Dankzij een Europese subsidie van 30 miljoen worden binnen het ECRAID-Base zes platform-trials uitgerold om beter voorbereid te zijn op nieuwe infectieziekten die op ons afkomen. “Met een Europees netwerk van ziekenhuizen kunnen we de doorlooptijd van de klinische evaluatie van nieuwe geneesmiddelen enorm verkorten”, zegt arts-microbioloog Marc Bonten, die coördinator wordt van dit nieuwe Europese project.

​“Met ECRAID-Base vervolgen we een aantal grote projecten zoals COMBACTE en de PREPARE c en zijn we erop gericht klinisch onderzoek naar behandeling en voorkomen van infecties beter en sneller uit te voeren. Zo willen we sneller een antwoord krijgen op de vraag of een bepaald geneesmiddel, zoals een antibioticum of antiviraal middel, wel of niet werkt bij een bepaalde patiëntengroep", vertelde Marc in het webinar van 18 februari over het nieuwe Europese project ECRAID-Base voor klinisch infectieziekten-onderzoek, waar hij coördinator van wordt. Door zich terug te trekken als afdelingshoofd medische microbiologie kan hij zich nu volledig op dit grootschalige project richten.

Marc Bonten

Netwerken van ziekenhuizen bouwen
Bij ECRAID-Base zijn ruim 2.000 centra aangesloten in meer dan 40 Europese landen. “De klinische evaluatie van een nieuw geneesmiddel duurt normaal gesproken soms wel tien jaar. Zo'n klinische evaluatie willen we versnellen. De coronapandemie en zoektocht naar een vaccin hebben laten zien dat dat kan. Daarom bouwen wij nu Europese netwerken van ziekenhuizen, waarvan we zeker weten dat zij goed getraind zijn in het uitvoeren van klinische evaluatiestudies en die voortdurend bezig zijn met dat soort onderzoek. Met dit netwerk van ziekenhuizen kunnen we de doorlooptijd van de klinische evaluatie van nieuwe geneesmiddelen enorm verkorten."

Winst voor patiënt en wetenschap
Kortere klinische evaluatie is goed voor de patiënten, want daarmee worden geneesmiddelen sneller beschikbaar, als ze blijken te werken. “Het is ook goed voor de producenten, want daarmee wordt het traject waarin zij moeten investeren korter en daarmee aantrekkelijker en goedkoper. En het is goed voor het wetenschappelijk onderzoek, want daarmee blijven we dat steeds verbeteren."  

30 miljoen voor oneindige platform-trials
ECRAID-Base heeft een Europese subsidie van 30 miljoen ontvangen. Deels om de infrastructuur te creëren, maar het grootse gedeelte van dat bedrag gaat naar zes internationale studies, waaronder REMAP-CAP, een studie voor patiënten met ernstige longontsteking die worden behandeld op de intensive care. Dit onderzoek was al voorbereid voor de coronapandemie kwam en kon snel aangepast worden aan COVID-19. “Deze zes studies noemen we adaptieve platform-trials, want ze zijn oneindig, dus ze blijven maar doorlopen. Zo kun je er steeds andere interventies in laten plaatsvinden, afhankelijk van nieuwe pandemieën en onbekende ziekten die onze volksgezondheid bedreigen. Die platform-trials gaan we nu in Europa uitrollen om voorbereid te zijn op nieuwe infectieziekten en om dan heel snel te kunnen reageren en snel klinische evaluaties van geneesmiddelen te doen."  

Toekomstige pandemieën voorkomen?
“In maart vorig jaar werden we geconfronteerd met een nieuw virus, waar veel mensen aan overlijden of flink ziek van worden en waar geen geneesmiddelen voor zijn. Nu zijn we bijna een jaar verder en zijn er ongeveer 2000 studies naar de behandeling van het coronavirus gestart in Europa. Slechts twee of drie daarvan geven een antwoord waarmee nieuwe richtlijnen gemaakt kunnen worden. We moeten dus nog beter samenwerken om een pandemie zoals nu te voorkomen. Dat doen we nu, ECRAID-Base wordt straks een essentieel onderdeel van de 'pandemic preparedness'-strategie. 

UMC Utrecht belangrijke rol in alliantie
Door deze samenwerking van academische partners in Utrecht te huisvesten, zo'n 80 procent van de mensen te leveren en op onze intensive care onderzoek te doen, speelt het UMC Utrecht een belangrijke rol in de alliantie. “Over vijf jaar hoop ik dat we minimaal zes gelijkwaardige studies zoals REMAP-CAP hebben lopen in intensive care, op de eerste hulp in ziekenhuizen, in de eerste lijn, wellicht ook bij verpleeghuizen, voor verschillende ziektebeelden. Dan hebben we de infrastructuur waardoor we enorm snel kunnen reageren als 'disease x', een nieuwe infectieziekte, toeslaat. Dan kunnen we nog sneller de beste behandeling voor de patiënt vinden."