Algemene informatie voor een kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID-behandeling)

Binnen de afdeling voortplantingsgeneeskunde is het mogelijk om een behandeling te ondergaan waarbij donorzaad wordt ingebracht in de baarmoeder. We noemen dit kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID-behandeling). In deze folder vindt u meer algemene informatie over deze behandeling. In het UMC Utrecht is KID sinds 1973 mogelijk.

Indicaties voor KID

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom vrouwen een KID-behandeling ondergaan. Er kan een medische reden zijn:

• Het sperma van de man bevat geen zaadcellen of is van zeer slechte kwaliteit;
• De man heeft een erfelijke ziekte en er is een kans dat deze ziekte wordt overgedragen aan de kinderen.

Er kan een sociale reden zijn

• U bent alleenstaand;
• U heeft een lesbische relatie.

Een KID-behandeling kan tot en met het 42e levensjaar. Patiënten van 43 jaar en ouder komen niet meer voor behandeling in aanmerking.

Informatie rondom KID-behandelingen

Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting

In Nederland hebben we sinds 2004 te maken met de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting. In Nederland is het verboden om gebruik te maken van een anonieme donor. Deze wet verplicht dat gegevens van donoren en de zwangerschappen die met behulp van donorsperma zijn ontstaan worden geregistreerd. Het kind, geboren na een behandeling met donorzaad, heeft op 16-jarige leeftijd het recht om de persoonsidentificerende gegevens van de donor op te vragen bij de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting (Sdkb). Deze stichting beschikt over donorpaspoorten waarin de fysieke en sociale kenmerken van de donor staan. U kunt na de geboorte van uw kind bij deze stichting een donorpaspoort opvragen. Ook kunt u, als u een lesbische relatie heeft, op deze website terecht voor verklaringen voor juridisch ouderschap of meemoederadoptieprocedure. Let goed op de voorwaarden. Deze zijn te vinden via Home | Donorgegevens

Financiële aspecten

Voor lesbische paren en alleenstaande vrouwen zonder medische indicatie is een subsidieregeling van toepassing. Op onderstaande website is meer informatie te vinden over de subsidieregeling kunstmatige inseminatie met donorsemen:  Kunstmatige inseminatie met donorsemen | Subsidie | Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen

Voor heteroparen worden de kosten door de zorgverzekering vergoed. 

De kosten voor het semen zijn altijd voor eigen rekening. 

Psychische belasting

• Bij de man kan de diagnose verminderde vruchtbaarheid of onvruchtbaarheid leiden tot een rouwproces vanwege het afscheid moeten nemen van een genetisch eigen kind.
• Ook het besluit om alleen een kind te gaan opvoeden kan een intensief en emotioneel proces zijn.
• Net als andere vruchtbaarheidsbehandelingen is ook de behandeling met donorzaad een intensief proces. Elke maand is er de onzekerheid over het resultaat van de behandeling en dit kan spanningen opleveren.

Donorkeuze

In het UMC Utrecht heeft u twee mogelijkheden:

(1) UMC Utrecht spermadonor

De donoren die worden toegelaten in het UMC Utrecht worden getest op seksueel overdraagbare aandoeningen, gescreend op erfelijke ziektes en het sperma wordt onderzocht op invriesbaarheid en kwaliteit. In een intakegesprek met een arts wordt de motivatie van de donor besproken.

Er is een leeftijdsgrens van 45 jaar. De bovengrens van 45 is gekozen omdat de donor een acceptabele leeftijd moet hebben op het moment dat de kinderen de leeftijd bereiken van 16 jaar. Bovendien zijn er aanwijzingen dat er gezondheidsrisico’s voor het kind zijn naarmate de verwekker ouder wordt.

Op onze website kunt u meer informatie vinden over de UMC donoren. Denk bijvoorbeeld aan kosten, wachttijden, reserveren voor een tweede kind etc. (zoek op KID op www.umcutrecht.nl)

(2) Eigen spermadonor

Met een eigen donor kunt u eerst een jaar door middel van zelfinseminaties proberen zwanger te worden. In het UMC kan een traject met een eigen donor gestart worden indien er een medische indicatie is zoals een cyclusstoornis, of als er na een jaar nog geen zwangerschap is opgetreden.  

Veiligheid

De donor wordt iedere drie maanden onderzocht op o.a. HIV, geslachtsziektes, hepatitis B en C. Pas als blijkt dat de donor niet besmet is, wordt het sperma vrijgegeven voor een behandeling. Alle donoren worden door een geneticus gezien, een arts die gespecialiseerd is in erfelijke aandoeningen. Ondanks zorgvuldige screening kan het niet worden uitgesloten dat er een kindje met een erfelijke aandoening wordt geboren. 

Donor en (aantal) kinderen

Een Nederlandse donor mag sperma afstaan voor maximaal twaalf gezinnen, maar hij kan altijd aangeven dat hij voor minder gezinnen wil doneren. Over het algemeen kiezen gezinnen voor één tot drie kinderen. Indien u een kind heeft gekregen na een behandeling met donorzaad, en er is voldoende ingevroren sperma over van die donor, dan is het mogelijk om het sperma voor een tweede kind te reserveren.

Rechten donor

Een donor heeft geen zeggenschap over aan wie zijn sperma wordt afgestaan en kan geen beroep doen op vaderschap. Verder heeft een donor geen recht om het kind bij naam en toenaam te kennen. Een donor mag wel weten hoeveel kinderen er zijn verwekt met zijn sperma. Een donor heeft te allen tijde het recht om zijn donatie stop te zetten. Een donor mag zich maar inschrijven bij één spermabank. In Nederland wordt momenteel gewerkt aan een centraal systeem, zodat dit in de toekomst beter controleerbaar wordt.

Donormatching

U kunt zelf uw UMC Utrecht donor selecteren op basis van een paar uiterlijke kenmerken zoals etniciteit, haarkleur en oogkleur.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Praktische gang van zaken traject KID

Het KID-team bestaat uit diverse professionals zoals administratie, verpleegkundigen, fertiliteitsartsen, gynaecologen, embryologen, analistes en fertiliteit counselors. Indien u voor KID in aanmerking wilt komen heeft u een verwijzing nodig van de huisarts. Als deze verwijzing bij ons binnen is (dit gebeurt via Zorgdomein) wordt er contact met u opgenomen om de gang van zaken uit te leggen.

Intakegesprek

Het eerste gesprek op de polikliniek is bij een verpleegkundige en/of een arts. In dit gesprek willen wij meer weten over uw medisch en psychosociale achtergrond. In dit gesprek krijgt u ook informatie over de diverse aspecten van KID zoals behandeling, kosten, kansen, donoren etc. Er zal ook een vaginale echo gemaakt worden van de baarmoeder en eierstokken, voordat u start met een behandeling. Soms is een gesprek met onze fertiliteitscounselor noodzakelijk, waarna besloten wordt of u voor de behandeling in aanmerking komt.

Vervolggesprek

Tijdens het vervolggesprek krijgt u meer informatie over het behandeltraject.

De inseminatie behandelingen

De inseminatie is een behandeling die meestal niet pijnlijk is. Voor de inseminatie wordt een eendenbek ingebracht. Via een dun slangetje wordt het donorzaad in de baarmoeder geïnsemineerd. Het is niet nodig om na de inseminatie te blijven liggen.

Planning van de inseminaties

Inseminaties worden elke dag van de week uitgevoerd, ook op zaterdag en zondag. Het kan voorkomen dat u een maand niet kunt starten met een behandeling. In dat geval wordt een plek voor u gereserveerd in een volgende cyclus. Het kan ook voorkomen dat u ondanks dat u in de planning staat, bij het doorgeven van een positieve ovulatietest te horen krijgt dat u toch geen inseminatie kunt krijgen de volgende dag. Dat heeft te maken met het maximum aantal behandelingen die we op één dag mogen uitvoeren.

Indien u zelf besluit af te zien van inseminatie terwijl u zich wel had aangemeld dan moet u dit te allen tijde aan ons doorgeven.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Behandelingen met donorzaad

De arts geeft u een behandeladvies. Wat dit advies voor u zal zijn, is afhankelijk van uw medische voorgeschiedenis, uw leeftijd en de uitkomsten van onderzoeken die eventueel bij u zijn uitgevoerd of nog worden uitgevoerd. Tijdens het voorbereidingsgesprek met de arts hoort u of u een inseminatiebehandeling met of zonder hormonen gaat doen. Ook hoort u hoeveel maanden u deze behandeling maximaal gaat doen. 

Bij een inseminatie in een natuurlijke cyclus, kunt u zelf met urinetesten bepalen of u een eisprong heeft. Op basis daarvan wordt de inseminatie gepland. 

Bij een inseminatie in een gestimuleerde cyclus, gaat u gedurende een deel van de cyclus hormonen gebruiken. Met behulp van echo’s en bloedafnames wordt het moment van de eisprong bepaald. Op de website van het UMC is een digitale prikinstructie te vinden met uitleg over medicatie en hoe deze toe te dienen: https://www.umcutrecht.nl/nl/prikinstructie-bij-fertiliteitstraject

Indien u na negen tot twaalf inseminaties (afhankelijk van uw leeftijd) niet zwanger bent, wordt een baarmoederfoto gemaakt om te kijken of er afwijkingen in de baarmoeder of eileiders zijn. Indien er geen afwijkingen worden gevonden, adviseren wij u om nog drie inseminaties in een gestimuleerde cyclus te doen. Is er hierna helaas nog steeds geen zwangerschap opgetreden, dan adviseren wij u om door te gaan met In Vitro Fertilisatie (IVF) met donorzaad. 

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Na de inseminatie

Wanneer uw menstruatie uitblijft tot zestien dagen na de inseminatie, kunt u een zwangerschapstest doen. Indien u zwanger bent neemt u contact met ons op, en plannen wij de eerste zwangerschapsecho in onze kliniek. Indien u niet zwanger bent, kunt u een nieuwe behandeling plannen. U kunt zich dan aanmelden via het patiëntportaal of telefonisch via het inplanspreekuur. Als u zwanger bent geworden dan bent u (volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting) verplicht om de zwangerschap en geboorte te melden aan de afdeling voortplantingsgeneeskunde van het UMC Utrecht.

Als er een vermoeden bestaat dat uw kind een aangeboren of genetische afwijking heeft, dan verzoeken wij u nadrukkelijk de afdeling voortplantingsgeneeskunde van het UMC Utrecht hiervan direct op de hoogte te stellen. Wij blokkeren de donor totdat bekend is of de donor wel of geen drager is van deze aandoening. Ook als al tijdens uw zwangerschap vermoed wordt dat uw kind een aangeboren of genetische afwijking heeft, wacht dan niet tot de geboorte, maar neem direct contact op. Mocht op latere leeftijd blijken dat uw kind een aangeboren of genetische afwijking heeft, neem dan ook contact met ons op.

Informatie specifiek voor alleenstaande vrouwen

Wij adviseren u, bij seksueel contact tijdens de behandelingen, altijd beschermde gemeenschap met condooms te hebben. Wij weten anders niet van wie u zwanger bent, en we willen te allen tijde voorkomen dat uw zwangerschap en kind foutief gekoppeld worden aan de donor bij de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting. Een vaderschapstest met DNA van de spermabankdonor is namelijk niet mogelijk. Wij adviseren u in het geval van een prille relatie contact met ons op te nemen en een afspraak te maken met één van onze fertiliteitscounselors. We willen graag met u in gesprek.

Informatie specifiek voor lesbische vrouwen

Als u een lesbische relatie heeft dan kan de vrouw die het kind draagt vanaf 24 weken zwangerschap bij de Sdkb (http://donorgegevens.nl/) terecht voor verklaringen voor juridisch ouderschap of meemoederadoptieprocedure. Let goed op de voorwaarden. Wordt er niet voldaan aan de voorwaarden, dan moet een erkenningsprocedure bij de gemeente gevolgd worden alvorens het juridisch ouderschap aangevraagd kan worden.

Gezin na donorconceptie

Een zwangerschap die tot stand is gekomen met hulp van een donor, kan voor sommigen een lastige situatie zijn. Voor een band tussen ouder en kind gebaseerd op liefde, veiligheid en vertrouwen, is het belangrijk om vanaf jonge leeftijd open te zijn over de hulp van een donor. Via Landelijk Informatiepunt Donorconceptie kunt u informatie vinden hoe hier mee om te gaan via https://www.donorconceptie.nl/. Ook onze fertiliteitscouselor kan hiervoor ondersteuning bieden.

Tot slot

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met een medewerker van de polikliniek voortplantingsgeneeskunde. De polikliniek is bereikbaar van ma t/m vrij op telefoonnummer 088 75 575 25 en kiezen voor het verpleegkundig spreekuur.

Op onze website kunt u meer informatie vinden: www.umcutrecht.nl, zoekterm: KID

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

Het maken van afspraken kan op werkdagen van 08.00 - 16.00 uur.