Radiotherapie bij longkanker

In deze folder leest u meer over de specifieke kenmerken van radiotherapie bij longkanker. Deze informatie is een aanvulling op de algemene informatie uit het Patiënten Informatie Dossier (PID) dat u reeds ontvangen heeft.

Er is een tumor in uw long gevonden. De arts die u behandelt, heeft met u besproken dat radiotherapie mogelijk een geschikte behandeling voor u is. In het multidisciplinair longoncologie overleg (bestaande uit longarts, thoraxchirurg, radiotherapeut, radioloog en nucleair geneeskundige) hebben wij op basis van uw medische gegevens vastgesteld dat u inderdaad in aanmerking komt voor een behandeling met radiotherapie. Uw behandelend arts heeft u verteld hoe de behandeling er uit gaat zien. In deze brochure vindt u meer informatie over de radiotherapie. U én de mensen in uw omgeving kunnen zo thuis alles nog eens rustig nalezen.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

CT-scan

Na het gesprek met de radiotherapeut wordt een CT-scan ingepland. Een CT-scan is een onderzoek met röntgenstraling. Het toestel (de CT) kan alle organen en bloedvaten afbeelden. Deze afbeeldingen zijn dwarsdoorsneden van uw lichaam. Deze CT-scan vindt plaats op de afdeling Radiotherapie. De informatie van deze CT-scan is nodig voor het maken van de bestralingsplanning.

Nadat u op de tafel van de CT-scan bent gaan liggen, met de armen in een armsteun, plaatst de radiotherapeutisch laborant zonodig een band om uw buik met hierin een ademhalingsensor. Indien dit nodig is krijgt u contrast- middel toegediend. Hierna wordt de CT-scan gemaakt. Het is belangrijk dat u gewoon rustig doorademt en ontspannen blijft liggen. Het maken van de CT-scan duurt 15 tot 30 minuten. Na de CT-scan brengt de radiotherapeutisch laborant tatoeagepuntjes aan als referentie punten voor de bestraling.

Bestralingsplanning

Voordat wij met de bestraling beginnen, maakt de radiotherapeutisch laborant in overleg met de radiotherapeut een bestralingsplan. In dit plan zorgen zij er voor dat de tumor en eventueel aangedane lymfkliergebieden zo precies mogelijk bestraald wordt en dat het gezonde weefsel zo weinig mogelijk straling ontvangt. U hoeft bij het maken van dit plan niet aanwezig te zijn.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Start bestraling

Het is belangrijk voor de bestraling dat u precies in de juiste positie ligt. Wij bepalen de juiste positie aan de hand van de tatoeagepuntjes en röntgen- foto’s welke vooraf aan de bestraling van die dag worden gemaakt. Wanneer het nodig is kunnen wij de positie van de behandeltafel veranderen.

Tijdens de bestraling zijn de radiotherapeutisch laboranten niet in de behandelruimte aanwezig, maar ze houden u de hele tijd in de gaten met behulp van camera’s. Als er tijdens de bestraling iets is (u moet bijvoorbeeld hoesten of niezen), dan steekt u uw hand op. De laborant onderbreekt dan onmiddellijk de bestraling en komt bij u in de behandelruimte.

U ziet of voelt de straling niet. De bestraling vindt plaats vanuit verschillende richtingen; daarom draait het bestralingstoestel tijdens de bestraling om u heen. De bestraling zelf duurt ongeveer 10 minuten. Het aantal bestralingen per behandeling verschilt per patiënt. De radiotherapeut vertelt u tijdens het eerste gesprek wat voor u van toepassing is. Eenmaal per week hebt u een gesprek met uw behandelend radiotherapeut. Als u vragen hebt over de behandeling of eventuele bijwerkingen kunt u dat tijdens deze gesprekken bespreken.

Tijdens de behandeling ziet u uw behandelend radiotherapeut één maal per week of indien nodig vaker.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Bijwerkingen

Naast de algemene bijwerkingen, zoals vermeld in het PID, kunnen er ook plaatselijke bijwerkingen ontstaan. De aard van deze bijwerkingen hangt af van de precieze plaats die bestraald wordt. Het kan zijn dat u niet van alle bijwerkingen die hier beschreven staan last krijgt. Daarnaast hebben sommige mensen veel last van bijwerkingen en anderen merken er weinig van. De radiotherapeut heeft u verteld welke bijwerkingen u in uw situatie kunt verwachten. In deze folder worden de meest voorkomende bijwerkingen genoemd.

Plaatselijke bijwerkingen

Longen:

Aan het eind van de bestralingsperiode en in de periode daarna gaat u mogelijk meer hoesten en daarbij taai slijm opgeven. Daardoor kunt u ook meer kortademig worden. Vaak is behandeling niet nodig. Als de klachten veel problemen opleveren, kunt u altijd contact opnemen met uw behandelend radiotherapeut.

Voedingsadviezen bij radiotherapie van het longgebied

Door bestraling van de longen kunt u tijdelijk last krijgen van passageklachten. U kunt het gevoel hebben dat voedsel niet goed zakt of pijn ervaren na wegslikken van voedsel en vocht. Dit komt doordat de slokdarm deels in het bestralingsgebied ligt. Deze klachten zijn van invloed op het eten en drinken. Wanneer u minder eet, kunnen uw weerstand en conditie verslechteren waardoor het herstel na de behandeling langer duurt. Hieronder staan adviezen om uw voeding aan te passen zodat u voldoende blijft eten en drinken.

Algemene voedingsadviezen:

• Drink voldoende: 11⁄2 tot 2 liter drinkvocht per dag. Deze hoeveelheid komt overeen met de inhoud van 12-16 kopjes. Vocht is onder andere nodig om afvalstoffen van het lichaam via de urine af te voeren.
• Gebruik meerdere kleine maaltijden en tussendoortjes. Eet elke twee uur iets.

Voedingsadviezen bij passageklachten:

• Eet rustig en langzaam; neem voldoende tijd voor het eten. Snijd het voedsel klein en kauw goed.

Bij pijn in de keel of slokdarm kunt u de volgende voedingsmiddelen beter vermijden omdat ze uw klachten verergeren:

• hete dranken; laat ze afkoelen tot de voor u gewenste temperatuur.
• scherpe kruiden en specerijen zoals sambal, kerrie, mosterd, peper.
• vruchtensappen, met name van citrusfruit.
• harde bestanddelen zoals korstjes van brood, gebakken vlees.
• alcohol.

Voedingsadviezen bij slechte eetlust of gewichtsverlies  Maak uw voeding energierijker (calorierijker) door:

• Slagroom (ongeklopt) toevoegen aan melk, karnemelk, yoghurt, koffie, chocolademelk en vloeibare gerechten zoals pap, puree, soep, ragout e.d. In een aantal van genoemde producten kunt u ook crème fraîche verwerken.
• Boter of (dieet)margarine toevoegen aan warme gerechten zoals pap, aardappelpuree, groenten. Eventueel kan olie toegevoegd worden aan macaroni of spaghetti.
• Voedingssuiker (Fantomalt®/Dextropur®) oplossen in bijvoorbeeld koffie, thee, melk, karnemelk, pap, soep, vruchtensap, vruchtenmoes en milk- shake. Voedingssuiker smaakt nauwelijks zoet zodat het in ruime hoeveel- heid (drie schepjes glas/schaaltje) verwerkt kan worden in zowel zoete als hartige gerechten en dranken. Het is gewenst om van de voedingssuiker ongeveer (10-20 schepjes= ± 50-100 gram) per dag te gebruiken. Voedingssuiker is te koop bij de drogist of apotheek. 

Energierijke drinkvoeding:

Het kan zijn dat u energierijke drinkvoeding moet gebruiken om in de nodige voedingsstoffen te voorzien. Raadpleeg hiervoor uw (huis) arts of diëtist. 

Medicatie:

Indien nodig zal uw behandelend longarts of radiotherapeut medicatie voorschrijven om de klachten te verminderen. Voor meer informatie vindt u op de afdeling Radiotherapie de KWF Brochure ‘Voeding bij kanker’.

Na afloop van de behandeling nemen de klachten meestal af. Dit gebeurt in de loop van ongeveer vier weken.

Huidverzorging

Het deel van de huid dat bestraald wordt, kan reageren. De kenmerken van deze reactie zijn roodheid, jeuk en schilferen.

Hieronder vindt u een aantal adviezen voor de huidverzorging tijdens de bestraling:

• Was of douche met handwarm water.
• U kunt zonder problemen zeep gebruiken, ook op de bestraalde huid.
• Dep de bestraalde huid droog met een handdoek (niet wrijven).
• Plak geen pleister op de bestraalde huid tijdens de bestralingsperiode en twee tot drie weken erna. Als de oksel in het bestraalde gebied ligt, gebruik dan geen deodorant. 

Meer informatie  

Meer informatie over longkanker vindt u in de folder ‘Longkanker’. Deze is verkrijgbaar op de afdeling radiotherapie of bij het KWF. 

Vragen

Als u nog vragen heeft, kunt u deze stellen aan de laboranten of uw radiotherapeut.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar op werkdagen van 8.00 - 17.30 uur.