Dik zijn is dan wel risicovol voor de gezondheid, toch is het aanvankelijk omkeerbaar zonder relatief ernstige gevolgen. Maar wanneer je de fase van obesitas hebt bereikt en vet zich nestelt in lever en spieren, dan wordt het gevaarlijk, zegt senioronderzoeker Eric Kalkhoven, verbonden aan het Center for Molecular Medicine. 

“Het klassieke idee is dat vetcellen puur een functionele waarde hebben: de opslag en afgifte van energie”, vertelt Eric. “Maar inmiddels weten we dat vetcellen ook disfunctioneel zijn. Zo kunnen zij diabetes veroorzaken en een rol spelen bij het ontstaan van verschillende vormen van kanker. Om de vinger te leggen op dit soort ongewenste processen, focust mijn onderzoek zich op het gedrag van vetcellen.”

Grenzen lichaam

Het menselijk lichaam is enorm goed in overleven, vervolgt Eric. “Het houdt het liefst zoveel mogelijk energie vast voor barre tijden. Maar richting obesitas nemen de vetcellen aanzienlijk toe in aantal én veranderen ze van gedrag: ze zwellen op. Wanneer deze cellen niet meer groter kunnen worden, en vet in het lichaam wordt opgeslagen waar het niet hoort zoals in lever en spieren, zijn de grenzen van het lichaam bereikt. Mensen zijn ziek. Om het proces richting een gezond gewicht wat te vergemakkelijken, willen we via ons onderzoek tot een ondersteunende therapie komen. Afvallen moeten patiënten zelf doen, maar met een therapie die ervoor zorgt dat zij zich minder ziek voelen, zal dit tot meer succes leiden.”

Afweercellen

Naast zwelling laat obesitas-vetweefsel ook een veranderde samenstelling zien. “In normaal vetweefsel zitten allerlei soorten afweercellen”, legt Eric uit. “We zien dat sommige daarvan in opgezwollen vetweefsel nagenoeg ontbreken. Het gemis van deze beschermende factoren verhoogt het risico op bijvoorbeeld diabetes. Om een steentje te kunnen bijdragen aan effectieve behandelingen van de ziektes die we tegenkomen bij obesitas, willen we ook dit proces in kaart brengen.”

Nieuwsgierigheid

Dat hij uiteindelijk is uitgekomen bij dit onderzoek is “gewoon toeval”, stelt Eric nuchter. “Mijn basale passie is nieuwsgierigheid. En ik heb wat geluk gehad. Zo is mijn keuze toentertijd voor het Londense Cancer Research UK goed geweest. Daar te werken tussen zoveel drive en kwaliteit heeft van mij een betere onderzoeker gemaakt. Graag wil ik dit weer overbrengen op jonge talenten. En dat is meteen mijn andere passie: onderwijs. Ik ben niet het type onderzoeker dat zich het liefst opsluit met de deur dicht. Werken met studenten is voor mij inspirerend. Het is mooi om hen te motiveren, anderzijds houden zij mij scherp. Onderzoek en onderwijs versterken elkaar.” 

Verder lezen?

Lees meer over obesitas op umcutrecht.nl