Uw arts heeft u het MCT dieet geadviseerd. Hier leest u wat het MCT dieet is en welke dieetadviezen daarbij horen.
Wat is MCT? uitklapper, klik om te openen
Vet is een brandstof (energie) voor ons lichaam. De belangrijkste functie van vet in onze voeding is het leveren van energie. Energie is nodig om het lichaam goed te laten functioneren. Dit betekent dat de vertering van voeding, het hart, de longen en andere organen goed werken. Maar ook dat u energie hebt om te lopen, fietsen, werken en het huishouden te doen.
Niet alle vetten zijn hetzelfde. Vetten bestaan uit verschillende deeltjes, deze deeltjes noemen we vetzuren. Er zijn lange, middellange of korte keten vetzuren. De lange keten vetzuren noemen we LCT (Long Chaine Triglyceride) vet. LCT komt het meest voor in onze voeding. Bijvoorbeeld in olie, margarine, boter, halvarine, vlees, vis, ei en mayonaise.
De middellange keten vetzuren noemen we MCT (Medium Chain Triglyceride). MCT zit bijna niet in onze voeding, maar is wel verkrijgbaar als dieetproduct.
Waarom moet u een MCT dieet volgen? uitklapper, klik om te openen
Het MCT dieet wordt voorgeschreven bij:
- Een verstoorde opname van (LCT) vet in de darm. De cellen in de darm nemen MCT vet gemakkelijker op dan LCT vet.
- Een chyluslekkage is een lek in de lymfevaten. Dit kan ontstaan door ziekte of na een operatie. De lymfevaten vervoeren het LCT vet uit de voeding door het lichaam. Als er minder LCT vet uit de voeding in het lichaam komt, is het minder belastend voor de lymfevaten. Daarom moet u tijdelijk een dieet volgen dat zo weinig mogelijke LCT vet bevat. Hierdoor kan het lek beter genezen. U kunt wel MCT vet eten. Het MCT vet wordt niet vervoerd via de lymfevaten.
Dieetadviezen bij het MCT dieet uitklapper, klik om te openen
Bij het MCT dieet moet u het LCT vet in de voeding beperken. Dit betekent dat uw voeding zo weinig mogelijk vet moet bevatten. In de variatielijst staat welke voedingsmiddelen u het beste kunt eten.
Om toch te zorgen voor voldoende energie hebt u MCT vet nodig.
In plaats van gewone boter, margarine of halvarine en olie gebruikt u MCT margarine en/of MCT olie. MCT margarine bevat net als andere margarines vitamine A, D en E. De diëtist bespreekt met u welke MCT producten u kunt gebruiken.
Uw darmen moeten wennen aan MCT vet. Bouw de hoeveelheid MCT vet daarom langzaam op. Begin met 25 gram MCT vet per dag. Breid de hoeveelheid uit in overleg met uw diëtist.
Wat hebt u dagelijks nodig? uitklapper, klik om te openen
U krijgt voldoende voedingsstoffen binnen als u dagelijks onderstaande hoeveelheden voedingsmiddelen eet. Deze hoeveelheden zijn gemiddelde aanbevelingen.
Tijdens ziekte en na een operatie is de energie- en eiwitbehoefte hoger.
Het lichaam verbrandt extra energie en heeft eiwit nodig voor herstel. Eet meer van de toegestane producten. Eet vaker tussendoor en kies vaker voor eiwitrijke vetarme producten zoals magere kwark, magere melk en magere yoghurt. Valt u toch af? Bespreek met uw diëtist wat u nog meer kunt doen.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor volwassenen, aangepast voor MCT dieet.
| 19-50 jr man | 19-50 jr vrouw | 51-69 jr man | 51-69 jr vrouw | 70+ jr man | 70+ jr+ vrouw | Extra MCT adviezen | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Groente (gram) | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 | |
| Fruit (portie) | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | |
| Bruine of volkoren boterhammen | 6-8 | 4-5 | 6-7 | 3-4 | 4-6 | 3-4 | |
| Volkoren graanproducten of kleine aardappelen, opscheplepels | 4-5 | 4-5 | 4 | 3-4 | 4 | 3 | |
| Ongezoutenoten (gram) | 25 | 25 | 25 | 15 | 15 | 15 | Niet toegestaan |
| Zuivel (porties) | 2-3 | 2-3 | 3 | 3-4 | 4 | 4 | Alleen magere producten |
| Kaas (gram) | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 | Alleen magere producten |
| Smeer- en bereidingsvetten (gram) | 65 | 40 | 65 | 40 | 55 | 35 | Alleen op basis van MCT vet |
| Vocht (liter) | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | |
| Met deze producten dagelijks variëren. Kies elke week bijvoorbeeld: | |||||||
| Vis (gram) | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | Alleen magere producten |
| Peulvruchten (gram) | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | |
| Vlees (gram) | max. 500 | max. 500 | max. 500 | max. 500 | max. 500 | max. 500 | Alleen magere producten |
| Eieren (stuks) | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | 2-3 | Alleen wit van ei |
Variatielijst
Toelichting
Gebruik de voedingsmiddelen uit de lijst "Te gebruiken". Als u andere producten wilt gebruiken die niet in de lijst staan dan kunt u per productgroep kijken hoeveel vet het mag bevatten. Een voorbeeld: < 5 g vet/ 100g betekent minder dan 5 gram vet per 100 gram product. Deze informatie is meestal te vinden op de verpakking van het product.
Brood- en broodvariaties
Te gebruiken (< 5 g vet/100 g)
- Alle gewone broodsoorten zonder noten, pitten en zaden, bruinbrood, moutbrood, volkorenbrood, roggebrood, wit brood (water-, melk-), Turks brood (wit en bruin), knäckebröd (volkoren, lichtgewicht), beschuit (naturel), matzes, rijstewafel, ontbijtkoek, cornflakes, muesli zonder noten, pap bereid van magere- of karnemelk, suikerbrood, krenten- of rozijnenbrood zonder spijs, cracottes, toast, bruin- en wit stokbrood, (volkoren) beschuit.
Af te raden (> 5g vet/ 100 g)
- Luxe broodjes, krenten- of rozijnenbrood met spijs, notenbrood, croissants, cream crackers, knäckebröd (sesamzaad, vezelrijk), muesli met noten, cruesli, pap bereid van halfvolle en volle melk, soepstengel, saucijzenbroodjes.
Halvarine, margarine, roomboter, olie
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100 g)
- MCT-margarine, MCT-olie, bij voorkeur meer dan 70% MCT.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Alle soorten halvarine, margarine, roomboter, olie, bak en braadvet, frituurvet en frituurolie.
Tip
Van MCT margarine kunt u kruidenboter maken. Dit is smakelijk op toast of een stukje stokbrood. U kunt MCT vet ook gebruiken om aardappelen in te bakken, te verwerken in aardappelpuree, of om in sauzen te verwerken. MCT margarine bevat net als andere margarines vitamine A, D en E.
Kaas
Te gebruiken (< 12g vet / 100g)
- 20+ kaas, 20+ smeerkaas, 20+ komijnekaas, Hüttenkäse, cottage cheese, magere kruidenkaas, Zwitserse strooikaas en alle soorten kaas met een vetgehalte van 20+ of lager.
Af te raden (> 12 g vet / 100g)
- Alle soorten kaas met een vetgehalte hoger dan 20+, roomkaas (bijvoorbeeld Monchou en Boursin), buitenlandse kaas (bijvoorbeeld Brie en Camembert), kaasachtige producten (bijvoorbeeld kaasspread en Trenta), schapenkaas, geitenkaas.
Vleeswaren
Te gebruiken (< 6 g vet / 100g)
- Mager vleesbeleg zoals: achterham, beenham, fricandeau, kalkoenfilet, kipfilet, kiprollade, lever, rookvlees, rosbief, runderrollade, casselerrib.
Af te raden (> 6 g vet / 100g)
- Alle soorten vette vleeswaren zoals: bacon, bloedworst, boterhamworst, cervelaatworst, corned beef, filet americain, gebraden gehakt, hausmacher, leverworst, ontbijtspek, palingworst, paté, pekelvlees, salami, schouderham, zure zult, rauw ham, leverkaas, luncheon meat.
Tip
Alle soorten kaas en vleeswaren bevatten vet. Ook de magere soorten. Gebruik er daarom niet teveel van. Beleg uw boterham dun, bijvoorbeeld 1x beleg op 2 sneden brood. Houd het advies van uw diëtist aan.
Eieren
Te gebruiken (< 5 g vet/ 100 g)
- Eiwit
Af te raden (> 5 g vet/ 100 g)
- Eidooier
Tip
De eidooier van een ei bevat vet, het wit van ei niet. Het wit van een ei mag u dan ook onbeperkt gebruiken. Bijvoorbeeld gebakken eiwit in MCT olie of MCT margarine.
Overig broodbeleg
Te gebruiken (< 1g vet/ 100 g)
- (Basterd)suiker, honing, jam, marmelade, stroop, vruchtenhagel, rauwkost, groentespread zonder vet.
Af te raden (> 1g / 100g)
- Chocoladehagelslag, chocoladevlokken, chocoladepasta, hazelnootpasta, alle notenpasta’s, kokosbrood, pindakaas, sandwichspread, speculoos, hummus.
Tip
Het toegestane zoetbeleg bevat helemaal geen vet. Het is een goede afwisseling voor kaas en vleeswaren. Neem als broodbeleg ook eens fruit zoals aardbeien, banaan en appel of rauwkost.
Melk en melkproducten, inclusief nagerechten
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100 g)
- Magere melk, magere yoghurt, magere vla (0% vet), magere kwark, karnemelk, magere yoghurtdrank (0% vet), zelfgemaakte vla- of pudding van magere melk, watergruwel, waterijs, sorbetijs op vruchtenbasis, gelatinepudding van vruchtensap, karnemelkse pap, fruitcompote.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Halfvolle en volle melk, halfvolle en volle yoghurt, magere, halfvolle en volle chocolademelk, halfvolle en volle kwark, crème fraîche (light), zure room (light) halfvolle en volle vla, pudding van halfvolle of volle melk, roompudding, bavarois, chocolademousse, roomijs, ijs op melk- of yoghurtbasis, slagroom, kefir.
Tip
Vervang vette producten zoals crème fraîche of zure room door magere producten zoals magere kwark, magere yoghurt of magere koffiemelk.
Soep
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100 g)
- Soep uit een pakje, bouillon van mager soepvlees of groente, bouillon van blokjes of tabletten.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Soep uit blik of pot, zelfbereide soep mager soepvlees of groente, bouillon met margarine, roomboter, room, eidooier of soepballetjes.
Tip
Schep van afgekoelde bouillon of soep de gestolde vetlaag af. Gebruik als vulling voor de soep balletjes van tartaar, stukjes kipfilet, runderschenkel of tahoe, vermicelli en (soep)groenten.
Vlees
Te gebruiken (< 6 g vet/100g)
- Mager rundvlees zoals: bieflappen, biefstuk, ossenhaas, rosbief, magere runderlappen, tartaar, kalfsfricandeau, kalfsschnitzel, kalfsriblappen, runderklapstuk, lever (kalfs-, rund-) runderentrecote, runderrollade, sukadelappen.
- Mager varkensvlees zoals: ribkarbonade, haaskarbonade, fricandeau, hamlappen, varkensoester, schnitzel, varkensfilet, varkenshaas, magere varkenslappen, varkenslever.
- Gevogelte zoals: kipfilet, kalkoenfilet, kip zonder vel.
- Vetarme vleesvervanging zoals: sojabrokjes, vegetarisch gehakt, quornblokjes, quornfilet,
Met mate (6-10 g vet/100 g)
- Tahoe, tempeh, vegetarische hamburger, gekookt ei (ipv vlees). Overig vlees: reevlees, paardenvlees, geitenvlees, konijn, haas, struisvogel.
Af te raden (>10 g vet/100g)
- Vetter rundvlees zoals: borstrollade, hacheevlees, hamburger, kalfsentrecote, klapstuk, lenderollade, doorregen runderlap, rundervink, rundergehakt, runderworst, sukadelapjes, runderrookworst.
- Vetter varkensvlees zoals: gehakt (half om half), karbonade (kalfs-, schouder-), knakworst, krabbetjes, rollade, saucijzen, schouderlappen, verse worst, rookworst, braadworst, spekjes, speklappen, doorregen varkenslappen, slavink, hamschijf, varkenskrabbetjes.
- Gevogelte zoals: kip met vel, kippenpoot, fazant, patrijs, eend, kipburger.
- Vettere vleesvervanging zoals: gevulde vegetarische schijf, kaasburger.
- Overig vlees: lamsvlees, schapenvlees.
- Alle soorten gepaneerd vlees
Tip
Met de grill of barbecue kunt u vlees, vis en kip bereiden zonder dat veel vet nodig is. Schep van afgekoelde jus de gestolde vetlaag af. Het bruin van de jus die overblijft kunt u gebruiken.
Vis en schaal-/schelpdieren
Te gebruiken (< 10 g vet/ 100 g)
- Magere vis zoals: baars, bot, forel, kabeljauw, koolvis, pangasius, poon, zalmbaars, schelvis, stokvis, tilapia, schar, schol, tong, tonijn, wijting, inktvis, zeewolf.
- Schaal en schelpdieren zoals: mosselen, garnalen, krab, kreeft, oesters.
Af te raden (> 10g / 100g)
- Vette vis zoals: ansjovis, haring, makreel, zalm, paling, sardientjes, (bak)bokking, heilbot, hom en kuit, schelvislever, sprot, kaviaar. Kant- en klaar gebakken vis, vissticks, vis uit blik op oliebasis, vis in pikante saus of olie.
Aardappelen, pasta, rijst en vervanging
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100 g)
- Gekookte aardappelen, couscous, macaroni, mie, mihoen, spaghetti, rijst en peulvruchten. Aardappelen of rijst in MCT olie gebakken.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Aardappelen gebakken in niet toegestaan vet, patat (ook ovenfrites en voorgebakken frites), gebakken rijst (nasi), kant- en klaar maaltijden zoals stamppot, lasagne, pizza, voorgebakken aardappelkroketten, rösti, voorgebakken aardappelschijfjes, huzarensalade, blader- of filotdeeg.
Tip
Van aardappelen kunt u puree maken met MCT margarine en magere melk. Bak aardappels in MCT margarine of MCT olie eens met een gesnipperd uitje.
Saus
Te gebruiken (< 1,5 g vet/ 100 g)
- Barbecuesaus, tomatenketchup, curry, piccalilly, ketjap, dressing ‘naturel’ zonder olie, dressing met MCT olie, jus bereid van MCT margarine, saus van een zakje met minder dan 3% vet, (vruchten-) dessertsaus, mango chutney, Kopranaise (mayonaise-achtige saus op MCT basis).
Af te raden (> 1,5 g vet/ 100 g)
- Gewone jus, fritessaus, mayonaise, slasaus, cocktailsaus, kerriesaus, satésaus, zure room (ook light), crème fraiche, jus of saus bereid van niet toegestaan vet, saus op basis van een zakje met > 3% vet, chocolade dessertsaus, pesto, yogonaise.
Tip
Maakt u zelf jus of saus? Maak deze op smaak met kruiden, specerijen, ui, knoflook, citroensap, wijn, tomatenpuree, ketchup, ketjap, sambal of mosterd. Of voeg eens prei, paprika, pepers, champignons of vruchten toe.
Groente
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100 g)
- Alle soorten groente, eventueel bereid met MCT margarine, rauwkost met een dressing zonder olie of met MCT olie, zilveruitjes, augurk.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Groente afgemaakt met niet toegestaan vet, groente à la crème, avocado, kant- en klare salades, olijven, sojabonen.
Tip
U kunt zelf een dressing maken. Gebruik in plaats van gewone olie MCT olie, en voeg azijn of citroensap, mosterd, peper, zout en eventueel knoflook toe. Salades bevatten vaak smaakmakers zoals olijven, kaas, croutons, noten en zaden. Deze toevoegingen bevatten vet en zijn dus af te raden. Als vulling in de salade kunt u toevoegen: wit van ei, zelfgemaakte croutons (gebakken in MCT olie), fruit, augurken, zilveruitjes, verse ui en alle toegestane groenten.
Fruit
Te gebruiken (< 1 g vet/ 100g)
- Alle soorten vers en gedroogd fruit, fruit uit blik of pot en sap van vers fruit.
Af te raden (> 1 g vet/ 100 g)
- Avocado, olijven, kokosnoot.
Dranken
Te gebruiken (< 0,5 g vet/ 100g)
- Thee en koffie eventueel met magere melk of magere melkpoeder, bouillon, vruchtensap, groentesap, limonadesiroop, frisdrank, (mineraal)water, bier, wijn, likeur zonder ei of room.
Af te raden (> 0,5 g vet/ 100g)
- Thee en koffie met halfvolle melk, volle melk, koffieroom, koffiemelk of koffiecreamer. Drank met ei of room en Bayleys.
Zoete tussendoortjes
Te gebruiken (< 6 g vet/ 100 g)
- Café noir, eierkoek, lange vinger, ontbijtkoek, taai-taai, ongevulde schuimkoekjes, hopjes, zuurtjes, pepermunt, kauwgom, spekkies, winegums, fondant, waterborstplaat, drop, tumtum, schuimpjes, stophoest, zuurtjes. Cakeje op basis van MCT, stroopwafel op basis van MCT.
Af te raden (> 0,5 g vet/ 100 g)
- Alle “gewone” koekjes en gebak, kruidnoten, pepernoten, soepstengel, toffees, bonbons, alle soorten chocolade, candybars (Mars, Nuts, Milkyway, Snickers etc.), Engelse drop.
Hartige tussendoortjes en snacks
Te gebruiken (< 6g vet / 100g)
- Zoute stengels, Japanse mix zonder pinda’s, popcorn, rijstewafel (naturel).
Af te raden (> 6g vet / 100g)
- Alle soorten noten, pinda’s, alle soorten chips (ook light chips), alle zoute koekjes, bladerdeeghapjes zoals kaasstengels, alle snacks (kroket, frikadel, bamischijf etc.), salades (eiersalade, vissalade etc.), lijnzaad, sesamzaad, tarwekiemen.
Informatie over dieetpreparaten uitklapper, klik om te openen
- Onderstaande dieetproducten kunnen worden gebruikt in het MCT dieet.
- Voor al deze producten geldt; de diëtist adviseert welke dieetproducten u nodig heeft.
- MCT producten moeten koel en droog bewaard worden omdat ze sneller bederven dan producten met LCT vet.
- MCT vet smaakt anders dan LCT vet. MCT vet bederft sneller en wordt vloeibaar buiten de koelkast.
MCT margarine en MCT olie
Ceres MCT margarine®, Ceres MCT dieetolie® en MCT oil Module® (Nutricia).
Gebruiken
Kan gebruikt worden op brood en bij de bereiding van de warme maaltijd, gesmolten in ontvette jus of door de groente. MCT margarine en MCT olie kan niet te warm verhit worden, gebruik daarom deze producten op matig vuur. MCT olie kan niet gebruikt worden om te frituren.
Bewaren
In de koelkast bewaren. In een te warme omgeving komt er olie op de margarine drijven en treedt er smaakverandering op. MCT margarine kan in de diepvries 2 maanden bewaard worden. MCT olie donker bewaren onder de 20⁰ C. Geopende flessen zijn maximaal 4 weken houdbaar.
Liquigen®
Liquigen® (Nutricia) is een MCT vetemulsie (vloeibaar) verkrijgbaar in flesjes van 250 ml.
Gebruiken
Kan verwerkt worden in magere melkproducten. Gebruik 10 ml Liquigen® per 150 ml magere melk, magere chocolademelk, magere yoghurt, magere yoghurtdrank of magere vla.
Bewaren
Geopend flesje kan in de koelkast maximaal 2 weken worden bewaard.
MCTprocal®
MCTprocal ® (Vitaflo) is een neutraal smakend energiesupplement op basis van MCT, verkrijgbaar in zakjes van 16 gram.
Gebruiken
Goed te verwerken in warme en koude voedingsmiddelen en dranken, zoals magere melkproducten, soep, thee, koffie, aardappelpuree.
Bewaren
Geopend zakje is goed afgesloten nog 24 uur te gebruiken.
Voedingssuiker
Voedingssuiker zoals Fantomalt® (Nutricia) is nauwelijks zoet en levert evenveel calorieën als suiker. Voedingssuiker kan eenvoudig door warme of koude dranken of gerechten gemengd worden.
Gebruiken
Bereid de voeding per portie en gebruik het binnen 2 uur.
Bewaren
Geopende verpakking binnen 1 maand gebruiken.
Eiwitpreparaten
Prosource Plus bevat koolhydraten. Prosource Nocarb, ProtiMedic, ProtiMedic Amino Plus zijn zonder koolhydraten. Het zijn vloeibaar aanvullende, geconcentreerde eiwitpreparaten.
Kan eenvoudig door koude en warme dranken en gerechten gemengd worden.
Gebruiken
Bereid per portie en gebruik het binnen 2 uur.
Bewaren
Geopende verpakking binnen 3 maanden gebruiken, buiten koelkast bewaren.
Drinkvoeding, vetvrij
Enlive Plus® (Abbott Nutrition), Fresubin Jucy Drink® (Fresenius Kabi), Nutridrink Juice Style® (Nutricia), Resource Fruit® (Nestlé Nutrition) zijn energierijke, heldere drinkvoedingen zonder vet met fruitsmaak. De smaak van vetvrije drinkvoeding is beter als de drinkvoeding koud is. Meng de drinkvoeding met gewoon sap of gebruik de drinkvoeding als basis van een ijslolly.
Gebruiken
Op advies van de diëtist als extra energie en vitamines nodig zijn.
Bewaren
Geopende flesjes (buiten de koelkast) binnen 2 uur opdrinken; afgesloten, gekoeld 24 uur houdbaar.
Verkrijgbaarheid dieetpreparaten
Dieetpreparaten zijn niet te koop in de supermarkt. Onderstaande facilitaire bedrijven leveren deze producten:
- Sorgente (www.sorgente.nl)
- Eurocept (www.eurocept-homecare.nl)
- Medireva (www.medireva.nl)
- Mediq (www.mediq.nl)
Bij de webshop van MCT dieetshop van Kopra Trading zijn verschillende soorten MCT producten te koop zoals MCT margarine en MCT olie.
Worden de dieetpreparaten vergoed door de ziektekostenverzekeraar?
Een aantal dieetpreparaten met MCT wordt vergoed door uw ziektekosten-verzekeraar. De diëtist of arts maakt hiervoor een dieetverklaring. De belastingdienst geeft de mogelijkheid voor aftrek van dieetkosten bij het MCT dieet. Bezoek de site van de belastingdienst voor actuele informatie (www.belastingdienst.nl).
Contact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Diëtetiek
Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.
Als patiënt van het UMC Utrecht hebt u toegang tot het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. U kunt via Mijn UMC Utrecht een bericht sturen naar uw diëtist. U krijgt dan binnen drie tot vijf werkdagen antwoord. U kunt inloggen in het Patiëntportaal Mijn UMC Utrecht met uw DigiD met sms-functie.