanpakken van de risicofactoren. In vervolgonderzoek willen we dit verder in kaart brengen. Tegelijkertijd mogen we wel stellen dat deze resultaten het idee bevestigen dat het nooit te laat is om de leefstijl te verbeteren – ook al heeft iemand al diabetes type 2.”  

De Maastricht Studie 

De Maastricht Studie is een grootschalig onderzoek in de regio Maastricht Heuvelland naar de oorzaken en gevolgen van diabetes type 2 en andere chronische ziekten. Bij dat onderzoek zijn niet alleen diabetespatiënten betrokken, maar ook een grote groep mensen uit de algemene bevolking als controlegroep. Diabetes type 2 is één van de meest voorkomende chronische ziekten in de westerse wereld: ruim 1,2 miljoen Nederlanders lijden er aan. Daarnaast heeft ook een flink aantal mensen diabetes zonder het te weten of ze bevinden zich in een voorstadium van diabetes. De chronische ziekte kan tot allerlei (ernstige) complicaties leiden, en er overlijden ook mensen aan de gevolgen van diabetes type 2. Meer informatie over De Maastricht Studie is te vinden via https://www.demaastrichtstudie.nl/  

UK Biobank 

UK Biobank is een grootschalige biomedische database met geanonimiseerde genetische -, leefstijl- en gezondheidsgegevens van een half miljoen Britten. De database bevat daarnaast bloedmonsters en hart- en hersenscans van de vrijwillige deelnemers. Onderzoekers uit de hele wereld die gezondheidsonderzoek doen dat in het publieke belang is kunnen toestemming krijgen om de gegevens in de UK Biobank te gebruiken.  

De database werd in 2012 opengesteld voor onderzoekers. Sinds de openstelling kregen 30.000 onderzoekers uit 100 landen toestemming om de data gebruiken. Hiermee zijn inmiddels meer dan 6.000 artikelen na peer-review gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Meer informatie over de UK Biobank is te vinden via http://www.ukbiobank.ac.uk