In deze folder leest u meer over redenen en manieren om psychiatrische medicatie af te bouwen.
Redenen om psychiatrische medicatie af te bouwen of te stoppen uitklapper, klik om te openen
Regelmatig evalueren of de medicatie die u gebruikt nog nodig is, is een belangrijk onderdeel van uw behandeling. Te veel bijwerkingen of een gebrek aan werking zijn redenen om medicatie af te willen bouwen. Veel mensen hebben last van bijwerkingen, bijvoorbeeld sufheid of gewichtstoename. Hoe meer medicijnen u gebruikt, hoe groter het risico op bijwerkingen. Soms zijn mensen zo gewend aan een bijwerking, dat ze pas na het stoppen met het medicijn door hebben dat een bepaalde klacht een bijwerking was.
Wat zijn redenen om af te bouwen of te stoppen?
Er zijn verschillende redenen om medicatie voor psychiatrische aandoeningen af te bouwen, te stoppen of te wisselen voor andere medicatie:
- De voordelen van het medicatiegebruik wegen niet meer op tegen de nadelen. Bijvoorbeeld: de medicatie heeft weinig effect en u heeft wel veel last van bijwerkingen.
- Als de medicatie niet of niet volgens recept wordt gebruikt, kan het verstandiger zijn om af te bouwen of te stoppen.
- Het gebruik van meerdere medicijnen tegelijk geeft meer risico op (lange termijn) bijwerkingen en complicaties.
- Er is geen reden meer om het te gebruiken, bijvoorbeeld omdat de klachten weg zijn.
Komen de psychiatrische klachten terug als u medicatie afbouwt?
Sommige psychiatrische medicijnen worden voorgeschreven voor tijdelijke klachten, zoals stress of slaapproblemen. De kans dat deze klachten weer terugkomen nadat de medicatie is gestaakt, is gering. Andere medicijnen worden voorgeschreven voor de psychiatrische aandoening zelf, zoals bijvoorbeeld een psychose of een bipolaire stoornis. De kans dat deze klachten terugkomen, is in dit geval groter wanneer het medicijn wordt gestopt. Dat wil niet zeggen dat de klachten dan altijd terugkomen.
Wat kan ik het beste doen om medicatie af te bouwen?
Stap 1. Maak een lijst van de medicatie die u gebruikt (zie invulformulier op pagina 4 en 5)
- Schrijf op wanneer en waarom het medicijn ooit is gestart.
- Schrijf op of het medicijn effectief is, en of u bijwerkingen heeft (soms kan deze vraag lastig zijn, maar schrijf op wat uw gevoel is).
- Overleg met uw arts of de medicijnen goed samen gebruikt kunnen worden.
Stap 2. Bespreek met uw behandelaar (zie invulformulier pagina 6):
- Wat u vindt van de medicatie.
- Voor- en nadelen van medicatie.
- Voor- en nadelen van afbouwen/stoppen.
- Wat de medicatie voor u betekent. Sommige mensen ervaren het bijvoorbeeld als steuntje in de rug.
Stap 3. Kies een geschikt moment:
- Bijvoorbeeld als het goed met u gaat en uw situatie stabiel is.
- Een moment waarop er veel verandert in uw leven is meestal niet zo geschikt (bijvoorbeeld een nieuwe baan, nieuwe behandelaar, nieuw huis).
Stap 4. Bespreek alle punten uit stap 3 ook met uw behandelaar en familie/naasten.
Stap 5. Beslis samen met uw behandelaar en naasten welk medicijn u wilt afbouwen/stoppen.
Stap 6. Maak samen met uw behandelaar en naasten een plan (zie pagina 7) met:
- Startdatum.
- Afbouwschema: hoe lang gaat het duren en hoe gaan we het doen?
- Is het nodig om over te stappen op een ander medicijn?
- Terugvalpreventieplan: wat te doen als uw klachten terugkomen of als bijwerkingen verergeren?
Stap 7. Bespreek de voortgang met uw behandelaar:
- Pas het plan aan als dat nodig is.
- Bouw langzamer af of ga terug naar eerdere dosering als de klachten terugkomen.
Bijhouden hoe het gaat
Het kan handig zijn om tijdens het afbouwen bij te houden hoe het met u gaat en wat u merkt van het afbouwen. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een dagboek of door een app zoals PsyMate te gebruiken.
Alternatieven voor medicatie
Veel van de klachten waarvoor psychiatrische medicatie wordt voorgeschreven, kunnen ook verminderd worden met andere behandelingen. Het is bijvoorbeeld bewezen dat beweging en ontspanning helpen bij stress, angst en somberheidsklachten. Een ander voorbeeld is cognitieve gedragstherapie gericht op slaapproblemen, als alternatief voor slaapmedicatie. Informeer bij uw behandelaar naar de mogelijkheden.
Contact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Psychiatrie
Het Advies- en aanmeldteam is op werkdagen bereikbaar van 8:00 - 17:00.