Klinische fysica

Als algemeen klinisch fysicus zorg je dat zorgverleners de juiste apparatuur bij de juiste patiënt op een veilige wijze inzetten. Dat kan grote en complexe apparatuur zijn, maar ook kleinere en op alle mogelijke medische omgevingen. We zorgen vaak voor de apparatuur voor medische beeldvorming maar ook voor medische technieken als laserveiligheid of complexe IC apparatuur en de koppeling aan data opslag en ICT systemen. Je ondersteunt de zorgprofessionals bij de aanschaf van hulpmiddelen, scholen ze en zorgen voor onderhoud zodat de apparatuur altijd werkt en de medici veilige zorg kunnen bieden. Dit is een brede en afwisselende baan die je zowel als inhoudelijk fysisch expert, wetenschapper en manager kunt uitvoeren.

Het vakgebied klinische fysica uitklapper, klik om te openen

Als klinisch fysicus houd je je bezig met fysische methodieken die in de gezondheidszorg worden toegepast. Je houdt je bijvoorbeeld bezig met stralingshygiëne, veiligheidsmanagement en risicoanalyses in de gezondheidszorg, de introductie van nieuwe technologieën in de gezondheidszorg en voert wetenschappelijk onderzoek uit.

Specialisatiegebieden

De klinische fysica kent vier specialisatiegebieden te weten algemene klinische fysica, radiologie, nucleaire geneeskunde , radiotherapie en audiologie.

• De klinisch fysicus radiologie en nucleaire geneeskunde is verantwoordelijk voor de beeldkwaliteit in de diagnostiek en speelt een rol bij behandelingen waarbij radioactieve stoffen worden gebruikt. Hij/zij voert kwaliteitscontroles uit, helpt mee bij de aanschaf en het gebruik van medische apparatuur en radioactieve stoffen, doet wetenschappelijk onderzoek, stelt veiligheidsvoorschriften op, geeft scholing aan zorgprofessionals en draagt zorg voor implementatie van innovaties.
• De klinisch fysicus radiotherapie werkt intensief samen met de radiotherapeut door de  stralingsbelasting te doorrekenen en het uitvoeren van kwaliteitsmetingen aan versnellers en afschermingsberekeningen.
• Als klinisch fysicus audioloog ben je werkzaam in een audiologisch centrum of in een ziekenhuis, waarbij je verantwoordelijk bent voor audiologische diagnostiek en behandeling, bijvoorbeeld door het aanmeten van auditieve hulpmiddelen.
• Als algemeen klinisch fysicus werk je meestal op het terrein van radiologie en nucleaire geneeskunde en daarnaast richt jij je op medische technieken als laserveiligheid of complexe IC apparatuur en klinische informatica.

In het UMC Utrecht werken klinisch fysici bij de afdeling Radiotherapie, de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde, de afdeling Audiologie en bij Medische Technologie & Klinische Fysica.

Programma opleiding klinische fysica uitklapper, klik om te openen

De opleiding tot klinisch fysicus duurt vier jaar en bestaat uit een basiscurriculum van twee jaar en een specialisatie van twee jaar. Aan het basiscurriculum wordt in clusterverband vorm gegeven door middel van een gezamenlijk basisjaar.

Jaar 1-2: basiscurriculum

Het basiscurriculum biedt iedere klifio een basis aan kennis en inzicht op verschillende gebieden aan de hand van een aantal thema’s, ingevuld naar specialisatiegebied.
De thema’s zijn onder andere:

• attitudevorming
• wetenschappelijke vorming
• therapie, functieonderzoek en bewaking.
• functieonderzoek
• medische beeldvormende diagnostiek
• veiligheid en stralingshygiëne
• anatomie, fysiologie en pathologie
• medische instrumentatie
• management in een ziekenhuisomgeving
• organisatie en wetgeving in de gezondheidszorg
• externe scholing

Jaar 3-4: aanvullende opleiding

In het kort zijn de aanvullende opleidingen van de specialisatiegebieden als volgt opgebouwd:

• Klinische fysica algemeen
• Klinische fysica radiologie en nucleaire geneeskunde
• Klinische fysica radiotherapie
• Klinische fysica audiologie  

Onderwijs

Het onderwijs bestaat uit cursorisch onderwijs en nascholing van de NVKF. Voorts wordt er in clusterverband gezamenlijk klifio onderwijs georganiseerd, waarbij wisselende onderwerpen aan bod komen relevant voor de klifio variërend van klinisch fysisch tot ziekenhuismanagement. Daarnaast neem je deel aan lokale/regionale klinische besprekingen, maar ook aan wetenschappelijke bijeenkomsten van lokaal tot internationaal niveau. Tevens is het bijwonen van werkgroepen, werkbezoeken bij andere instituten en het verlenen van onderwijs aan andere medewerkers onderdeel van je opleiding.

Clusterpartners

Het UMC Utrecht heeft samenwerkingsverbanden met verschillende ziekenhuizen en instellingen afhankelijk van het specialisatiegebied, nl. het St. Antonius ziekenhuis, Gelre ziekenhuizen, Pento, Radiotherapiegroep locatie Deventer en het instituut Verbeeten.

Portret van vier klinisch fysici

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Specialisatie klinische fysica algemeen uitklapper, klik om te openen

Als KFA (klinisch fysicus algemeen) dien je klinische praktijkervaring te hebben in tenminste 3 van de volgende gebieden: anesthesiologie, chirurgie, interne geneeskunde, intensive care geneeskunde,  functieonderzoek, radiologie of nucleaire geneeskunde. In het basispakket zal er vooral aandacht besteed worden aan de anatomie, fysiologie en pathologie op gebied van cardiologie, interne geneeskunde, neurologie en radiodiagnostiek.

Affiliatieziekenhuizen

Het UMC Utrecht heeft een intensief samenwerkingsverband met Tergooiziekenhuizen in Hilversum en het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Ongeveer de helft van de opleidingstijd zal je in de  periferie doorlopen. Andere perifere ziekenhuizen waar je terecht kunt komen, zijn het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch, het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem, Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede, het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en Medisch Spectrum Twente in Enschede. 

Specialisatie kl. fysica radiologie en nucleaire geneeskunde uitklapper, klik om te openen

Als klinisch fysicus radiologie en nucleaire geneeskunde (KF RNG) richt jij je op de fysische aspecten van de radiologie en nucleaire geneeskunde en de veiligheid en kwaliteit bij de toepassing van radiologische en nucleair geneeskundige apparatuur en methodes. De opleiding is ingevuld aan de hand van de volgende thema’s: 

• Fysica van beeldvormende modaliteiten: CT, MRI, PET/CT, SPECT/CT, rontgen, mammografie, fluoroscopie, ultrasound, DEXA
• Beeld reconstructietechnieken en beeldverwerking
• Kwaliteitscontroles
• Anatomie, fysiologie en pathologie
• Isotopen en tracers
• Radiofarmacie
• Straling: dosimetrie en detectie
• Therapie: Radionucliden therapie, interventieradiologie
• Diagnostische monitoren
• Klinische IT

Onderwijs

Het cursorisch onderwijs bestaat onder andere uit de cursus tot Coördinerend Stralingsdeskundige. Ook is er gelegenheid tot het doen van stages bij o.a. radiotherapie, radionuclidenlaboratorium, klinische chemie, pathologie, functieafdelingen, OK, IC, ziekenhuisapotheek, technische/instrumentele dienst. Daarnaast bieden wij je de mogelijkheid tot het bezoeken van internationale congressen van de European Association for Nuclear Medicine (EANM), de Society of Nuclear Medicine (SNM), de Radiological Society of North America (RSNA) en het World Medical Physics Congress.

Affiliatieziekenhuizen

Een deel van de opleiding zal in de periferie doorlopen worden. Daarnaast hebben wij ook een wetenschappelijk samenwerkingsverband met het Image Sciences Institute/Imago.

Specialisatie klinische fysica radiotherapie uitklapper, klik om te openen

Het specialisatiegebied van klinische fysica radiotherapie richt zich op onderwerpen als kennis van achtergronden van de radiotherapie, het verwerven van vaardigheden met betrekking tot het omgaan en meten van toestellen, het instellen en controleren van software die nodig is voor het ontwerp en de uitvoering van behandelingen en het ontwerpen en protocolleren van behandelingstechnieken. Daarnaast verwerf je kennis van andere werkterreinen die van belang zijn voor de klinisch fysicus, zoals basisprincipes van de oncologie en de beeldvormende disciplines.

Affiliatieziekenhuizen

Het UMC Utrecht heeft een samenwerkingsverband met de IMAGO onderzoeksschool waardoor er veel opleidingsactiviteiten in huis worden aangeboden. Er zijn 1-2 opleidingsplaatsen per jaar in het UMC Utrecht.

Specialisatie klinische fysica audiologie uitklapper, klik om te openen

De opleiding tot audioloog is opgebouwd uit een basisopleiding en een aanvullende opleiding. De basisopleiding is onder andere gericht op de anatomie, fysiologie en pathologie van het oor en de daarbij behorende functieonderzoeken en apparatuur, zo als gehoorapparaten en cochleair implantaten. De aanvullende opleiding bestaat uit de modules vakkennis met bijbehorende thema’s, kennis van de organisatie, klinische vaardigheden en een stage van minimaal 6 maanden.

De thema’s zijn:

• de normale functie van het horen en verstaan
• diagnostiek
• pathologie
• behandelwijzen
• multidisciplinaire vorming en functioneren in multidisciplinaire omgeving

Onderwijs

Als klifio audioloog zal je participeren in nascholingsactiviteiten van de NVA, KNO-vereniging, NVKF en de KLIFOP. Onderwerpen van het cursorisch onderwijs zijn gesprekstechniek, audiologische/medische/ontwikkelingspsychologische en taal-/spraakontwikkelingsonderwerpen en veiligheids- en risicoanalyse.

Affiliatieziekenhuizen

Tijdens je opleiding tot audioloog zal je zowel in het UMC Utrecht als in het Audiologisch Centrum stages volgen. Indien jij je opleiding in een universitaire setting volgt, zal je minimaal 6 maanden stage lopen in een perifeer Audiologisch Centrum. Indien jij je opleiding in de periferie volgt, zal je minimaal 6 maanden stage lopen in het UMC Utrecht.

Maak kennis met de opleidingsgroep uitklapper, klik om te openen

Opleiders Klinische fysica (algemeen)

Opleider mw. dr. ir. A. Timmerman
Plaatsvervangend opleider dr. ir. A.I. Rem

Nucleaire Geneeskunde

Opleider dr. ir. H.W.A.M. de Jong

Radiotherapie

Opleider dr. ir. C.P.J. Raaijmakers
Plaatsvervangend opleider dr. B. van Asselen 

Klinische fysica - Audiologie

Opleider dr. ir. H.W. Helleman
Plaatsvervangend opleider dr. ir. A.E. Hoetink

Contact en vragen uitklapper, klik om te openen

Heb je een vraag over de opleiding klinische fysica?
Neem dan contact op met dr. ir. Niels Raaijmakers, opleider Klinische Fysica Radiotherapie en Clustercoördinator C.P.J.Raaijmakers@umcutrecht.nl