‘’Ik ben Romi, ik ben non-binair en mijn persoonlijke voornaamwoorden zijn zij/haar en die/diens.‘’ Voor vele mensen is dit een zin die veel vragen oproept. Wat is non-binair? Waarom zijn er persoonlijke voornaamwoorden?

Vandaag, vrijdag 10 december, is het Paarse Vrijdag. Dit is een dag waarop studenten en scholieren hun solidariteit tonen met de lhbtiqa+ gemeenschap. Daarom is het extra belangrijk dat wij vandaag een platform bieden en aandacht besteden aan de acceptatie van de lhbtiqa+ gemeenschap.

Waarschijnlijk ken je gender als een binair systeem: man en vrouw. Dit systeem stamt af van hoe mensen vroeger de relatie legden tussen geslacht en gender en neemt aan dat er enkel twee tegenovergestelde genders bestaan. Daarbij komt het idee dat deze twee tegenovergestelde genders gepaard gaan met persoonlijke kenmerken, uiterlijke karakteristieken en maatschappelijke rollen. Zo lang als deze rollen bestaan, bestaan er ook mensen die zich daar niet prettig in voelen of zich er niet mee identificeren. Denk bijvoorbeeld aan transgender mensen. Door het actief onderdrukken van deze groep mensen in onze huidige samenleving, kennen velen enkel het binaire systeem en voelt alles daarbuiten als nieuw. Door meer bewustzijn te creëren, ontstaat meer acceptatie en kunnen wij een maatschappij creëren waarin iedereen zich welkom voelt.  

Wat bedoel ik precies met ‘’mensen die zich niet identificeren met het binaire gendersysteem’’? Om dit uit te leggen is het belangrijk om het verschil te weten tussen geslacht en gender. Gender gaat over hoe je je voelt en hoe jij je identificeert, en kan daarin verschillen van de manier waarop de maatschappij de sociale constructies man en vrouw definieert. Geslacht kennen wij als het biologisch verschil tussen voortplantingsorganen. Cis-gender personen identificeren zich met het geslacht dat hen bij de geboorte is toegewezen op basis van lichamelijke kenmerken. Identificeer je je anders, dan val je onder de parapluterm ‘transgender’. Onder de paraplu ‘’transgender’’ vallen, naast trans personen, ook mensen die zich als non-binair identificeren. Een non-binair persoon is iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gender categorieën man of vrouw en die zich eventueel beter voelt bij een andere, niet-binaire genderidentiteit. Sinds kort kan je ook in je paspoort je geboorteletter omzetten naar een genderneutrale X. De M (man) of V (vrouw) is dus aangevuld met een derde mogelijkheid.

De Nederlandse taal gebruikt voornamelijk de mannelijke en vrouwelijke aanspreekvormen: zij/haar en hij/hem. Veel non-binaire personen kiezen er echter voor om neutrale voornaamwoorden te gebruiken, afhankelijk van waar ze zich prettig bij voelen. Veelgebruikte neutrale voornaamwoorden zijn hen/hun en die/diens. Ook kunnen mensen ervoor kiezen om meerdere voornaamwoorden te gebruiken. Bijvoorbeeld die/diens én hen/hun, of zoals ik; die/diens en zij/haar. Deze voornaamwoorden worden door de persoon zelf gekozen en door het gebruiken van deze voornaamwoorden erken je de identiteit van deze personen en zorg je ervoor dat zij zich op hun gemak voelen. Dit wordt gezien als een vorm van respect.

Om ervoor te zorgen dat iedereen zich welkom voelt in het UMC Utrecht, is het van belang dat we ook hier meer aandacht besteden aan het respecteren van iemands voornaamwoorden. We kunnen bijvoorbeeld meer naar mensen hun voornaamwoorden gaan vragen: ‘’Hoe wil je aangesproken worden?’’ Of, ‘’Welke voornaamwoorden gebruik je?’’.  Ook kunnen wij allemaal onze voornaamwoorden achter onze naam zetten in de mail en op LinkedIn. Door dit te doen dragen we allemaal bij aan het accepteren van een groter scala mensen en creëren we samen een UMC Utrecht waar niemand zich uitgesloten of anders hoeft te voelen. Doe jij ook mee?

Romi Brouwhuis
Junior docent & onderwijsontwikkelaar Biomedische Wetenschappen