Bestraling bij slokdarmkanker

In deze folder leest u meer over de specifieke kenmerken van radiotherapie (al dan niet gecombineerd met chemotherapie) bij slokdarmkanker. Deze informatie is een aanvulling op de algemene informatie in het Patiënten Dossier (PID) die u al ontvangen heeft.

Er is een tumor in uw slokdarm gevonden. De arts die u behandelt, heeft met u besproken dat radiotherapie mogelijk een geschikte behandeling voor u is.

In het multidisciplinair overleg, bestaande uit een Maag-darm-lever arts, chirurg, radiotherapeut, medisch-oncoloog, patholoog en radioloog, is op basis van uw medische gegevens vastgesteld dat u in aanmerking komt voor behandeling met radiotherapie. Uw behandelend arts heeft u verteld hoe deze behandeling er uit gaat zien. In deze brochure vindt u meer informatie over de radiotherapie. U en de mensen in uw omgeving kunnen zo thuis alles nog eens rustig nalezen. 

Reden voor bestraling

Radiotherapie bij slokdarmkanker wordt geadviseerd in een van de volgende situaties:

• Als voorbereiding voor een slokdarmoperatie, gecombineerd met chemotherapie.
• Als op zichzelf staande behandeling, al dan niet gecombineerd met chemotherapie.
• Om klachten te verlichten (zie folder palliatieve bestraling bij slokdarmkanker).

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Ter voorbereiding van de behandeling wordt er een (PET-)CT-scan verricht. Een (PET-)CT-scan is een onderzoek met röntgenstraling. Het toestel (de CT) kan alle organen en bloedvaten afbeelden. Deze afbeeldingen zijn dwarsdoorsneden van uw lichaam. De informatie van deze CT-scan is nodig voor het maken van het bestralingsplan.

Nadat u op de tafel van de CT-scan bent gaan liggen, worden uw armen in een armsteun gelegd. Hierna wordt de CT-scan gemaakt. Het is belangrijk dat u  rustig door ademt en ontspannen blijft liggen. Het maken van de CT-scan duurt ongeveer 20 minuten. Na de CT-scan brengt de radiotherapeutisch laborant tatoeage-puntjes aan als referentiepunten voor de bestraling.

Het kan zijn dat u bij de CT-scan contrastvloeistof krijgt ingespoten. Hiermee kan het verschil tussen een bloedvat en een lymfeklier worden verduidelijkt. Tevens zal er in bepaalde gevallen aan u worden gevraagd om vlak voor het maken van de CT-scan een slokje contrastvloeistof te drinken. 

Bestralingsplanning

Voordat de bestraling begint, maakt de radiotherapeutisch laborant in overleg met de radiotherapeut een bestralingsplan. Hierbij zorgen zij ervoor dat de tumor en eventuele aangedane lymfekliergebieden zo precies mogelijk bestraald worden en dat het gezonde weefsel zo weinig mogelijk straling ontvangt. U hoeft bij het maken van dit plan niet aanwezig te zijn. 

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Start bestraling

Het is belangrijk voor de bestraling dat u in de juiste positie ligt. De positie wordt bepaald aan de hand van de tatoeagepuntjes en controleren deze instelling regelmatig met behulp van röntgenfoto’s. Wanneer het nodig is kunnen wij de positie van de behandeltafel veranderen. Tijdens de bestraling zijn de radiotherapeutisch laboranten niet in de behandelruimte aanwezig, maar ze houden u de hele tijd in de gaten met behulp van camera’s. Als er tijdens de bestraling iets is (u moet bijvoorbeeld hoesten of niezen), dan steekt u uw hand op. De laborant onderbreekt dan onmiddellijk de bestraling en komt bij u in de behandelruimte. U ziet of voelt de straling niet. De bestraling vindt plaats vanuit verschillende richtingen; daarom draait het bestralingstoestel tijdens de bestraling om u heen. De totale dagelijkse bestralingsprocedure duurt ongeveer 10 minuten.

Aantal bestralingen

Het aantal bestralingen per behandeling verschilt per patiënt. De radiotherapeut vertelt u tijdens het eerste gesprek wat voor u van toepassing is. Als er naar verwachting een operatie volgt, wordt u 23 keer bestraald worden en krijgt u 5 maal chemotherapie. De chemotherapie wordt steeds op dezelfde dag van de week gegeven, voorafgaand aan de bestraling. Als er geen operatie volgt of als dit nog niet zeker is, dan wordt u 28 keer bestraald worden en krijgt u 6 keer, eenmaal per week chemotherapie. 

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Bijwerkingen

Naast de algemene bijwerkingen zoals vermoeidheid, kunnen er ook plaatselijke bijwerkingen ontstaan. De aard van deze bijwerkingen hangt af van de plaats die bestraald wordt. Het kan zijn dat u niet van alle bijwerkingen die hieronder beschreven staan last krijgt. Daarnaast hebben sommige mensen veel last van bijwerkingen en anderen merken er weinig van. De radiotherapeut heeft u verteld welke bijwerkingen u in uw situatie kunt verwachten. In deze folder worden de meest voorkomende bijwerkingen genoemd.

Slokdarm en slikken

Door de bestraling kan na enige tijd het slijmvlies van de slokdarm geïrriteerd raken. Dit kan als gevolg hebben dat het slikken gevoelig of zelf pijnlijk kan worden. Slik- en passageklachten kunnen tijdelijk verergeren als gevolg van deze irritatie. De meeste patiënten zijn vaak voor de start van de behandeling al verwezen naar de diëtiste voor voedingsadvies. Indien dit nog niet het geval is kan de radiotherapeut besluiten u alsnog te verwijzen. Als adviezen ten aanzien van gewone voeding onvoldoende zijn, kan gestart worden met aanvullende drinkvoeding. Soms is ook dit niet meer voldoende, dan zal er tijdelijk een sonde worden geplaatst. Dit is een slangetje door de neus naar de maag. Door dit slangetje wordt dan voeding gegeven.

Longen

Aan het eind van de bestralingsperiode en in de periode daarna gaat u mogelijk meer hoesten en daarbij taai slijm opgeven. Daardoor kunt u ook meer kortademig worden. Vaak is behandeling niet nodig. Als de klachten veel problemen opleveren, kunt u altijd contact opnemen met uw behandelend radiotherapeut. 

Huidverzorging

Het deel van de huid dat bestraald wordt, kan reageren. De kenmerken van deze reactie zijn roodheid, jeuk en schilferen. Hieronder vindt u een aantal adviezen voor de huidverzorging tijdens de bestraling:

• Was of douche met handwarm water.
• U kunt zonder problemen zeep gebruiken, ook op de bestraalde huid.
• Dep de bestraalde huid droog met een handdoek (niet wrijven).
• Plak geen pleister op de bestraalde huid tijdens de bestralingsperiode en twee tot drie weken erna. 

Controles

Tijdens de behandeling

Tijdens de behandeling ziet u uw behandelend radiotherapeut éénmaal per week of indien nodig vaker. Als u vragen hebt over de behandeling of eventuele bijwerkingen kunt u dat tijdens deze gesprekken bespreken.

Na de behandeling

Na afloop van de behandeling kunnen de klachten nog enkele weken aanhouden. Het herstel van de klachten gebeurt over het algemeen in de loop van enkele weken. Op langere termijn kan bestraling een vernauwing van de slokdarm geven, waardoor het voedsel minder goed passeert. Deze vernauwing kan vaak met behulp van een endoscopie worden opgerekt. 

Meer informatie

Meer informatie over longkanker vindt u in de folder ‘Slokdarmkanker’. Deze is verkrijgbaar op de afdeling radiotherapie of bij het KWF.

Of op onze website www.radiotherapie.nl en http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Radiotherapie-afdeling

Vragen

Als u nog vragen heeft, kunt u deze stellen aan de laboranten of uw radiotherapeut. 

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar op werkdagen van 8.00 - 17.30 uur.