Gebruik van geneesmiddelen na een longtransplantatie

De verpleegkundigen op de afdeling bespreken dit met u. Zij begeleiden u naar een zelfstandig beheer en gebruik van uw medicijnen. Wees niet bang om vragen te stellen, want een juiste inname van de medicatie is van groot belang voor een succesvolle transplantatie. De medicatie na transplantatie wordt uitgebreid beschreven in deze brochure.

Attentie:

• gebruik alle medicijnen precies zoals u is voorgeschreven: de juiste dosering op de voorgeschreven tijden
• stop niet op eigen initiatief met medicijnen
• als u bijwerkingen ervaart, neemt u contact op met het ziekenhuis
• als u per ongeluk een dosis vergeet van uw afstotingsmedicijnen, en u komt er binnen twee uur achter dat dit is gebeurt, neem de medicatie dan zo spoedig mogelijk in. Is het langer dan 2 uur geleden dat u de medicijnen had moeten innemen neem dan contact op met het ziekenhuis.
• neem nooit een dubbele dosis. Neem bij twijfel contact op met het ziekenhuis.
• neem nooit medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn, tenzij u hiervoor toestemming hebt gekregen van de transplantatiearts
• neem contact op met het ziekenhuis als u door een huisarts of specialist andere medicijnen krijgt voorgeschreven. Er zijn nogal wat medicijnen die de spiegel van de medicijnen ter voorkoming van afstotingsreacties beïnvloeden.
• gebruik geen homeopatische middelen of supplementen zonder overleg met de transplantatiearts
• gebruik geen grapefruitsap, dit beïnvloedt de medicatiespiegel
• zorg er altijd voor dat u voldoende medicijnen in voorraad hebt
• neem contact op met het ziekenhuis bij braken na medicatie-inname
• meld een onjuiste inname bij uw polikliniekbezoek voordat uw medicijnspiegel wordt geprikt. Een afwijkende medicijnspiegel kan hierdoor verklaard worden.

Geneesmiddelen die u altijd krijgt voorgeschreven

• Geneesmiddelen tegen afstoting
• Geneesmiddelen ter voorkoming van virale, schimmel en bacteriële infecties
• Geneesmiddelen die de maagzuurproductie remmen
• Geneesmiddelen ter voorkoming van botontkalking

Geneesmiddelen die u krijgt op indicatie van de arts

• Geneesmiddelen tegen afstoting
• Geneesmiddelen tegen bacteriële infecties
• Geneesmiddelen die vochtafdrijvend werken
• Geneesmiddelen die bloeddruk verlagend werken
• Geneesmiddelen die cholesterol verlagend werken
• Vitaminen

Per geneesmiddel is het doel, de innametijd, de wijze van inname en de meest voorkomende bijwerkingen beschreven.

Bij de innametijd is uitgegaan van ontbijt-, lunch- en avondeten tijden van respectievelijk 8.00 uur, 12.00 uur en 18.00 uur.Geneesmiddelen die u altijd krijgt voorgeschreven

Geneesmiddelen tegen afstoting

Doel

Dit zijn geneesmiddelen die het afweersysteem onderdrukken om afstoting van de donorlong te voorkomen. U krijgt meestal een combinatie van drie van de onderstaande geneesmiddelen. Het succes van de behandeling met deze geneesmiddelen is mede afhankelijk van de zorgvuldigheid waarmee u ze inneemt.

Regelmatig zal een zogenaamde dalspiegel van deze geneesmiddelen bepaald worden, met name van de tacrolimus, everolimus en/of sirolimus, om te kunnen beoordelen of de dosering juist is. Tacrolimus, everolimus en/of sirolimus, wordt bepaald uit het bloed dat u laat afnemen bij de bloedafname. Voor het bepalen van een dalspiegel dient u te wachten met de inname van de afstotingsmedicijnen totdat het bloed is afgenomen. Het bloed dient vlak voor de normale innametijd afgenomen te zijn. Dit is meestal rond 10.00 of 11.00 uur. Daarna kunt u het geneesmiddel direct innemen.

Tacrolimus (Prograft®)

capsule 0,5 mg, 1 mg, 5 mg

Innametijd:

• Prograft®: 2 x daags voorgeschreven dosering, 10.00 uur en 22.00 uur. (eventueel ook inname op 11.00 uur - 23.00 uur mogelijk indien dit meer past bij uw ritme, dan ook rekening houden met bloedafnames rond deze tijd!)

Wijze van inname:

• Gebruik van grapefruit of vruchten die een kruising zijn met grapefruit zoals bv de pomelo en de mineola, en grapefruitsap is niet toegestaan, omdat het de bloedspiegel van tacrolimus verhoogt.
• Capsule in zijn geheel innemen met water.
• Capsules altijd met, of juist zonder voedsel innemen. Het gaat erom dat u prograft altijd op dezelfde wijze inneemt.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• verhoogde vatbaarheid voor infecties
• vocht vasthouden
• suikerziekte
• verhoogde bloeddruk
• hoofdpijn
• slaapstoornissen
• nierbeschadiging
• tremoren, trillende handen
• verhoogd risico op kwaadaardige aandoeningen, met name van de huid

Voorzorg:

• Blootstellen aan zon- en UV-licht beperken door het dragen van beschermende kleding en gebruik van zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger).
• Als u erg veel last heeft van tremoren (trillende handen), kunt u de arts vragen om een geneesmiddel daartegen.

Tacrolimus (Advagraf®)

met gereguleerde afgifte 0,5 mg, 1 mg, 3 mg, 5 mg

Innametijd:

• 1 x daags voorgeschreven dosering, 10.00 of 11.00 uur.
• Advagraf heeft dezelfde werkzame stof als prograft, alleen werkt deze langer. Daarom is 1 x per dag innemen voldoende.

Wijze van inname:

• Gebruik van grapefruit of vruchten die een kruising zijn met grapefruit zoals bv de pomelo en de mineola, en grapefruitsap is niet toegestaan, omdat het de bloedspiegel van tacrolimus verhoogt.
• Capsule in zijn geheel innemen met water.
• Capsules altijd met, of juist zonder voedsel innemen. Het gaat erom dat u advagraf altijd op dezelfde wijze inneemt.

Sirolimus (Rapamune®)

Tablet 1 mg, 2 mg en drank 1 mg/ml, flacon 60 ml

Inname tijd:

• 1 x daags voorgeschreven dosering, 10.00 uur.

Wijze van inname:

• Capsules altijd met, of juist zonder voedsel innemen. Het gaat erom dat u sirolimus altijd op dezelfde wijze inneemt.
• Gebruik van grapefruit of vruchten die een kruising zijn met grapefruit zoals bijvoorbeeld de pomelo en de mineola, en grapefruitsap is niet toegestaan, omdat het de bloedspiegel van sirolimus kan verhogen.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• verhoogde vatbaarheid voor infecties
• buikpijn
• diarree
• verhoogd risico op kwaadaardige aandoeningen met name van de huid
• bloedarmoede
• verhoogd cholesterol

Voorzorg:

• Blootstellen aan zon- en UV-licht beperken door het dragen van beschermende kleding en gebruik van zonnebrandcrème met hoge beschermings-factor (factor 30 of hoger).

Everolimus (Certican®)

capsule 0,25 mg, 0,75 mg

Innametijd:

• 1 x daags voorgeschreven dosering, 10.00 uur.

Wijze van inname:

• Capsules altijd met, of juist zonder voedsel innemen. Het gaat erom dat u everolimus altijd op dezelfde wijze inneemt.
• Gebruik van grapefruit of vruchten die een kruising zijn met grapefruit zoals bijvoorbeeld de pomelo en grapefruitsap is niet toegestaan, omdat het de bloedspiegel van everolimus kan verhogen.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• verhoogde vatbaarheid voor infecties
• hoge bloeddruk
• slaapstoornissen
• buikpijn
• diarree
• verhoogd risico op kwaadaardige aandoeningen met name van de huid
• verhoogd cholesterol
• vast houden van vocht (oedeem)
• verlaagde witte/rode bloedcellen
• bloedarmoede

Mycofenolaatmofetil (Cellcept®)

capsule 250 mg, tablet 500 mg

Innametijd:

• 2 x daags voorgeschreven dosering, 8.00 of 10.00 en 18.00 of 22.00 uur.

Wijze van inname:

• Niet gelijktijdig innemen met zuurbindende of maagzuurremmende middelen (antacida), omdat het de opname van mycofenolaatmofetil vermindert, mycofenolaatmofetil 2 uur voor of na een eventueel zuurbindend/zuurremmend middel innemen.
• Mag met of zonder voedsel worden ingenomen, echter wel consequent op dezelfde manier innemen.
• Capsule niet breken of stuk bijten.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• verhoogde vatbaarheid voor infecties
• misselijkheid, braken, diarree
• bloedarmoede
• verhoogd risico op kwaadaardige aandoeningen met name van de huid

Voorzorg:

• Blootstellen aan zon- en UV-licht beperken door het dragen van beschermende kleding en gebruik van zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger)

Mycofenolzuur (Myfortic®)

tablet 180 mg, 360 mg

Innametijd:

• 2 x daags voorgeschreven dosering, 8.00 of 10.00 uur en 18.00 of 20.00 uur.

Wijze van inname:

• Niet gelijktijdig innemen met zuurbindende of maagzuur remmende middelen (antacida), omdat het de opname van mycofenolzuur vermindert, mycofenolzuur 2 uur voor of na een eventueel zuurbindend/zuurremmend middel innemen.
• Mag met of zonder voedsel worden ingenomen, echter wel consequent op dezelfde manier innemen.
• Tablet niet fijnmaken of stuk bijten.

Gebruik van geneesmiddelen na een longtransplantatie  

Meest voorkomende bijwerkingen:

• verhoogde vatbaarheid voor infecties
• misselijkheid, braken, diarree
• bloedarmoede
• verhoogd risico op kwaadaardige aandoeningen met name van de huid

Voorzorg:

• Blootstellen aan zon- en UV-licht beperken door het dragen van beschermende kleding en gebruik van zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger).

Prednison of prednisolon tablet

5 mg, 20 mg, 30 mg

Innametijd:

• 1 x daags voorgeschreven dosering, 8.00 uur.

Wijze van inname:

• Bij voorkeur innemen tijdens de maaltijd met melk of water.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• rood, gezwollen gelaat
• overbeharing
• verhoogde maagzuurproductie
• botontkalking
• stemmingswisselingen
• toename van de eetlust
• vasthouden van vocht
• spierzwakte
• gevoeliger worden van huid voor zonlicht
• staar
• suikerziekte

Geneesmiddelen ter voorkoming van virale, schimmel  en bacteriële infecties

Valaciclovir (Zelitrex®)

tablet 500 mg

Doel:

• Dit geneesmiddel gaat het opnieuw actief worden van virusinfecties zoals herpes tegen. Het is heel goed mogelijk dat u drager bent van deze virussen omdat ze bij de meerderheid van de bevolking voorkomen. U heeft dan na de transplantatie een verhoogd risico op deze infecties omdat ze actief worden als de natuurlijke afweer verlaagd is.

Innametijd:

• 2 x daags 500 mg, verdeeld over de dag, bijvoorbeeld 8.00 uur en 18.00 uur.

Wijze van inname:

• Geen bijzonderheden.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• hoofdpijn
• misselijkheid
• braken
• diarree
• huiduitslag
• gevoeliger worden van de huid voor zonlicht
• duizeligheid

Voorzorg:

• Blootstellen aan zon- en UV-licht beperken door het dragen van beschermende kleding en gebruik van zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger).

Valganciclovir (Valcyte®)

tablet 450 mg

Doel:

• Dit geneesmiddel gaat het opnieuw actief worden van virusinfecties, met name van het cytomegalovirus (CMV), tegen. Het is heel goed mogelijk dat u ooit een infectie met dit virus heeft doorgemaakt. U heeft dan na de transplantatie een verhoogd risico op deze infectie omdat het weer actief kan worden als de natuurlijke afweer verlaagd is.

Innametijd:

• 1 x daags 900 mg (als voorkoming van een CMV infectie) 2x daags 900 mg (bij behandeling van een actieve CMV infectie).

Wijze van inname:

• Tablet in zijn geheel met voedsel innemen.
• Valganciclovir is een risicogeneesmiddel en kan gevaarlijk zijn voor derden. Zelf het tablet uit de verpakking nemen. Indien dit niet lukt, mag de familie het tablet met disposable handschoenen aan uit de verpakking halen.
• Afval mag in de vuilnisbak gedeponeerd worden, zonder verdere voorzorgsmaatregelen.

Meest voorkomende bijwerkingen

• bloedarmoede
• diarree
• misselijkheid
• buikpijn
• hoofdpijn
• slaperigheid
• duizeligheid
• spierzwakte en spierpijn
• smaakstoornis
• verminderde eetlust

Amfotericine B (Fungizone®)

suspensie 100 mg/ml, verneveloplossing 5 mg/3 ml water

Doel:

• De geneesmiddelen die u gebruikt ter voorkoming van afstoting maakt dat u gevoeliger bent voor het krijgen van infecties. Amfotericine B wordt gebruikt ter voorkoming en behandeling van schimmelinfecties in de mond, slokdarm en het maagdarmkanaal. Amfotericine B kan als verneveling of in de vorm van een drank voorgeschreven worden. U krijgt amfotericine B gedurende de eerste drie maanden na transplantatie.

Innametijd:

4 x daags 200 mg, verdeeld over de dag, bijvoorbeeld 8.00 uur, 12.00 uur, 18.00 uur en 22.00 uur, bij voorkeur na de maaltijden.

Wijze van inname:

• De suspensie zo lang mogelijk in de mond houden
• Bij een kunstgebit dit dagelijks schoonmaken en voor inname van de suspensie uit de mond nemen

Meest voorkomende bijwerkingen:

• Misselijkheid
• Braken
• Diarree
• Huiduitslag

Bij gebruik van verneveling:

• Verneveltijd: 3 x daags 5 mg, verdeeld over de dag, bijvoorbeeld 8.00 uur, 14.00 uur en 22.00 uur.
• Wijze van vernevelen: Met jet-vernevelaar 15-20 minuten

Meest voorkomende bijwerkingen:

• gele verkleuring van de tanden, te verwijderen door poetsen
• misselijkheid
• diarree

Co-trimoxazol (Bactrimel®)

tablet 480 mg

Doel:

• Dit is een antibioticum dat u krijgt ter voorkoming van een bepaalde vorm van longontsteking. Wanneer u andere antibiotica voor een infectie voorgeschreven krijgt gebruikt u meestal de cotrimoxazol ook hierbij door. Vraag dit altijd even aan uw arts of verpleegkundig specialist.

Innametijd:

• 2 of 3x per week 480 mg, bijv. maandag-woensdag-vrijdag om 8.00 uur.

Wijze van inname:

• Bij voorkeur innemen na de maaltijd

Meest voorkomende bijwerkingen:

• maagdarmstoornissen, zoals misselijkheid, braken en diarree
• overgevoeligheidsreacties van de huid, zoals huiduitslag en jeuk

Geneesmiddelen die maagzuurproductie remmen

Er bestaan verschillende middelen die de maagzuurproductie remmen.

Omeprazol (Losec®)

tablet (MUPS) 20 mg

Doel:

• Dit is een geneesmiddel ter voorkoming van beschadiging van het maag/darm slijmvlies; het remt de maagzuurproductie. De maagzuurproductie is verhoogd door gebruik van prednison of prednisolon.

Innametijd:

• 1-2 x daags voorgeschreven dosering, bijvoorbeeld om 8.00 en 18.00 uur

Wijze van inname:

• Zonder kauwen innemen met een glas water.
• De tabletten bij slikproblemen uiteen laten vallen in water en de oplossing binnen 30 minuten innemen.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• misselijkheid, braken
• diarree
• obstipatie
• buikpijn
• flatulentie (winderigheid)
• hoofdpijn

Pantoprazol (Pantozol®)

tablet 20 mg, 40 mg

Doel:

• Dit geneesmiddel remt de maagzuurproductie. De maagzuurproductie is verhoogd door gebruik van prednison of prednisolon.

Innametijd:

• 1 x daags 40 mg, om 7.00 uur.

Wijze van inname:

• Tablet 1 uur voor het ontbijt innemen
• Zonder kauwen of fijnmaken innemen met een glas water

Meest voorkomende bijwerkingen:

• hoofdpijn
• diarree
• misselijkheid
• braken
• buikpijn
• flatulentie (winderigheid)

Esomeprazol (Nexium®)

Capsule of tablet 20 mg, 40 mg

Doel:

• Dit is een geneesmiddel ter voorkoming van beschadiging van het maag/darm slijmvlies; het geneesmiddel remt de maagzuurproductie. De maagzuurproductie is verhoogd door gebruik van prednison of prednisolon.

Innametijd:

• 1-2 x daags voorgeschreven dosering. Om 8.00 en 18.00 uur.

Wijze van inname:

• Zonder kauwen innemen met een glas water

Meest voorkomende bijwerkingen

• hoofdpijn
• diarree
• misselijkheid
• pijn in de bovenbuik
• flatulentie (winderigheid)

Geneesmiddelen ter voorkoming van botontkalking

Er bestaan verschillende middelen ter preventie van botontkalking. In de meeste gevallen krijgt u alendroninezuur of risedroninezuur voorgeschreven. Deze twee geneesmiddelen worden vaak gecombineerd met een calciumpreparaat.

Alendroninezuur (Fosamax®)

tablet 70 mg

Wordt meestal voorgeschreven in combinatie met een kalkhoudend preparaat (b.v. calcichew D3 500 mg/800IE)

Doel:

• Alendroninezuur wordt voorgeschreven ter voorkoming van botontkalking. Botontkalking kan optreden ten gevolge van langdurig gebruik van prednison of prednisolon.

Innametijd:

• 1 x per week 70 mg, om 7.00 uur.

Wijze van inname:

• Tablet minstens een half uur voor het ontbijt of andere medicatie innemen
• Tablet in zijn geheel innemen met een vol glas water
• Tablet niet innemen met koffie of sinaasappelsap
• Rechtopzittend innemen, hierna een half uur niet gaan liggen
• Niet tegelijkertijd met een kalkhoudend preparaat innemen (b.v. calciumcarbonaat of calcichew). Hier moet minstens een half uur tussen zitten omdat dit de opname van alendroninezuur doet verminderen

Meest voorkomende bijwerkingen:

• buikpijn
• verminderde eetlust
• drukkend gevoel in de maagstreek
• onaangename smaak in de mond
• verstopping
• diarree
• flatulentie (winderigheid)
• zweer in de slokdarm
• slikstoornis
• opgezette buik
• zuurbranden
• hoofdpijn
• pijn in botten, spieren, gewrichten
• duizelig
• haaruitval

Risedroninezuur (Actonel®)

tablet 35 mg

Doel

• Risedroninezuur wordt voorgeschreven ter voorkoming van botontkalking. Botontkalking kan optreden ten gevolge van langdurig gebruik van prednison of prednisolon.

Innametijd:

• 1 x per week 35 mg, om 7.00 uur.

Wijze van inname:

• Tablet minstens een half uur voor het ontbijt innemen
• Tablet in zijn geheel innemen met een vol glas water
• Rechtopzittend innemen, hierna een half uur niet gaan liggen

Meest voorkomende bijwerkingen

• buikpijn
• pijn in de maagstreek
• vol gevoel in de bovenbuik
• verminderde eetlust
• verstopping
• diarree
• misselijkheid
• hoofdpijn
• pijn in botten, spieren, gewrichten

Calciumcarbonaat/colecaliferol (CalcichewD3®/ Kalcipos D®)

kauwtablet 500 mg/800IE, bruistablet 500 mg/880IE

Doel:

• Calciumcarbonaat is van belang voor de botvorming. De vitamine D die is toegevoegd aan dit preparaat zorgt voor een betere opname van het calcium.

Innametijd:

• 1 x daags 12.00 uur, of op andere tijd.
• Let op, kan niet samen met een aantal andere geneesmiddelen!

Wijze van inname:

• De kauwtabletten kauwen, bruistablet oplossen in water en direct opdrinken.
• Niet tegelijkertijd innemen met Fosamax ® of Actonel® of zuurbindende middelen die aluminium bevatten.
• Kan niet samen met bepaalde antibiotica ingenomen worden.

Meest voorkomende bijwerkingen:

• Maagdarm irritatie
• Obstipatie (verstopping)
• Winderigheid
• Oprispingen

Het secretariaat is bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur.