Studenten biomedische wetenschappen en geneeskunde gaan in het laboratorium onderzoeken of de wisselwerking tussen auto-antistoffen en immuuncellen een rol speelt bij het ontstaan van Long-COVID-symptomen als vermoeidheid, spierpijn en verminderde spiersterkte. Daarmee wordt het meest kansrijke voorstel uitgewerkt dat is ingediend en gepresenteerd tijdens de Long-COVID Challenge. “Dit idee is relevant voor patiënten, innovatief, out of the box én uitvoerbaar”, zeggen onderwijscoördinatoren Marco van Brussel en Niels Bovenschen, de initiatiefnemers van de interdisciplinaire health-challenge.

“Ik had wel de presentatie van ons onderzoeksvoorstel voorbereid, maar niet een eventuele overwinningsspeech.” Met een lach blikt Melisa Ozcan terug op de bekendmaking – woensdag 9 november – dat zij, zeven medestudenten biomedische wetenschappen en 24 geneeskundestudenten het meest kansrijke onderzoeksidee hebben ingediend voor de Long-COVID Challenge.

Spierafbraak

Wat houdt hun idee in? Sofie Huigen, ook student biomedische wetenschappen, vertelt: “Bij patiënten met Long-COVID leidt een geringe mentale of fysieke inspanning vaak tot verergering van de symptomen, zoals vermoeidheid, spierpijn en verminderde spiersterkte. Het is onbekend hoe dit ontstaat. Uit onderzoek is al wel gebleken dat Long-COVID samengaat met de aanwezigheid van auto-antistoffen. Dat zijn stoffen die zich richten tegen het lichaam. Wij hebben voorgesteld in het laboratorium na te gaan of er een verband is tussen auto-antistoffen en spierafbraak.”

Ook immuuncellen

Melisa: “Maar we willen méér. Het is belangrijk ook immuuncellen bij het onderzoek te betrekken. Dat zijn witte bloedcellen die van grote betekenis zijn binnen het afweersysteem van ons lichaam. Wij denken dat er bij Long-COVID een samenspel is tussen immuuncellen en auto-antistoffen.”

Uniek

Vooral die laatste gedachte sprak de jury aan. De onderzoeksvoorstellen zijn onder meer beoordeeld op hun out of the box-gehalte. “En over de eventuele rol van immuuncellen bij Long-COVID is nog niet eerder nagedacht”, zegt Melisa. “Hoe dit idee ontstond? Iemand met Long-COVID heeft geen COVID-19 meer, dus gaan wetenschappers ervan uit dat de infectie voorbij is. Die persoon zit niet meer in de acute fase. Dat is best een logische gedachte. Maar tegelijkertijd is bekend dat mensen met Long-COVID symptomen hebben die duiden op een verstoorde afweer. Mogelijk worden de immuuncellen dus nog steeds negatief beïnvloed en richten ze zich op de spiercellen. Die gedachte maakt ons onderzoeksvoorstel uniek.”

Cheque

Van april tot en met juli volgend jaar gaan zestien studenten – niet per se degenen die het winnende onderzoeksvoorstel hebben ingediend – het idee uitwerken in de Bachelor Research Hub van het UMC Utrecht. Dat onderzoek wordt financieel ondersteund door Stichting Long Covid, die afgelopen woensdag in de persoon van gynaecoloog en Long-COVID-patiënt Annelies Bos een cheque overhandigde aan de studenten die het voorstel hebben ingediend.

Drie modellen

Hóe precies gaan de studenten straks te werk in het lab? Sofie: “Het onderzoek wordt uitgevoerd met drie modellen. Elk model bestaat uit spiercellen waaraan immuuncellen en auto-antistoffen worden toegevoegd. Telkens wordt bekeken: wat is het effect op de spiercellen? Overleven ze bijvoorbeeld? Of veranderen ze van vorm, waardoor ze minder goed functioneren? Het eerste model is een muizencellijn, het tweede een mensencellijn en het derde een 3D-model, een zogeheten myosphere-model. Dit laatste model bestaat uit spiercellen die zijn voortgekomen uit menselijke stamcellen.”

Uitwerking

Sofie hoopt volgend jaar haar studie af te ronden. Zij heeft dan zóveel projecten, dat er “helaas onvoldoende tijd is om mee te helpen aan de uitwerking van het onderzoeksvoorstel”. Melisa: “Ik ga me wel aanmelden en hoop dat ik één van de zestien uitgekozen studenten zal zijn.”

Nog meer onderzoek

Om nog meer onderzoek naar Long-COVID mogelijk te maken in de Bachelor Research Hub, is een crowdfunding gestart via Vrienden UMC Utrecht & Wilhelmina Kinderziekenhuis.

Creativiteit

De jury bestond uit vijf patiënten, twee vertegenwoordigers van Stichting Long Covid, drie docent-onderzoekers van de Bachelor Research Hub en hoofdonderzoekers van het UMC Utrecht (Niels Eijkelkamp) en Amsterdam UMC (Jeroen den Dunnen en Brent Appelman). De juryleden hebben de onderzoeksvoorstellen niet alleen beoordeel op hun out of the box-gehalte, maar ook op relevantie voor patiënten, creativiteit en tot slot haalbaarheid en uitvoerbaarheid in het laboratorium.