Voorbereiden op de gezondheidszorg van morgen. Dat doen we in het UMC Utrecht door in te zetten op onderwijsinnovaties en activiteiten binnen zes actuele thema’s van onze onderwijsstrategie ‘De Nieuwe Utrechtse School’. Eén thema is planetary health. Collega Noortje Campman, beleidsadviseur onderwijsinnovatie bij de faculteit Geneeskunde, is ambassadeur van dit thema en vertelt.     
          
Planetary health betekent letterlijk: gezondheid op aarde. Het verwijst naar het begrip dat de gezondheid van mensen onlosmakelijk verbonden is met de gezondheid van de planeet waarop we leven. Door de gedachte van planetary health in ons onderwijs te integreren, kunnen onze (bio)medische studenten zich beter voorbereiden op de gezondheidszorg van de toekomst en de toenemende complexe uitdagingen die daarbij horen.  
   
“Als je de jonge studenten, onze dokters, onderzoekers en zorgprofessionals van de toekomst, al mee hebt, geeft dat een positieve handafdruk op de gezonde planeet van morgen”, zegt beleidsadviseur onderwijsinnovatie Noortje Campman van het UMC Utrecht.  

Planetary health in vijf minuten

Preventie meest duurzame vorm van zorg leveren  

Samen met haar collega's van het Planetary Health Integration Team zet Noortje zich al bijna twee jaar lang in om de integratie van planetary health in het vakinhoudelijk onderwijs aan de faculteit geneeskunde van het UMC Utrecht te versnellen. Een opdracht die voortkwam uit de faculteitsbrede visie Duurzaamheid in (bio)medisch onderwijs. Deze visie beschrijft dat iedere afgestudeerde student binnen de faculteit geneeskunde basiskennis en vaardigheden over en voor planetaire gezondheid en duurzaamheid mee moet krijgen. 
   
Noortje: “Laat studenten bijvoorbeeld zien dat luchtverontreiniging een risicofactor is voor het ontstaan van hart- en vaatziekten en hoe hierbij extra aandacht moet zijn voor kwetsbare groepen, leer hen dat er bij astma verschillende inhalers bestaan, de ene duurzamer dan de andere. Maar ook hoe je maatschappelijk verantwoord onderzoek opzet en doet. En we stimuleren de aandacht voor preventie, wat de meest duurzame vorm van zorg leveren is. Alleen samen kunnen we voor verandering zorgen.”  

Planetary Health-onderwijsinnovaties 

Zo realiseerde Noortje vanuit het Integration-team al meer succesvolle onderwijsinnovaties. Zoals de Challenge Based Leren cursus ‘Planetary Health & Climate Resilient Health Systems’, ontwikkeld en inmiddels twee keer aangeboden vanuit de Alliantie EWUU in samenwerking met het Global Health team.  
   
“Ook integreerden we vier uur onderwijs vanuit het perspectief van de planeet in de cursus Oog voor Impact binnen de opleiding Biomedische Wetenschappen. En voor de opleiding Geneeskunde ontwikkelden we in samenwerking met collega’s van de afdeling Infectiepreventie van het UMC Utrecht onderwijs over handhygiëne en duurzaam handschoengebruik en integreerden we dit in de opleiding.” 

Samendoen werkt verbindend

Juist dat samendoen werkt volgens Noortje verbindend. “Kijk bijvoorbeeld naar medisch specialisten die een idee hebben om de zorg te verduurzamen. Breng hen samen met een student die een wetenschapsstage kan komen lopen en draag samen bij aan duurzame zorg.” Het past volgens haar helemaal in onze onderwijsstrategie ‘De Nieuwe Utrechtse School’.  
   
Ook de Universiteit Utrecht werkt hard aan planetaire gezondheid en duurzaamheid. In 2025 staat het  Jaarthema 2025: Gezonde Planeet - Universiteit Utrecht centraal.

In het onderwijs: ‘planetary health bril’ 

Planetary health denken en doen wordt momenteel geïntegreerd in de opleiding Biomedische Wetenschappen in het UMC Utrecht. Het richt zich hier onder andere op hoe je onderzoek duurzaam en eerlijk uitvoert en wat je onderzoekt. Hiervoor zijn twee e-modules ontwikkeld, die voor studenten en alle medewerkers van het UMC Utrecht en ook landelijk beschikbaar zijn. Toegang tot deze e-modules is gratis na aanmaken van een account. Ook is hiervoor een Handreiking Maatschappelijk Verantwoord Onderzoek geschreven, in samenwerking met de CO2-assistent en Green Labs NL.  
     
Noortje: “Ik geloof dat als je vanuit de planetary health-gedachte denkt en handelt, je verbinding en positieve energie vindt, wat hard nodig in deze tijd van polarisatie! Alleen dan komen we samen verder en kunnen we werken aan een gezonde, eerlijke en duurzame toekomst. Zo dragen steeds meer (toekomstige) zorg- en onderzoeksprofessionals de ‘planetary health bril’. Hoe mooi is dat!”