Zes woorden die kind met beperking helpen

Is een kind ernstig ziek geweest? Dan ontstaat vaak een vertraging in de ontwikkeling. Hoogleraar kinderrevalidatie Jan Willem Gorter van het UMC Utrecht ontwikkelde daarom het Zes-Favoriete-Woordenmodel. Dat wil zeggen: werken aan mogelijkheden van het kind en  het gezin.

Jan Willem: “Kinderen zo goed mogelijk mee laten doen in de maatschappij, dat is wat ik wil bereiken met het Zes-F-Woordenmodel. Met dit model gaan we uit van de mogelijkheden van het kind in plaats van beperkingen als gevolg van een aandoening. De centrale vraag die ik aan kinderen stel is: wat zou jij willen kunnen, wat je nu nog niet kan? Het model is een springplank om hierover in gesprek te gaan met elkaar: het kind, het gezin en de zorgverleners.”

De Zes-F- Woorden, een korte toelichting

• Functie (Function): wat doen kinderen in het dagelijks leven, thuis, op school en in de maatschappij.
• Gezin (Family): de belangrijkste omgeving voor alle kinderen is familie. Hoe kunnen we die inzetten bij de ontwikkeling.
• Fitheid (Fitness): voor alle kinderen, met en zonder beperking, is het heel belangrijk fit te zijn en te blijven.
• Plezier (Fun): de kindertijd staat voor een groot deel in het teken van plezier en spelen.
• Vrienden (Friends): het contact met leeftijdgenootjes en vriendschappen zijn essentieel voor de ontwikkeling van kinderen.
• Toekomst (Future): wat is het einddoel? Een zo zelfstandig mogelijk leven waarin een kind volwaardig deelneemt aan de samenleving.

Hoe kan je het model gebruiken

Jan Willem: “Het zijn nu nog maar woorden, soms is dat lastig om voor je te zien. Daarom vraag ik ouders weleens een filmpje te maken van hun kind als het bijvoorbeeld thuis plezier heeft, dat geeft meteen zoveel informatie. Het helpt ons om te zien waar de mogelijkheden liggen binnen het gezin. Andersom heeft een moeder weleens bij alle gebieden een collage gemaakt. Dat is een mooie manier om beelden te gebruiken in plaats van woorden. Zo stond bij Fitheid een afbeelding van een paard met haar kind erop. Dat is waar het kind graag naar toe wilde werken: paardrijden. Een ander kind en gezin zou bijvoorbeeld zwemmen kiezen om fit te worden en fit te blijven. Deze collage kan vervolgens overal mee naartoe: therapie, school, dagbesteding, noem het maar op. Het maakt meteen duidelijk voor alle betrokken zorgverleners, wat voor dit kind en dit gezin prioriteit heeft om aan te werken.”

Waarom dit model?

“De levensverwachting is enorm toegenomen, waardoor kinderen ons nu kunnen vertellen hoe ze de periode van hun ontwikkeling hebben ervaren. We hebben gesprekken gevoerd met jongvolwassenen over alle behandelingen die ze daarbij hebben gekregen”, vertelt Jan Willem. “Wat ze vaak aangeven is dat ze veel therapie hebben gehad, die ze niet leuk vonden en waar ze uiteindelijk ook niet verder mee zijn gekomen in de maatschappij. Deze zes woorden lijken allemaal zo logisch, maar het blijkt toch niet eenvoudig te zijn alles op elkaar af te stemmen en een kind te laten leren wat het zelf wil leren op een manier die bij hem past. We willen een omslag maken van oplossen naar werken aan mogelijkheden en een kind laten ontdekken waar het goed in is.”

Poster en meer informatie

Voor kinderen met  cerebrale parese is er een poster ontwikkeld van het Zes-F-Woordenmodel.

Meer informatie over het Zes-F-Woorden model lees je op deze pagina.

Jan Willem Gorter, kinderrevalidatiearts is op 1 augustus 2021 gestart als hoogleraar kinderrevalidatiegeneeskude in het UMC Utrecht. Zijn onderzoek is verbonden aan het KCRU. Op deze pagina lees je alles over zijn aanstelling.