In het begin van de coronacrisis ontstond het beeld dat coronapatiënten een grotere kans hadden om door een herseninfarct getroffen te worden. Daar wilden Annemijn Algra en Wouter Sluis, neurologen in opleiding in het UMC Utrecht, meer van weten. Ze zetten in hun vrije tijd de studie STROCORONA op. Het onderzoek begon klein, maar verspreidde zich als een olievlek over Nederland. Uiteindelijk zijn de resultaten van 2147 coronapatiënten in 16 Nederlandse ziekenhuizen in het onderzoek opgenomen. Door slim nadenken en een goede samenwerking lukte het om de grootste Nederlandse studie naar het optreden van herseninfarcten bij coronapatiënten af te ronden. Helemaal vanzelf ging dat niet. Annemijn: “We zijn zelf op de fiets en in de auto gestapt om de data bij een deel van de ziekenhuizen te verzamelen.”
De conclusie van hun onderzoek: herseninfarcten treden niet vaak op bij coronapatiënten in het ziekenhuis. ‘Slechts’ 1,8% van het aantal patiënten krijgt een herseninfarct, maar in die gevallen verloopt het wel vaak ernstig. 71,1% van de patiënten met een herseninfarct raakte ernstig gehandicapt of overleed. Longembolieën komen vaker voor bij coronapatienten (4,3%), vooral bij coronapatiënten die op de intensive care belanden (12,9%). Coronapatiënten met een herseninfarct hadden nog vaker een longembolie (21,1%) dan mensen zonder herseninfarct. De link tussen longembolieën en herseninfarcten in coronapatiënten is belangrijk voor vervolgonderzoek, om de stollingsafwijkingen en andere ziektemechanismen die een rol spelen bij corona op te helderen.
Samenwerking CAPACITY registratie
De onderzoekers zijn als observationeel onderzoek aangesloten bij de CAPACITY registratie van professor Folkert Asselbergs en promovenda Marijke Linschoten uit het UMC Utrecht. Zij hebben tijdens de start van de COVID-19 pandemie een grootschalig onderzoek opgezet waarin ze bij opgenomen COVID-19 patiënten kijken naar cardiovasculaire risicofactoren en uitkomsten. Annemijn: “In dit onderzoek werd in eerste instantie nog niet gekeken naar het herseninfarct als uitkomst. Wij voegden de neurovasculaire voorgeschiedenis en de uitkomst herseninfarct hieraan toe.”
De studieopzet van STROCORONA begon met simpelweg tellen. “We telden het aantal herseninfarcten bij opgenomen COVID-19 patiënten tijdens de eerste golf van de pandemie. Dat kon een opname op de Intensive Care (IC) zijn of een opname op een afdeling. Deze bevindingen vergeleken we met bevindingen in andere COVID-19 cohorten wereldwijd. Naast het tellen van het aantal herseninfarcten keken we ook naar de details van die infarcten: wat was de oorzaak, bij wie traden deze op en wanneer in het ziektebeloop? Wat waren de patiëntkenmerken, wat was de invloed van bepaalde medicatie op het optreden van herseninfarcten in deze patiëntengroep? Zo hopen we de kenmerken en risicofactoren van herseninfarcten bij patiënten met COVID-19 beter in kaart te brengen.”
Op de fiets data ophalen
In de eerste golf wilden veel ziekenhuizen deelnemen aan STROCORONA, maar hadden collega’s door de drukte vaak geen tijd om data te verzamelen. Wouter: “We zijn daarom zelf op de fiets en in de auto gestapt om bij de ziekenhuizen de data op te halen en te verzamelen uit de patiëntendossiers. Het was heel leuk om dit met z’n tweeën te doen en een kijkje in de keuken van de andere ziekenhuizen te krijgen. Door de goede samenwerkingen in deze ziekenhuizen en de inzet van ons netwerk van jonge klaren (neurologen die net de opleiding hebben voltooid), lukte het om het onderzoek op te zetten. Het onderzoek begon klein en verspreidde zich als een olievlek door de verschillende samenwerkingen. We hebben nog nooit zo snel een multicenter cohort opgezet.”
Win-win situatie
De samenwerking met CAPACITY is in meerdere opzichten een win-win situatie: “We hoefden niet alle gegevens die voor CAPACITY zijn verzameld opnieuw uit te zoeken”, zegt Wouter. “De cardiologen hebben ons via de Dutch Cardiovascular Alliance (DCVA) enorm kunnen helpen met het uitrollen van STROCORONA in de centra die al meededen met het onderzoek. Dit scheelde een hoop dubbel werk. Wij hebben klinisch relevante neurologische data toegevoegd wat weer toegevoegde waarde had voor de onderzoekers van CAPACITY. Tot slot zijn er mooie samenwerkingen ontstaan tussen academische en perifere ziekenhuizen, neurologen en cardiologen, jonge en oudere artsen, onderzoekers en ondersteunend personeel. Juist in een pandemie zie je dat je bij een nieuw ziektebeeld als interdisciplinair team moet samenwerken.”
De Hartstichting heeft een persbericht uitgebracht over de resultaten van de STROCORONA-studie. Dit persbericht is te lezen op de site van de Hartstichting.
