Kijk daar zit de vernauwing

“Doe je ogen maar dicht, het slaapmiddel gaat al werken”, zegt anesthesiemedewerker Jeanette Faber zachtjes. In het gedempte licht van de endoscopiekamer knippert het rode lampje van de zuurstofmeter aan Tim Webers vinger. Langzaam sluit hij zijn ogen. De behandeling kan bijna beginnen.

Endoscopieverpleegkundige Jisca Blom draait het licht vol omhoog en AIOS Lotte Jacobs pakt de endoscoop. Voorzichtig brengt ze die in bij Tim, via zijn anus. Tim kreunt zachtjes, de ogen strak samengeknepen. “Ik spuit wat extra pijnstilling”, meldt Jeanette, waarna al snel de verkrampte uitdrukking op Tims gezicht verdwijnt. Nu kan Lotte de vernauwing in zijn endeldarm gaan bekijken en behandelen.

Binnenin kijken

Endoscopie betekent letterlijk ‘binnenin kijken’ – en dat is precies wat er hier gebeurt. Op de Afdeling Endoscopie kom je voor een onderzoek van je maag- en/of darmstelsel. Dat kan bijvoorbeeld nodig zijn als je misschien maag-, darm-, lever-, of slokdarmkanker hebt. Of een ontsteking of vernauwing van de dunne- of dikke darm. Tijdens het onderzoek bekijkt een maag- darm- en leverarts (MDL-arts) de binnenkant van de (slok)darm of maag. Dat gebeurt via een buisje of slang met een kleine camera op het uiteinde: de endoscoop. Er zit ook een soort happertje aan, waarmee de MDL-arts een stukje weefsel kan wegnemen om in het lab te laten onderzoeken. En een opening voor een slangetje met daaraan een ballonnetje dat je – eenmaal binnen – kunt opvullen met water.

Flinke vernauwing

Dat laatste gebeurt nu bij de dertigjarige Tim. Hij heeft aangeboren darmproblemen, waardoor het grootste deel van zijn dikke darm verwijderd is. De dikke en dunne darm zijn aan elkaar vastgemaakt, maar op het aanhechtingspunt zit een fikse vernauwing. Elke drie á zes maanden moet dit opgerekt, zodat er weer gemakkelijker ontlasting doorheen kan.

Rondom de behandeltafel hangen drie schermen waarop je goed kunt volgen hoe Tims darmen eruit zien: rood, smal en onregelmatig. “Flink wat taai slijm”, zegt Lotte. “En kijk, daar zit de vernauwing.” De negen millimeter brede scoop kan er niet doorheen. Dat zegt wel iets, want een gezonde darm heeft een diameter van zo’n drie centimeter én is behoorlijk rekbaar. Als Lotte de scoop op de juiste plek heeft gemaneuvreerd, vult Jisca het ballonnetje langzaam met water. Je ziet het opbollen in de vernauwing. Er verschijnt wat bloed uit de darmwand, omdat het littekenweefsel een beetje inscheurt. Dat is ook de bedoeling, want zo wordt de opening wijder.

Ontlastingspatroon

Ondertussen staat in de naastgelegen ontvangst-/uitslaapruimte verpleegkundige Els Valkenborghs naast het bed van de tachtigjarige Clara Iedema. Ze komt voor een colonscopie – een kijkonderzoek van de dikke darm – omdat ze bloedarmoede heeft en een veranderd ontlastingspatroon. Die combinatie kan wijzen op een tumor. Na wat controlevragen over medicatie en eventuele allergieën vraagt Els: “U woont alleen, toch? Kan er vannacht iemand bij u slapen? Dat is nodig, want na dit onderzoek kunt u misschien wat buikpijn krijgen of misselijk worden.” Terwijl ze praat, plakt Els de infuusnaald goed vast op mevrouws arm. “Ja, hoor”, verzekert haar patiënt. “Mijn dochter houdt een oogje in het zeil.” Jisca heeft Tim inmiddels in zijn bed naar de ontvangst-/uitslaapruimte gereden; zijn behandeling is klaar. Nog wat versuft vraagt hij of het gelukt is en hoeveel millimeter de vernauwing is opgerekt. Jisca: “Heel goed gegaan: vijftien millimeter! Als je helemaal wakker bent, geeft mijn collega je meer uitleg.”

Maleisië

Dan is Clara Iedema aan de beurt. Els rijdt haar naar behandelkamer 1, waar Jisca nieuw instrumentarium heeft klaargelegd. Als mevrouw slaapt, brengt Lotte de scoop in. Deze keer zie je een roze, gladde darmwand, waarin gelukkig nergens tumorweefsel is te ontdekken. Na een half uurtje is het klaar en mag mevrouw terug naar de ontvangst-/uitslaapruimte. Daar kijkt ze dromerig naar het plafond met de virtuele blauwe lucht en zegt: “Raar hè, ik heb er niks van gemerkt…” Tim ligt klaarwakker in het bed ernaast, druk bezig op zijn mobieltje. Hij kijkt op en lacht: “Zo, mijn APK-beurt zit er weer op. Op naar Maleisië voor mijn werk.”

De Afdeling Endoscopie is onderdeel van de afdeling Maag- darm- en leverziekten (MDL-ziekten). Het Endoscopie-team:

• bestaat uit 12 MDL-artsen, 30 verpleegkundigen, 12 AIOS en ondersteunend personeel;
• behandelt jaarlijks ongeveer 2000 klinische patiënten en 4700 poliklinische patiënten;
• heeft 4 endoscopiekamers en 12 bedden in de ontvangst-/uitslaapruimte;
• is gespecialiseerd in innovatieve endoscopische behandelingen, zoals grote kwaad- of goedaardige darmpoliepen verwijderen en galstenen vergruizen;
• behandelt mensen met chronische darmontstekingen via intraveneuze ontstekingsremmers; daarvoor zijn er 2 speciale, comfortabele stoelen;
• verricht wetenschappelijk onderzoek.

Verder lezen?

Lees meer over endoscopie op umcutrecht.nl