Medicatie: Methotrexaat

In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel methotrexaat te gaan gebruiken. Een veel gebruikte afkorting voor methotrexaat is MTX. Hier vindt u informatie over dit geneesmiddel.

Werking uitklapper, klik om te openen

MTX is een DMARD (= Disease-modifying antirheumatic drug ="ziekteverloop beïnvloedend geneesmiddel) en remt het ontstekingsproces op de langere termijn. Het kan acht tot twaalf weken duren voordat u merkt dat het medicijn begint te werken. Voor de behandeling van de oogheelkundige aandoening wordt MTX meestal naast prednison en soms ook in combinatie met andere ontstekingsremmende middelen gebruikt.

Behalve bij oogheelkundige aandoeningen wordt MTX ook toegepast bij reumatische aandoeningen. Ook wordt het wel ingezet bij de behandeling van kanker, echter in veel hogere doseringen dan bij de behandeling van een oogheelkundige aandoening.

Behandelmethode uitklapper, klik om te openen

• Methotrexaat bestaat in de vorm van tabletten en onderhuidse (subcutane) injecties.
• Er zijn tabletten van 2,5 mg en 10 mg methotrexaat. De dosering varieert afhankelijk van het effect tot 30 mg/week.
• U kunt de tabletten doorslikken met voedsel of water. Het is belangrijk dat u de tabletten niet breekt en/of kauwt, maar heel doorslikt. MTX wordt eenmaal per week ingenomen.
• Methotrexaat bestaat ook als injectievloeistof. Deze wordt ook eenmaal per week toegediend. De meeste patiënten kunnen zelf de injecties toedienen. De uveitis verpleegkundige kan u dit aanleren.
• Voorafgaand aan de behandeling wordt bloedonderzoek gedaan en een longfoto gemaakt.

Bijwerkingen uitklapper, klik om te openen

• Maag- darmklachten zoals een vol gevoel, misselijkheid en braken, of diarree.
• Ontsteking van het mondslijmvlies (pijnlijke plekjes; aften).
• Hoofdpijn.
• Huiduitslag.
• Soms gering haaruitval.
• Iets grotere vatbaarheid voor infecties zoals griep, blaasontsteking, longontsteking, gordelroos. Verschijnselen van infecties zijn bijvoorbeeld koorts, verkoudheid, hoesten, keelpijn, kortademigheid en steenpuisten.
• Verstoorde bloedaanmaak. Tekenen daarvan kunnen zijn: erge keelpijn in combinatie met koorts, regelmatig een bloedneus, snel blauwe plekken.
• Kortademigheid en hoesten.
• Verstoring van de leverfunctie.
  Om de bijwerkingen in een vroeg stadium te ontdekken, wordt er regelmatig bloedonderzoek verricht. In het begin maandelijks, en daarna elke 3 maanden. Om de kans op bijwerkingen te verkleinen, schrijft de arts foliumzuur voor. Foliumzuur is een vitamine (B11) en wordt meestal in een dosering van 5 tot 10 mg per week voorgeschreven. Foliumzuur moet niet op dezelfde dag als de MTX ingenomen worden maar minimaal 24 uur na de inname of injectie.
  Bij maag- en/of darmklachten kan het zinvol zijn om de MTX tabletten te vervangen door injecties. Ook zouden de tabletten ‘s avonds voor het slapengaan ingenomen kunnen worden om minder klachten te ervaren.

Adviezen uitklapper, klik om te openen

• Lees de bijsluiter.
• Bespreek uw vragen met uw (huis)arts of de uveitisverpleegkundige.
• Gebruik nooit meer dan de voor u voorgeschreven hoeveelheid.
• Gebruik alcohol met mate. Dit in verband met ‘overprikkeling’ van de lever. Op de dag van de MTX inname is het raadzaam geen alcohol te gebruiken.
• Als u geopereerd moet worden, is overleg met uw oogarts noodzakelijk. Bij grote ingrepen (ook die van een tandarts) wordt namelijk soms besloten de MTX tijdelijk te staken.
• Meldt aan uw huisarts altijd het gebruik van MTX. Sommige antibiotica kunnen niet samen worden gebruikt.
• Als u zwanger wilt worden, is overleg met uw oogarts noodzakelijk. Het advies is doorgaans om de MTX drie maanden tevoren te staken.
• Als u MTX gebruikt, mag u geen borstvoeding geven.
• Mannen met een kinderwens mogen geen MTX gebruiken. Het advies is doorgaans om de MTX drie maanden tevoren te staken.
• Hebt u vragen over zwangerschap, overleg met uw (huis)arts of uveitis verpleegkundige.
• In tegenstelling tot wat vaak in de bijsluiter staat of tot wat u bij de apotheek wordt aangeraden, kunt u MTX wel gebruiken met NSAID’s (ontstekingsremmende pijnstillers). De combinatie van deze medicijnen is door de lage dosering, wel verantwoord.
• De ’griepprik’ wordt aangeraden bij gebruik van MTX.
• Vaccinatie (nodig bij sommige verre reizen) met verzwakt levend virus, zoals het gele koorts vaccin gaat niet samen met het gebruik van MTX. Ook vaccinaties tegen bof, mazelen, rode hond (BMR) of tuberculose mogen niet samen met MTX worden gebruikt. 
• Bij tekenen van kortademigheid is het advies te stoppen met de MTX en contact op te nemen met de oogarts.

Vragen uitklapper, klik om te openen

Indien u nadere vragen heeft, dan kunt u dit altijd bespreken met uw behandelend arts of contact zoeken op telefoonnummer 088 75 567 97 of 088 75 588 40.

Polikliniek Oogheelkunde UMC Utrecht op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:00 uur.

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:00 uur.