“Een bestralingsplan maken is een puzzel”

“De hele dag lopen we op schema tot aan het eind van de middag een spoedpatiënt binnenkomt. Hiervan behandelen we er dagelijks maximaal vier. Dit zijn vaak mensen die uitbehandeld zijn en pijnklachten hebben door de groeiende tumor. Door zo’n patiënt eenmalig met een hoge dosis te bestralen, kunnen we de pijnklachten iets verlichten.”

Joël van Goor werkt vier dagen per week als radiotherapeutisch laborant bij de afdeling radiotherapie van het UMC Utrecht. De radiotherapie is grofweg in twee fasen in te delen: voorbereiding en behandeling. Tijdens de voorbereiding krijgt een patiënt verschillende scans (CT-scan, MRI, PET-scan) om de tumor goed in beeld te krijgen. De arts bepaalt vervolgens het gebied dat wordt bestraald en de frequentie. Daarna maken de radiotherapeutisch laboranten een plan om dat gebied zo goed mogelijk te bestralen en het weefsel er omheen zo veel mogelijk te sparen. “De meeste patiënten komen twee tot zeven weken lang dagelijks langs voor een behandeling van een kwartier. Zo bouw je al snel een band op met een patiënt. Ik zorg ervoor dat een patiënt voor de bestraling in de juiste positie ligt tot op de millimeter nauwkeurig.”

Maandag: spoedpatiënt

 “De dag begint met een fietstocht van 45 minuten naar het UMC Utrecht. Vandaag start ik bij de Linac. Van deze bestralingstoestellen hebben we er acht. Tijdens de dagstart bespreken we met het team wat er vandaag op het programma staat. We verwachten dertig patiënten.  

Een van hen  is een 40-jarige vrouw, die langskomt voor een bestraling van haar lever. Voorafgaand aan de behandeling maken we een CT-scan, die we vervolgens over een eerder gemaakte scan leggen. Zo kunnen we het juiste gebied om te bestralen bepalen. Door de tafel iets te verschuiven corrigeren we de laatste millimeters. Zodra de patiënte in de juiste houding onder het apparaat ligt starten we de behandeling. De nabij gelegen nier proberen we te sparen, maar door de ademhaling is constant beweging te zien op de scan, daarom moeten we goed opletten. De behandeld arts kijkt met ons mee, zodat we samen zeker weten dat de nier niet te veel belast wordt.

De hele dag lopen we op schema tot aan het eind van de middag een spoedpatiënt binnenkomt. Hiervan behandelen we er dagelijks maximaal vier. Dit zijn vaak mensen die uitbehandeld zijn en pijnklachten hebben door de groeiende tumor. Door zo’n patiënt eenmalig met een hoge dosis te bestralen, kunnen we de pijnklachten iets verlichten. Deze keer gaat het om een oudere man. Gelukkig is er ruimte bij het bestralingsapparaat naast ons zodat we daar alvast de volgende patiënt kunnen behandelen. Vrij snel lopen we weer op schema. Eén of twee keer per maand heb ik late dienst. Dan blijf  ik samen met een paar collega’s wat langer als het nodig is. Bijvoorbeeld als patiënten door files te laat komen. Maar vaak genoeg zijn alle patiënten gewoon op tijd en kan ik ook op tijd naar huis.”

Dinsdag: data invoeren

“Vandaag werk ik op de Centrale Invoer. Dit is het laatste ‘voorbereidingsstation’ voor de start van de bestraling. Hier zet ik met enkele collega’s alle gegevens uit de bestralingsplannen van de 22 nieuwe patiënten die morgen komen alvast klaar in de systemen. Zo kunnen de collega’s van de bestralingstoestellen morgen gelijk met de behandelingen starten. Dit kost me per patiënt ongeveer een kwartier. Voor mij liggen de gegevens van een jonge patiënt. Het meisje heeft op vijf plaatsen in haar lichaam een tumor. Voor sommige collega’s kan dit best confronterend zijn, vooral als jezelf jonge kinderen hebt.

Werken op de afdeling radiotherapie doe je nooit alleen. We werken altijd minimaal in tweetallen. Omdat hoge nauwkeurigheid vereist is, wordt het merendeel van het werk altijd door een collega gecontroleerd. Een goede samenwerking is daarom heel belangrijk.

Tijd om naar huis te gaan, net als ik mijn fiets van het slot afhaal breekt het sleuteltje in het slot. Gelukkig blijkt thuis dat ik de afgebroken sleutel er makkelijk uit krijg en ik nog een reservesleutel heb.”

Woensdag: bestralingsplan maken

“Vandaag werk ik op de spoed treatmentplanning. Hier maken we bestralingsplannen voor patiënten die met spoed behandeld moeten worden. De dag begint met het bespreken van de nieuwe patiënten, waarna mijn collega’s beginnen met het maken van CT-scans  van de patiënten. Ze sturen die scans direct naar mij door. In overleg met de arts maak ik een bestralingsplan waar precies in staat welk gebied bestraald moet worden en wat niet. Deze patiënten worden nog dezelfde dag bestraald. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een dreigende dwarslaesies, ernstige pijnklachten of bloedende tumoren. Hoewel hun prognose slecht is, geeft het veel voldoening dat we toch nog wat kunnen betekenen voor deze patiënten.
Ondertussen werk ik aan een complex cervix plan (baarmoederhalsbestraling). Het is zo complex doordat we bij deze vrouw een groot gebied moeten bestralen  met een wijde verspreiding in de lymfeklieren. Mijn collega werkte gisteren al aan het plan, maar kreeg het niet af, dus ik ga er mee verder. Het maken van een bestralingsplan is een echte puzzel: het zoeken naar en balans de beste behandeling én het beperken van de bijwerkingen.. Na een drukke dag denk ik snel naar huis te fietsen… helaas een lekke band, dus dat wordt lopen.”

Vrijdag: proefpersoon

“De ochtend begint met een digitale bijscholing over lopende en binnenkort startende onderzoeken bij het UMC Utrecht. Er is veel aandacht voor de registratie van bijwerkingen die patiënten ervaren tijdens en na de behandeling. We willen beter gaan voorspellen bij welke dosis straling op gezonde organen mensen klachten ervaren. Wat zijn dat voor een klachten en hoe lang hebben ze er last van? Soms doen we ook mee aan studies, dat betekent dat we dan bijvoorbeeld tussentijds extra scans maken om te kijken hoe de behandeling verloopt.

’s Middags ben ik proefpersoon bij de MR-Linac. Dit is een bestralingstoestel, gecombineerd met MRI, dat speciaal ontwikkeld is op onze afdeling. Volgende week komt er een patiënt met een tumor in de bovenbuik en mijn collega’s zoeken een proefpersoon om een aantal test-scans op te maken. Ik vind het belangrijk om te weten wat patiënten doormaken en wil graag proefpersoon zijn. In totaal lig ik 45 minuten in de MRI. De tafel is hard en mijn vingers slapen en tintelen. Maar er zijn goede scan-instellingen gevonden.

’s Avonds schuif ik aan tafel bij mijn ouders, die vertellen hoe mijn zoontje de dag heeft beleefd.”

Lijkt het je leuk om in een vergelijkbare functie te werken? Kijk hier voor alle vacatures!