Eerste oogpatiënt krijgt synthetisch hoornvlies
Voor het eerst in Utrecht is een synthetisch hoornvlies getransplanteerd bij een patiënt met een complexe oogaandoening. Het kunstmatige hoornvlies is een interessant alternatief vanwege het donortekort, en vormt een opmaat naar regeneratieve hoornvliestransplantaten met gekweekte cellen.
“Met mijn onderzoek zet ik me ervoor in dat dit soort implantaten regeneratief worden. Dat betekent dat ze ook cellen zullen bevatten en zo het hoornvlies daadwerkelijk herstellen. Het huidige synthetische implantaat kan daar een opmaat naar zijn, omdat dit soort materiaal ook de drager van die cellen kan zijn”, aldus hoogleraar Oogheelkunde Mor Dickman van het UMC Utrecht, die de transplantatie met het synthetisch hoornvlies onlangs verrichte.
Groot tekort aan donorhoornvliezen
In Nederland vinden elk jaar zo’n 2000 hoornvliestransplantaties plaats, waarmee het de meest uitgevoerde transplantatie is. Veel van de ontvangers van zo’n transplantaat zijn ouderen, maar ook jongere patiënten en kinderen ontvangen soms een hoornvlies. Helaas is er een groot tekort aan donorhoornvliezen: er is ongeveer 1 donor per 70 patiënten.
Hoornvliestransplantatie in het UMC Utrecht
Een alternatief transplantaat
Door het donortekort is er een grote drijfveer om alternatieven te vinden. Het is de persoonlijke drijfveer van hoogleraar Oogheelkunde Mor Dickman, die nu voor het eerst in Utrecht een synthetisch hoornvliestransplantaat plaatst. “Dit implantaat is van een soort contactlensmateriaal gemaakt”, legt hij uit. “Het vervangt in dit geval het binnenste deel van het hoornvlies.”
In Nederland is deze techniek vooral interessant voor patiënten met een hoog risico op afstoting of transplantaatfalen. Mor: “Dat zijn bijvoorbeeld patiënten met meerdere eerdere transplantaties, een voorgeschiedenis van afstoting, of na een glaucoomoperatie waarbij er kleine buisjes in het oog worden geplaatst. Daarnaast zijn er patiënten die om culturele of religieuze redenen geen donorweefsel willen ontvangen, en dan kan dit een alternatief zijn.”
Op naar een regeneratieve behandeling
Het synthetische implantaat is ontwikkeld door een bedrijf, Eye-Yon. “Momenteel passen we deze techniek alleen toe bij de meest complexe gevallen”, zegt Mor. ‘Met verdere verfijning en ontwikkeling kan deze techniek in de toekomst voor een bredere patiëntengroep uitkomst bieden.” Een bijkomend voordeel is dat een synthetisch implantaat veel minder logistieke uitdaging met zich meebrengt dan een gedoneerd hoornvlies.
In de verdere toekomst ziet Mor ook andere ontwikkelingen voor zich. “Met mijn onderzoek zet ik me ervoor in dat dit soort implantaten regeneratief worden. Dat betekent dat ze ook cellen zullen bevatten en zo het hoornvlies daadwerkelijk herstellen. Het huidige synthetische implantaat kan daar een opmaat naar zijn, omdat dit soort materiaal ook de drager van die cellen kan zijn.”
