U krijgt dit advies omdat het fosfaatgehalte in uw bloed te hoog is. Hier vindt u informatie over fosfaat en het fosfaatbeperkt dieet. Wanneer het fosfaat te hoog blijft zal de arts u fosfaatbindende medicatie voorschijven. Deze medicijnen zorgen ervoor dat er minder fosfaat in het lichaam opgenomen wordt.
Wat is fosfaat? uitklapper, klik om te openen
Fosfaat (ook wel fosfor genoemd) is een mineraal dat samen met calcium zorgt voor stevige botten. Ook is fosfaat betrokken bij de energiestofwisseling in het lichaam.
Waarom is het belangrijk dat het fosfaat in het bloed niet te hoog wordt? uitklapper, klik om te openen
Bij de afbraak van eiwitten in de darmen komt fosfaat vrij. Het fosfaat gaat vanuit de darm naar het bloed. Bij een goede nierfunctie plast u het te veel aan fosfaat uit. Doordat uw nieren minder goed werken, is het fosfaatgehalte in uw bloed te hoog. Het fosfaatgehalte in uw bloed mag maximaal 1,5 mmol/l zijn. Een te hoog fosfaatgehalte kan botontkalking, bloedvatverkalking, verkalking van andere organen en jeuk veroorzaken.
Hoeveel fosfaat mag u eten? uitklapper, klik om te openen
Fosfaat is in de voeding meestal gebonden aan eiwit. Afhankelijk van het advies hoeveel eiwit uw voeding mag bevatten krijgt u ook meer of minder fosfaat binnen. Bij een eiwitverrijkt advies bevat de voeding meer fosfaat en bij een eiwitbeperkt advies is de fosfaatinname minder.
Waar zit fosfaat in? uitklapper, klik om te openen
Fosfaat zit in eiwitrijke voedingsmiddelen zoals melk- en melkproducten, vlees, kip, vis, eieren, (smeer)kaas, peulvruchten, noten, pinda’s en chocolade.
De industrie voegt zogenaamde ‘additieven’ (E-nummers) toe aan voedingsmiddelen om de eigenschappen van een product te verbeteren (bijvoorbeeld kleur- en smaakstoffen). Fosfaat uit additieven wordt voor 95% opgenomen in het lichaam. Het is dus belangrijk om te weten of er fosfaathoudende additieven in voedingsmiddelen zitten.
E-nummers die fosfaat bevatten zijn; E101, E338 t/m E341, E343, E442, E450, E451, E452, E541, E1410, E1412, E1413, E1414, E1442. Het kan ook zijn dat de volledige naam van het additief op de verpakking staat. De fosfaathoudende additieven zijn te herkennen aan het woord “fosfaat”, “fosfaten” of “fosfor” in de naam van het additief.
Producten waar veel fosfaathoudende additieven in voorkomen zijn onder andere kaasproducten (zoals roomkaas en smeerkaas), cola, dressings, bakmixen, deegwaren om thuis af te bakken of op te warmen (zoals croissantjes, worstenbrood en frikadellenbroodjes), fastfood, koeken, sinaasappelsap verrijkt met calcium, kant-en-klaarmaaltijden, vegetarische vleesvervangers, vlees en vleeswaren.
Weinig fosfaat bevatten onder andere groente, fruit, koek, snoep, margarine, boter en olie.
Goede voeding bij een fosfaatbeperking uitklapper, klik om te openen
De behoefte aan energie en voedingsstoffen is verschillend per persoon. In de tabel hieronder staat aangegeven hoeveel voedingsmiddelen per dag gemiddeld nodig zijn om voldoende energie en voedingsstoffen binnen te krijgen. Fosfaat zit in veel voedingsmiddelen. Ook in voedingsmiddelen die horen bij een goede voeding. Het is lastig om bij een fosfaatbeperking te voldoen aan de richtlijnen Goede Voeding (Voedingscentrum). In de tabel "Gemiddeld aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voedingsmiddelen" zijn de eiwit- en fosfaatrijke producten vetgedrukt.
Gemiddeld aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voedingsmiddelen
| Productgroep | 19-50 jaar | 51-70 jaar | 71 jaar en ouder | Uw advies |
|---|---|---|---|---|
| Brood | 6-7 sneetjes | 5-6 sneetjes | 4-5 sneetjes | |
| Kaasbeleg | 1½ plak (30 g) | 1 ½ plak (30 g) | 1 plak (20 g) | |
| Melkproducten | 3x (450 ml) | 3-4x (550 ml) | 4x (650 ml) | |
| Vlees(waren), vis, kip, ei | 100-125 g | 100-125 g | 10-125 g | |
| Aardappelen/peulvruchten: | 4-5 stuks (200-250 g) | 4-5 stuks (200-250 g) | 4-5 stuks (200-250 g) | |
| OF Rijst, pasta | 4-5 opscheplepels | 4-5 opscheplepels | 4-5 opscheplepels | |
| Groente | 4 opscheplepels (200 g) | 4 opscheplepels (200 g) | 3 opscheplepels (150 g) | |
| Fruit | 2 stuks (200 g) | 2 stuks (200 g) | 2 stuks (200 g) | |
| Halvarine/margarine | 5 g/sneetje (30-35 g) | 5 g/sneetje (25-30 g) | 5 g/sneetje (25-30 g) | 5 g/sneetje (25-30 g) |
| Bak en braadvet/olie | 1 eetlepel (15g) | 1 eetlepel (15g) | 1 eetlepel (15g) | 1 eetlepel (15g) |
| Dranken | 1 ½ - 2 liter | 1 ½ - 2 liter | 1 ½ - 2 liter | |
| Tussendoortjes |
Hoe kunt u minder fosfaat eten? uitklapper, klik om te openen
- Gebruik van de eiwitrijke voedingsmiddelen niet meer dan bovenstaande aanbevolen hoeveelheden.
- Vervang producten die veel fosfaat bevatten door producten met minder fosfaat. Bijvoorbeeld kaas bevat minder fosfaat dan smeerkaas; sinas en 7-up bevatten minder fosfaat dan cola, pepermunt en zuurtjes bevatten minder fosfaat dan pinda’s, noten en chocola.
- Neem alleen (kant-en-klaar-)producten die geen additieven/ E-nummers met fosfaat bevatten.
Wat zijn fosfaatbinders? uitklapper, klik om te openen
Het is goed mogelijk dat de arts u fosfaatbindende medicijnen voorschrijft. Deze zogenaamde fosfaatbinders hechten zich al in de darm aan het fosfaat om opname in het bloed te voorkomen. Het fosfaat uw lichaam verlaat met de ontlasting.
Wanneer u fosfaatbinders gebruikt is het belangrijk deze bij de maaltijden te gebruiken. De diëtist geeft u adviezen hoe u deze medicijnen over de maaltijden kunt verdelen.
Waar vindt u meer informatie? uitklapper, klik om te openen
- In de voedingsmiddelentabel met fosfaatgetallen "Hoeveel fosfaat bevat uw voeding?", uitgave afdeling Diëtetiek UMC Utrecht. U krijgt deze van uw diëtist.
- In het kookboek ‘Eten met plezier’ staat informatie over fosfaat in voedingsmiddelen en staan recepten. Verkrijgbaar via uw diëtist of via de Nierstichting Nederland (www.nierstichting.nl).
- Op www.nieren.nl kunt u zelf uw voeding berekenen, speciaal voor nierpatiënten.
Contact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Diëtetiek
Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.
Als patiënt van het UMC Utrecht hebt u toegang tot het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. U kunt via Mijn UMC Utrecht een bericht sturen naar uw diëtist. U krijgt dan binnen drie tot vijf werkdagen antwoord. U kunt inloggen in het Patiëntportaal Mijn UMC Utrecht met uw DigiD met sms-functie.