Het RS-virus (RSV) is wereldwijd de tweede doodsoorzaak (na malaria) onder zuigelingen en veroorzaakt jaarlijks 118.000 sterfgevallen in deze groep. Ook in Nederland belanden elk jaar 2.000 Nederlandse kinderen in het ziekenhuis door dit verkoudheidsvirus. Kinderinfectioloog Louis Bont van het UMC Utrecht: “Het is november, in Nederland het begin van het RS-virus seizoen. Op het piekmoment zorgt het RS-virus ook bij ons voor een volle intensive care.”

Toch is het RS-virus nog relatief onbekend, met name bij jonge ouders. Dat moet veranderen. De afgelopen jaren heeft het RSV Consortium in Europe (RESCEU) onderzoek gedaan naar oorzaak, economische gevolgen en behandeling. De resultaten zijn deze week gepubliceerd in een speciale editie van het toonaangevende vakblad Journal of Infectious Diseases. Kinderinfectioloog prof. Louis Bont van het UMC Utrecht is een van de initiatiefnemers van RESCEU, een Europees samenwerkingsverband van onderzoekers van 18 universiteiten, gezondheidsinstituten (waaronder het UMC Utrecht, UMC Groningen en het RIVM) en farmaceutische bedrijven.

Belangrijkste conclusies van het RESCEU onderzoek:

• Wereldwijd krijgen naar schatting 33 miljoen jonge kinderen per jaar de diagnose RSV-infectie, in meer dan 3 miljoen gevallen volgt ook een ziekenhuisopname. Jaarlijks veroorzaakt het virus 118.000 sterfgevallen onder jonge kinderen.
• Ook voor oudere mensen is het verkoudheidsvirus gevaarlijk. Naar schatting sterven er wereldwijd jaarlijks 1,1 miljoen ouderen aan de gevolgen van het virus.
• Tot een week na de besmetting met het RS-virus is er sprake van een verhoogd risico op overlijden. In 90 procent van de gevallen waarbij geïnfecteerde patiënten overleden, werd aangetoond dat RSV de primaire doodsoorzaak was.
• RSV kost overheden over de hele wereld bijna € 5 miljard per jaar. Twee vaccins en een monoklonale antistof ter bescherming tegen dit virus worden over enkele jaren mogelijk op de Nederlandse markt verwacht.
• Voorlichting is en blijft nodig. Het RSV Patiënten Netwerk organiseert de RSV Bewustwordingsweek van 9-15 november om het publiek, vooral jonge ouders, te informeren over RSV en de bijbehorende risico's zoals piepende ademhaling en astma.

RSV-infectie: ook in Nederland een risico

Louis Bont: “Het is november, voor ons in Nederland het begin van het seizoen. Op het piekmoment zorgt het RS-virus ook bij ons voor volle intensive care (IC) afdelingen. In Nederland wordt ongeveer 1 op de 100 pasgeborenen in het eerste levensjaar opgenomen in het ziekenhuis met een RS-virusinfectie; van hen heeft 1 op de 10 beademingsondersteuning op de IC nodig. Voor ouders is het een hele heftige ervaring om hun vaak nog kleine baby zo benauwd te zien. Daarom is het goed dat mensen er meer over weten.”

Ouderen

Behalve voor kinderen kan het RS-virus ook ernstige gevolgen hebben voor ouderen. Volgens het RIVM is het RS-virus voor ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen wereldwijd de tweede oorzaak van uitbraken van infectieziekten. In Nederland wordt geschat dat in sommige jaren zelfs meer ouderen aan een RSV-infectie overlijden dan aan de griep.

Symptomen RSV infectie

Het RS-virus geeft bij gezonde volwassenen meestal alleen verkoudheidsklachten, zoals een loopneus of hoesten. Kleine kinderen kunnen er meer last van hebben. De infectie kan bij hen overgaan in een zware longontsteking, die gepaard gaat met benauwdheid, piepen en hoesten. Omdat er nog geen vaccin of medicijn is tegen een ernstige RSV-infectie en omdat veel ziekenhuizen in lage-inkomenslanden niet over beademingsapparatuur beschikken, hebben zuigelingen daar een relatief hoog risico om te overlijden aan de infectie.

Voorkomen besmetting

Het RS-virus is een verkoudheidsvirus. Het virus zit in de neus en keel van geïnfecteerde personen en kan net als bij COVID-19 worden overgedragen door druppeltjes die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten. Ouders kunnen blootstelling aan het RS-virus zo veel mogelijk voorkomen door iedereen die hun kindje aanraakt, eerst de handen te laten wassen, door speelgoed te wassen en te ontsmetten en door hun kindje weg te houden van mensen die verkouden zijn of koorts hebben.

Vaccin en behandeling

Bont: “Wereldwijd sterven er jaarlijks 118.000 jonge kinderen aan de gevolgen van het virus. Daarmee is RSV na malaria wereldwijd de tweede doodsoorzaak onder zuigelingen. En toch kent vrijwel niemand dit virus. En dat moet veranderen” Hij schat in dat het nog een paar jaar duurt voor er een vaccin beschikbaar komt. Daarnaast wordt er gewerkt aan een reeks behandelingen. Ook daarvoor is het volgens hem goed dat er meer bewustzijn over het RS-virus komt. “Meer maatschappelijk bewustzijn versnelt dit soort processen. Bij ons hier in het rijke westen, maar zeker ook voor het beschikbaar komen van een vaccin in de rest van de wereld, waar de nood het hoogst is.”