In deze folder vindt u informatie over een operatie waarbij een oog of ooginhoud verwijderd wordt.
Deze ingreep wordt bij het verwijderen van het oog ‘enucleatie’ genoemd, bij het verwijderen van de ooginhoud ‘evisceratie’. Uw arts geeft aan welke methode bij u zal worden gebruikt.
Waarom wordt een enucleatie of evisceratie gedaan? uitklapper, klik om te openen
Er wordt pas besloten tot het verwijderen van het oog als er absoluut geen andere behandelingsmethoden meer zijn.
De meest voorkomende redenen voor deze ingreep zijn:
- Een tumor
- Een blind (pijnlijk) oog
- Een ongeluk waarbij het oog onherstelbaar beschadigd is geraakt
- Een ernstige ontsteking
Een enucleatie wordt uitgevoerd bij een tumor. In andere gevallen wordt meestal een evisceratie gedaan.
Technisch gezien gaat het om een vrij eenvoudige operatie, waarbij weinig fout kan gaan. Emotioneel gezien is het echter een grote ingreep, waarvan de verwerking vele maanden kan duren. U verliest immers een orgaan met een belangrijke functie, namelijk het zien.
Voorbereiding thuis uitklapper, klik om te openen
Wanneer u bloedverdunners gebruikt zal uw oogarts met u bespreken of en wanneer u deze medicijnen moet stoppen voor de operatie.
Overleg hierover wel met uw huisarts en / of specialist. In overleg met uw oogarts hervat u deze medicijnen na de operatie weer.
Mocht u de dag van de opname griep of koorts hebben, dan verzoeken wij u contact op te nemen met het opnamebureau van de afdeling Oogheelkunde (telefoonnummer. 088 75 568 00). De arts bekijkt dan of de operatie kan plaatsvinden. Soms is het beter een nieuwe afspraak te maken.
Om infecties te voorkomen is het noodzakelijk dat u ’s morgens een bad of douche neemt en uw haar wast. Dit laatste kan eventueel ook de dag ervoor.
Wij vragen u om op de dag dat u opgenomen wordt geen make-up of nagellak te gebruiken en geen sieraden om te doen.
Hoe wordt de enucleatie of evisceratie gedaan? uitklapper, klik om te openen
De operatie vindt meestal plaats onder algehele anesthesie. Als het oog wordt verwijderd bij een enucleatie, ontstaat in de oogkas een holte. Meestal wordt in deze holte een kunststof bolletje geplaatst, zie tekening. De oogspieren worden hieraan vast gehecht. Hierdoor is er later enige beweeglijkheid van de oogprothese mogelijk.
Om dit goed te kunnen doen, wordt dit bolletje omhuld met weefsel dat afkomstig is van een donoroog. Het bolletje voorkomt dat de later aan te brengen prothese (kunstoog) abnormaal diep komt te liggen. Tevens zorgt het ervoor dat de vorm van de oogkas zo goed mogelijk bewaard blijft. Aan de buitenkant is dit bolletje niet te zien.
Bij een ‘evisceratie’ wordt de inhoud van uw oog verwijderd. Er ontstaat dan een klein volumetekort, waarvoor vaak een kunststof bolletje in de harde oogrok wordt geplaatst.
Als de operatie klaar is, wordt er een plastic schaaltje achter de oogleden geplaatst, op de plek waar later de prothese zal komen. Dit schaaltje zorgt er voor dat de vorm van de holte goed blijft, waardoor de prothese later goed past. Daarna wordt een drukverband aangebracht. Het verband wordt de volgende dag verwijderd.
Het resultaat uitklapper, klik om te openen
Vaak wordt gedacht dat na de operatie een open oogholte is te zien. Dit is niet het geval. Het ooglid hangt naar beneden, zodat het lijkt alsof het oog gewoon gesloten is. Pas als u het ooglid optilt, ziet u de binnenkant van de oogholte. Deze heeft dezelfde kleur als de binnenkant van uw wang.
Uit contacten met andere patiënten is gebleken dat het hebben van 1 goed functionerend oog weinig beperkingen hoeft op te leveren in uw dagelijks leven. Wel zult u eraan moeten wennen dat u in het begin moeite heeft met diepte zien. Dit leert u echter weer. Daarnaast zijn er natuurlijk ook gevolgen op cosmetisch gebied. Na de operatie zal een prothesioloog een kunstoog aanmeten.
Mogelijke complicaties uitklapper, klik om te openen
Bij elke operatie is er een kans op een bloeding of infectie.
Het komt voor dat na de operatie het schaaltje, wat op het resterende oog geplaatst is, eruit kan vallen. U kunt het dan schoon maken en proberen terug te plaatsen. Als dit niet lukt, neemt u dan tijdens de openingstijden van de polikliniek oogheelkunde contact op zodat een afspraak gemaakt kan worden voor het terugplaatsen van het schaaltje.
- Neem het schaaltje mee naar de polikliniek Oogheelkunde!
Soms zit het kunststof bolletje, wat in het oog geplaatst is, niet helemaal goed of komt het bolletje bloot te liggen.
Soms is een heroperatie noodzakelijk.
Heel zelden komt het voor dat u pijn voelt aan het oog dat is verwijderd (fantoompijn). Dit kan vanzelf overgaan, in ernstige gevallen kunt u naar de pijnpoli verwezen worden.
De eerste weken na de operatie ‘ziet’ u soms beelden (visioenen) aan de kant van het verwijderde oog. Meestal levert dit geen hinder op. Hoe deze beelden precies tot stand komen is niet duidelijk. Na verloop van tijd verdwijnen ze meestal vanzelf.
De opname uitklapper, klik om te openen
Ongeveer een week voor de operatie wordt u opgebeld door een medewerker van het opnamebureau. U hoort dan waar en wanneer u zich kunt melden voor de opname. Meestal wordt u op de dag van de operatie opgenomen. Hiervoor dient u soms vroeg op de afdeling aanwezig te zijn om voorbereid te kunnen worden op de operatie. De oogarts die u opereert spreekt u op de afdeling of bij aankomst op de operatiekamer.
Na de operatie uitklapper, klik om te openen
De eerste dagen na de operatie is het mogelijk dat u pijn heeft. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het ingebrachte bolletje. U kunt aan de arts of verpleegkundige altijd om een pijnstiller vragen.
De oogleden kunnen door de operatie nog wat gezwollen zijn. Door de zwelling kan de oogholte mogelijk iets open staan. Dit trekt binnen enkele dagen weg.
De verpleegkundige zal u leren hoe u uw ogen kunt verzorgen. Een goede verzorging is van belang om infectie te voorkomen.
Ontslag uitklapper, klik om te openen
U gaat de dag van de operatie of de volgende dag met ontslag. De dag na de operatie wordt het verband verwijderd. U hoeft dan geen oogverband meer te dragen al adviseren wij u de oogholte wel te beschermen als u naar buiten gaat met een pleister of bril. U kunt dit ook om cosmetische redenen blijven dragen tot u een prothese heeft. Ongeveer 2 weken na ontslag heeft u een afspraak bij een verpleegkundig specialist voor de eerste nacontrole waarbij de wondgenezing wordt beoordeeld.
Het is mogelijk om de wijkverpleging in te schakelen voor verdere begeleiding thuis.
Nazorg uitklapper, klik om te openen
Als u thuis bent, is het verstandig om 2 weken rustig aan te doen. Tevens moet u in deze periode voorzichtig zijn met persen, voorover bukken en zwaar tillen. U kunt met uw arts overleggen over wanneer u weer mag fietsen en autorijden.
De Oogprothese uitklapper, klik om te openen
De oogprothese wordt ongeveer 4 tot 6 weken na de operatie aangemeten door een ocularist (naar uw keuze). Achter in de folder vindt u een overzicht van de verschillende laboratoria en de protheses welke zij maken. Het is belangrijk dat u tijdig een afspraak maakt bij een van de laboratoria. De wachttijd is per plaats verschillend. Het is daarom verstandig om de afspraak bij de ocularist vóór de operatie al te maken.
In het algemeen kan de prothese 24 uur per dag blijven zitten. De meeste mensen moeten in het begin echter wennen aan de oogprothese. Daarom mag u de prothese er uit halen
als het in het begin vervelend of pijnlijk aanvoelt. Op een later tijdstip kunt u de prothese opnieuw inbrengen. Als u de prothese overdag of voor de nacht er uit haalt, berg hem dan droog op in een doosje.
Zodra u de oogprothese de gehele dag kan verdragen kunt u deze het beste 24 uur per dag inhouden en hoeft u hier in principe niets aan te doen. Aangeraden wordt om de prothese alleen om uiterst noodzakelijke redenen eruit te halen, bijvoorbeeld om de oogholte te inspecteren of schoon te maken als dit van buiten af niet mogelijk is. Regelmatig de prothese eruit halen kan leiden tot toename van afscheiding. Om de oogleden soepel te laten bewegen/ knipperen over de oogprothese en zo irritatie te voorkomen wordt geadviseerd 2 a 3 keer per dag wat ooggel en/of zalf te gebruiken. U krijgt hiervoor, indien nodig, een recept van de verpleegkundig specialist.
Veel mensen met een oogprothese hebben in meer of mindere mate last van afscheiding bij het dragen van de oogprothese. Dit is normaal en geen reden tot zorgen.
Indien de afscheiding toeneemt en u dit als hinderlijk ervaart, kan het zijn dat de prothese aan een schoonmaakbeurt toe is. Het oppervlak voelt dan niet helemaal meer glad aan. In dat geval is het raadzaam om een afspraak met de ocularist te maken om de prothese te laten reinigen. Het advies is dan ook om ieder jaar de prothese en de oogholte door de ocularist te laten controleren.
De toegenomen afscheiding kan ook het gevolg zijn van een niet passende prothese. In dat geval is het zeker raadzaam om een afspraak te maken. Soms kan een klacht worden veroorzaakt door slijmvliesontstekingen, in bijvoorbeeld de neus of bijholten. Bij verkoudheid ervaart men soms dat er ook last in de oogholte optreedt. Als de verkoudheid verdwijnt, neemt ook de afscheiding en het overmatig "tranen" weer af.
Blijft u klachten houden dan kunt u contact opnemen met de verpleegkundig specialist of arts.
Contact uitklapper, klik om te openen
Hebt u vragen? Neem dan contact met ons op. Voor het maken van een afspraak hebt u een verwijzing nodig van uw oogarts.
Polikliniek Oogheelkunde
De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:45 uur.