Dagboek van een ergotherapeut

“Op de polikliniek zie ik ’s ochtends hoe een mevrouw met hersenletsel, als gevolg van een abces in haar hoofd, koffie zet in de keuken van de revalidatie-afdeling. Ze pakt de spullen die ze nodig heeft, maar vergeet een essentiële stap: water in het reservoir van het apparaat doen. Pas wanneer ze ziet dat er geen koffie doorloopt, bedenkt ze dat er iets niet klopt. Het is voor haar confronterend om te merken dat handelingen die voorheen zo automatisch waren, dit nu niet meer zijn.”

Maurits Sloots werkt als ergotherapeut bij de afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport van het UMC Utrecht. Tijdens zijn werk komt hij op meerdere afdelingen. Zo begeleidt hij mensen die kanker hebben gehad, maar ook mensen met een hersenbeschadiging als gevolg van een herseninfarct of –bloeding.

Maandag: Patiënten uitdagen

“Vandaag begin ik mijn dag op de afdeling Cerebrovasculaire Ziekten. Daar liggen mensen met een hersenbeschadiging als gevolg van een herseninfarct of –bloeding. Tijdens de zogenaamde Ochtend Activiteiten Therapie begeleid ik samen met de verpleegkundige een patiënte die voor het eerst weer zelf gaat douchen. Doel van deze therapie is om iemand uit te dagen activiteiten weer zelfstandig te doen, zoals wassen, aankleden, in en uit een rolstoel komen. Een van de problemen bij deze mevrouw is dat ze zelf geen initiatief neemt en steeds gestimuleerd moet worden bij het stap voor stap aankleden of wassen. Met de verpleegkundige spreek ik af dat zij met de mevrouw gaat oefenen en helpen met de stappen zelf te bedenken en eventueel op te schrijven. Zodat ze zich uiteindelijk zelf kan aankleden en wassen. Het leuke aan dit werk is om steeds samen met collega’s te ‘puzzelen’ hoe we mensen kunnen helpen om zelfstandiger hun dagelijkse activiteiten uit te voeren. Daardoor krijgen ze ook weer meer grip en regie op hun leven.

Later op de ochtend heb ik een afspraak met een 42-jarige vrouw. Ze is behandeld voor Acute lymfatische Leukemie en volgt nu een revalidatietraject van een aantal maanden. Twee maanden geleden heb ik haar voor het laatst gezien. Ze vertelt me dat ze tussen haar activiteiten door pauzes neemt, waardoor ze gedurende de dag meer energie heeft. Ze vindt het echter lastig om niet te lang bij een afspraak te blijven en niet meer dan één afspraak buitenshuis per dag te plannen. Als ze daar niet goed op let, is ze de dagen daarna erg moe, terwijl ze ook nog voor haar kinderen moet zorgen. Ik adviseer haar om een timer te zetten, zodat ze weet wanneer het tijd is om een afspraak af te ronden.
Aan het eind van de middag fiets ik lekker naar huis en doe zelf nieuwe energie op voor de rest van mijn dag. “

Dinsdag: Concentratie

“Deze ochtend tref ik een jongeman op de polikliniek oncologische revalidatie. Hij heeft na de chemotherapie – die hij tegen kanker kreeg - zijn leven grotendeels weer opgepakt en werkt inmiddels weer voor vijftig procent. Als gevolg van de chemotherapie hebben mensen vaak minder conditie, zijn ze eerder moe en hebben minder energie. Hij merkt op zijn werk dat zijn aandacht en concentratie na een vergadering afnemen en hij niet goed meer kan volgen waar het over gaat. Dit heeft hij niet tegen zijn collega’s verteld. Ik leg hem uit welke technieken hij kan gebruiken om zijn concentratie langer vast te houden, zoals regelmatig pauzeren, notities maken tijdens een vergadering of tussentijds een samenvatting maken. Daarnaast adviseer ik hem om zijn collega’s te vertellen over zijn concentratieproblemen. We spreken af dat hij voortaan tijdens zijn werk een korte wandeling gaat maken om zich weer op te laden en nieuwe energie op te doen.

Om 13.30 uur zit mijn dag erop in het UMC Utrecht en zorg ik dat om 14.15 uur op het schoolplein sta om mijn kinderen uit school te halen. Wanneer ik aan het eind van de middag mijn dochter ophaal bij Kampong hockey zie ik een aantal UMC Utrecht-collega’s, die ook onderweg naar huis zijn.”

Woensdag: ‘Kennismakelaar’

“Op de polikliniek zie ik ’s ochtends hoe een mevrouw met hersenletsel, als gevolg van een abces in haar hoofd, koffie zet in de keuken van de revalidatie-afdeling. Ze pakt de spullen die ze nodig heeft, maar vergeet een essentiële stap: water in het reservoir van het apparaat doen. Pas wanneer ze ziet dat er geen koffie doorloopt, bedenkt ze dat er iets niet klopt. Het is voor haar confronterend om te merken dat handelingen die voorheen zo automatisch waren, dit nu niet meer zijn. Gelukkig praat en beweegt ze de laatste dagen steeds beter. Nu maar hopen dat haar hersenen ook weer het handelingsplan van dagelijkse handelingen opslaan. Dit gaat ze de komende tijd verder trainen in het revalidatiecentrum.

In de middag is het tijd voor de wekelijkse uren die ik aan het ‘Knowledge Brokerschap’ voor de oncologische revalidatie kan besteden. Een Knowledge Broker, ook wel ‘kennismakelaar’ genoemd, zorgt er in een behandelteam voor dat de collega’s op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen in hun vakgebied en dat nieuwe behandelrichtlijnen in het team worden ingevoerd. Ik ben begonnen met het voorbereiden van drie vergaderingen hierover.

In avond stond trimhockey op het programma. Om 20.45 uur is er echter een flinke sneeuwbui, waardoor de hockeyvelden in een kwartier bedekt zijn met een wit sneeuwlaagje; dan wordt hockey wel erg gevaarlijk. Een goed boek geeft gelukkig ook voldoende ontspanning!”

Donderdag: Grip op energie

“Iedere donderdagochtend begint met het groepsprogramma van de polikliniek: ‘Grip op energie’. Vermoeidheid en verminderde energie na de behandeling voor kanker gaan meestal niet vanzelf over. De groepsmodule ‘Grip op energie’ helpt patiënten in zes bijeenkomsten van anderhalf uur om beter om te gaan met hun vermoeidheid en verminderde belastbaarheid (vermogen om lichamelijke en psychische belasting aan te kunnen), én hebben ze er minder last van. Het meest waardevolle van deze groepsbijeenkomsten is dat iedereen zijn ervaringen met anderen die ongeveer hetzelfde hebben kan delen. Een vraag die vaak aan bod komt is: ‘Hoe zorg je ervoor dat je naast alle activiteiten die ‘moeten’ (zorg voor de kinderen, huishouden, etc.) er ook nog voldoende ruimte is voor rust, ontspanning en energie gevende activiteiten, zoals wandelen of een afspraak met een goede vriend?’. Ook leren we ze om hun grenzen beter te bewaken. Dit kan bijvoorbeeld door vaker ‘nee’ te zeggen wanneer iemand hulp vraagt of langs wil komen, afspraken in tijd af te bakenen of huishoudelijke taken te verdelen onder gezinsleden.

’s Middags ben ik thuis voor mijn kinderen en soms, zoals vandaag, gebeurt het dat ze alle twee bij een vriendje gaan spelen. Na een paar huishoudelijke taken, besluit ik om een stuk te gaan hardlopen en mijn hoofd leeg te maken. Ik denk aan wat we mensen adviseren. En dan kan ik natuurlijk niet anders dan zelf ook de ontspanning opzoeken om in balans te blijven. Het was heerlijk buiten!”

Vrijdag: Hersenletsel

“De laatste dag van de week bespreek ik met een patiënte hoe ze zo goed mogelijk gebruik kan maken van haar energie. Ik adviseer haar om tijdens haar werk niet alleen kleine pauzes te nemen, maar ook tijdens de lunch een wandeling te maken om weer energie op te doen. Uit onderzoek blijkt dat matig intensief bewegen, zoals wandelen, kan helpen om fysiek en mentaal beter in balans te komen. Ik sluit mijn werkweek af in de kliniek waar ik een afspraak heb met een man met hersenletsel. Ik neem bij hem een geheugentest af en laat hem een oriëntatie-oefening doen. Ondanks dat hij zijn kamer niet terug kan vinden en hij zich slechts enkele plaatjes herinnert, snapt hij niet waarom hij nog niet naar huis kan… Soms is het lastig om iemand inzicht te geven in zijn functioneren. Ik hoop dat hij dit in het revalidatiecentrum voor elkaar krijgt en leert omgaan met zijn beperkingen in het dagelijks leven.”

Lees meer over ergotherapie op umcutrecht.nl