Hart- en vaatpatiënten krijgen vaak meerdere soorten medicijnen voorgeschreven. Die zijn nodig om het hart te ontlasten of om (nieuwe) hart- en vaatziekten te voorkomen.
Een medicijn werkt bij iedereen anders. Soms duurt het een tijdje voordat de juiste dosering of een goede combinatie van medicijnen gevonden is. Hieronder volgt een korte beschrijving van de meest voorkomende medicijnen voor patiënten met hart- en vaatziekten, de werking en de (meest voorkomende) bijwerkingen.
Bent u opgenomen in het ziekenhuis en heeft u vragen of wilt u toelichting over uw eigen medicatie? Dan kunt u terecht bij de zaalarts, die elke dag bij u langskomt tijdens de artsenvisite of bij de apothekersassistenten. Bent u weer thuis en heeft u nog vragen? Dan kunt u deze stellen aan uw huisarts, apotheek of bij uw volgend poliklinische bezoek aan de cardioloog.
Lees voor meer informatie de bijsluiter.
Antistollingsmedicijnen uitklapper, klik om te openen
De antistollingsmedicijnen zijn medicijnen die de stolling van het bloed verminderen of vertragen. De meeste mensen kennen antistollingsmiddelen ook wel als bloedverdunners. Die naam klopt niet helemaal, want het bloed wordt niet dunner, maar het stolt minder snel.
Er zijn 3 verschillende groepen antistollingsmedicijnen: bloedplaatjesremmers, vitamine K antagonisten (VKA’s) en Directe Orale Anti Coagulantia (DOAC).
De meest voorkomende antistollingsmedicijnen bij patiënten met hart- en vaatziekten zijn:
Bloedplaatjesremmers
Bloedplaatjes zijn kleine cellen in het bloed, die bij een beschadiging van een bloedvatwand aan elkaar gaan plakken waardoor er bloedstolsels ontstaan. Die kunnen een bloedvat afsluiten, wat kan leiden tot een hartinfarct. Bloedplaatjesremmers voorkomen dat er bloedstolsels in de bloedvaten ontstaan en zorgen dat bloedplaatjes minder makkelijk gaan samenklonteren. Bloedstolsels kunnen makkelijker ontstaan wanneer er zich kunstmateriaal in de bloedvaten bevindt, bijvoorbeeld een stent. Daarom is het belangrijk om de bloedplaatjesremmers en andere voorgeschreven bloedverdunners dagelijks in te nemen. Ze helpen preventief. Het bloed wordt dus eigenlijk niet dunner, maar het stolt minder snel.
Meest voorkomende bijwerkingen: kans op bloedingen, maagklachten en huiduitslag.
Voorbeelden van bloedplaatjesremmers: acetylsalicylzuur, clopidogrel, prasugrel, ticagrelor.
Vitamine K antagonisten
Vitamine K is nodig voor de aanmaak van stollingsfactoren in het bloed. De Vitamine K Antagonisten (VKA’s) werken vitamine K tegen. Zo zorgen deze medicijnen er indirect voor dat het bloed minder snel stolt en verlagen ze de kans op trombose.
Een nadeel van VKA-medicijnen is dat hun werking kan schommelen door het veranderen van de voeding, bij ziekte of door het gebruik van andere medicijnen. Hierdoor is het effect op de stolling niet helemaal voorspelbaar. Daarom is controle van de zogenaamde International Normalised Ratio (INR) waarde nodig. De controle wordt uitgevoerd door de trombosedienst.
Meest voorkomende bijwerkingen: sneller ontstaan van bloeduitstortingen en blauwe plekken, wondje stopt minder snel met bloeden en maag- of darmbloedingen.
Er zijn 2 soorten Vitamine K antagonisten: acenocoumarol en fenprocoumon.
Directe Orale Anti Coagulantia
Directe Orale Anti Coagulantia (DOAC) werken anders dan VKA’s: zij hebben rechtstreeks invloed op een van de stollingsfactoren (trombine en stollingsfactor Xa). In tegenstelling tot de VKA’s hoeft u bij gebruik van dit medicijn niet geprikt te worden door de trombosedienst.
Meest voorkomende bijwerkingen: bloedingen, vermoeidheid, bloedarmoede.
Voorbeelden van DOAC zijn: dabigatran, rivaroxaban, apixaban, edoxaban.
Plastabletten (diuretica) uitklapper, klik om te openen
Sommige mensen houden te veel vocht vast, wat zorgt voor een hogere druk op de bloedvaten. Plaspillen voeren het teveel aan vocht af. Dit doen ze door de aanmaak van urine in de nieren te stimuleren.
Meest voorkomende bijwerkingen: spierpijn of -zwakte in de bovenbenen en armen, ernstige vermoeidheid, hartkloppingen en heftige buikklachten.
Voorbeelden van medicijnen: Hydrochloorthiazide, bumetanide, furosemide, spironolacton, eplerenon, chloortalidon.
ACE-remmers uitklapper, klik om te openen
ACE-remmers zorgen ervoor dat de bloedvaten worden verwijd, hierdoor wordt de bloeddruk lager. Een lage bloeddruk is beter voor het hart en de pompkracht van het hart.
Meest voorkomende bijwerkingen: duizeligheid, hoofdpijn. Als u last krijgt van kriebelhoest, meld dit aan de (huis)arts. Die kan dan een ander medicijn voorschrijven.
Voorbeelden van ACE-remmers zijn: perindopril, fosinopril, enalapril, captopril, lisinopril.
Bètablokkers uitklapper, klik om te openen
Bètablokkers worden voorgeschreven om het hart te ontlasten. Ook mensen met een hoge bloeddruk krijgen ze vaak voorgeschreven. Bètablokkers zorgen ervoor dat de bloeddruk daalt, de hartslag omlaag gaat en de hartspier minder krachtig hoeft samen te trekken. De hartspier wordt zo ontlast, doordat het hart minder zuurstof nodig heeft.
Meest voorkomende bijwerkingen: vermoeidheid, koude handen en voeten, duizeligheid, maagdarmklachten.
Voorbeelden van bètablokkers zijn: atenolol, bisoprolol, carvedilol en metoprolol.
Anti-aritmica uitklapper, klik om te openen
Anti-aritmica zijn medicijnen om hartritmestoornissen te behandelen. Deze medicijnen vertragen de hartslag en (kunnen) zorgen voor een (meer) regelmatige hartslag. De werking van anti-aritmica verschilt sterk van persoon tot persoon. Het duurt vaak even voordat het juiste middel en dosering is gevonden.
Meest voorkomende bijwerkingen: duizeligheid, maag-darmklachten en benauwdheid.
Voorbeelden van anti-aritmica zijn: flecaïnide, amiodaron en sotalol.
Digoxine (hartglycosiden) uitklapper, klik om te openen
Digoxine verbetert de pompkracht van het hart en vertraagt het hartritme. Digoxine wordt vooral voorgeschreven bij boezemfibrilleren.
Meest voorkomende bijwerkingen: maag-darmklachten, wazig zien en duizeligheid en ritmestoornissen (raadpleeg de arts). Huiduitslag en jeuk wijst op overgevoeligheid.
Digoxine wordt ook Lanoxin® genoemd.
Calciumblokkers uitklapper, klik om te openen
Calciumblokkers worden voorgeschreven om het hart te ontlasten en de bloeddruk te verlagen. Calcium is nodig om spieren te laten samentrekken. Calciumblokkers verslappen juist de spieren en verwijden de bloedvaten zodat het bloed goed kan stromen. Zo kan dit medicijn ervoor zorgen, dat de bloeddruk daalt, de hartslag omlaag gaat en de zuurstoftoevoer naar de hartspier verbetert.
Meest voorkomende bijwerkingen: opgezwollen enkels en onderbenen, hoofdpijn, warmtegevoel en blozen en draaierigheid en een licht gevoel in het hoofd.
Voorbeelden van calciumblokkers zijn: amlodipine, diltiazem, nifedipine en verapamil.
Statines uitklapper, klik om te openen
Cholesterolverlagers, ook wel statines genoemd, zorgen ervoor dat het cholesterolgehalte in het bloed omlaag gaat. Dankzij statines irriteert ook de binnenwand van de slagaders minder en vertraagt het proces van slagaderverkalking. Het is belangrijk dat u het cholesterolgehalte in uw bloed bij de huisarts laat controleren na drie maanden.
Meest voorkomende bijwerkingen: maag- en darmklachten, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en spierklachten.
Voorbeelden van medicijnen: pravastatine, simvastatine, atorvastatine, rosuvastatine.
Nitraten uitklapper, klik om te openen
Nitraten worden onder de tong aangebracht. Dit kan in de vorm van een pilletje of een spray. Beide vormen hebben een vergelijkbaar effect. Sommige mensen gebruiken liever een spray, omdat ze last hebben van een droge mond. Bij klachten van pijn op de borst kunnen nitraten ingenomen worden. Deze medicijnen verwijden de bloedvaten. Hierdoor stroomt er meer bloed door de kransslagaders. Ze zorgen voor snelle verlichting van de pijn.
Meest voorkomende bijwerkingen: kloppende, bonzende hoofdpijn, soms met misselijkheid. Bij mensen met aanleg voor migraine kan dit middel een aanval uitlokken. Een andere bijwerking is duizeligheid, vooral bij te snel opstaan als gevolg van een lagere bloeddruk. Overgevoeligheid voor dit middel merkt u aan huiduitslag en jeuk.
Voorbeelden van nitraten zijn: isosorbide-mononitraat en nitroglycerine (let op de houdbaarheid).
Let op! Aandachtspunten bij medicijnen uitklapper, klik om te openen
Het is belangrijk, dat u de voorgeschreven dosering medicijnen op de juiste tijdstippen inneemt. Zo werken uw medicijnen het beste. Verder kan alcohol de werking van medicijnen beïnvloeden. Het kan er ook voor zorgen dat je meer last krijgt van bijwerkingen. U kunt met uw apotheek overleggen of u alcohol mag drinken met uw medicijnen.
De meeste medicijnen hebben verschillende namen, een merknaam en een stofnaam. De stofnaam staat in de bijsluiter beschreven. Als u twijfelt of u het juiste medicijn heeft gekregen, kunt u dit altijd navragen bij uw apotheek.
Het is heel belangrijk om de medicijnen in te nemen zoals de arts u heeft voorgeschreven. Stop nooit met het slikken van medicijnen op eigen initiatief, ook niet als u last krijgt/heeft van de bijwerkingen.
Praat eerst met uw arts hierover. Zwangerschap of operaties kunnen een belangrijke reden zijn om het gebruik van medicijnen (tijdelijk) te onderbreken. Het is verstandig om dit eerst met uw cardioloog of huisarts te bespreken. Uw arts kan de medicatie dan voor u aanpassen.
Contact uitklapper, klik om te openen
Als u een afspraak wilt maken op de polikliniek cardiologie, hebt u een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist.
De polikliniek cardiologie heeft meerdere spreekuren:
- aangeboren hartafwijkingen
- elektrofysiologie
- harttransplantatie
- verpleegkundig spreekuur hartfalen