Tijdens de zwangerschap wordt bij elke vrouw een suikertest (Glucose Tolerantie Test) gedaan om te kijken of de suikerstofwisseling in orde is. Deze test liet bij u één of meerdere afwijkende waarde(n) zien. In deze folder leest u wat dit betekent, welke behandeling nodig is en wat het voor eventuele volgende zwangerschappen en uw verdere leven kan betekenen.
Achtergrondinformatie uitklapper, klik om te openen
Suiker (koolhydraten) is een belangrijke voedingsbron en bouwstof voor het lichaam, net als vetten en eiwitten. Suiker zit in de voeding en wordt via de darm opgenomen. Zo komt het in de bloedbaan terecht. De suiker die in de bloedbaan gevonden wordt is echter niet afkomstig uit de darm. De lever maakt ook suiker uit andere grondstoffen en brengt deze in de bloedbaan. Zo kan het dat, ook wanneer u niets eet, de bloedsuiker toch hoog kan zijn. De suikers in de bloedbaan worden naar de lichaamscellen vervoerd. Om de lichaamscellen in te komen, moet de suiker de wand van de cellen passeren. Om deze celwand te passeren is een hormoon nodig, de insuline. Insuline wordt door de alvleesklier (pancreas) gemaakt en aan de bloedbaan afgegeven. Daarna kan het zijn werk doen. De alvleesklier ligt boven- achter in de buik. Als het suikergehalte in het bloed stijgt, neemt ook de aanmaak van insuline in de alvleesklier toe. Zo wordt bereikt dat de bloedsuikerwaarde niet te hoog wordt. Wanneer de bloedsuikerwaarde daalt, neemt de aanmaak van insuline af. Zo wordt bereikt dat de bloedsuikerwaarde niet te laag wordt. Insuline is in een aantal minuten uitgewerkt en wordt dan afgebroken. Er is dus steeds nieuwe aanmaak van insuline nodig.
Tijdens zwangerschap
Tijdens de zwangerschap worden door hormonale veranderingen de lichaamscellen minder gevoelig voor de werking van insuline. Dit gebeurt bij elke zwangerschap. Door meer insuline te maken, kan het lichaam er voor zorgen dat de bloedsuikerwaarde niet stijgt. Dit minder gevoelig worden van de cellen treedt op in het tweede deel van de zwangerschap. Dit is de reden dat de suikertest in het algemeen pas in de tweede helft van de zwangerschap wordt gedaan. Er kunnen natuurlijk omstandig-heden zijn waardoor de test eerder uitgevoerd moet worden. Normaal kan het lichaam een zwangerschap goed aan, maar als de cellen erg ongevoelig worden en/of als de alvleesklier de extra insuline niet voldoende aan kan maken, kan de bloedsuikerwaarde wel gaan stijgen. Mocht dit het geval zijn, dan wordt dit met behulp van de suikertest aangetoond.
Gevolgen van een te hoge bloedsuikerwaarde voor uw kind en de zwangerschap uitklapper, klik om te openen
Als uw bloedsuikerwaarde te hoog is, groeit het kind vaak teveel en te snel. Moeders met zwangerschapsdiabetes hebben vaak grote, zware kinderen. Dit kan de vervelend zijn tijdens de bevalling. Daarom wordt tegenwoordig geprobeerd de bloedsuikerwaarden zo normaal mogelijk te houden, om teveel groei van het kind te voorkomen.
De behandeling uitklapper, klik om te openen
De behandeling van zwangerschapsdiabetes wordt gedaan door de internist samen met de diabetesverpleegkundige en de diëtist.
De internist is verantwoordelijk voor het goed reguleren van de bloedsuiker van de moeder tijdens en na de zwangerschap. In de eerste instantie wordt geprobeerd de bloedsuikerwaarden te veranderen door de voeding aan te passen. U gaat hiervoor naar de diëtist. Om een goed beeld te krijgen van uw bloedsuikerwaarden krijgt u van de diabetesverpleegkundige een bloedsuikermeter om zelf thuis uw bloedsuiker- waarden te meten. Als de bloedsuikers niet voldoende te regelen zijn met veranderingen in de voeding alleen, moet er een andere behandeling gestart worden. Pillen om de bloedsuiker te verbeteren zijn er wel en worden buiten de ook zwangerschap gebruikt, maar omdat niet bekend is of deze pillen geheel onschadelijk zijn voor het kind, gebruiken wij deze niet. Dit betekent dat er geen ander middel is dan het spuiten van insuline. Veel mensen zien hier begrijpelijk erg tegen op. Toch valt het de meeste vrouwen achteraf erg mee.
Zwangerschapsdiabetes betekent automatisch dat u in het ziekenhuis moet bevallen. De reden hiervoor is dat na de geboorte uw baby voldoende suiker binnen moet krijgen en de bloedsuiker gecontroleerd moet worden. De bloed- suikerwaarde van uw kind is namelijk tijdens de zwangerschap gelijk aan die van u. Echter, insuline passeert de placenta (moederkoek) niet, zodat het kind zelf voor de eigen insuline moet zorgen. Doordat de bloedsuikerwaarde tijdens de zwangerschap wel eens te hoog geweest is, is de alvleesklier van het kind gewend geraakt relatief meer insuline te maken. Na de geboorte wordt de verbinding met de moeder (de navelstreng) doorgeknipt en moet voldoende voeding ervoor zorgen dat de bloedsuikerwaarde niet te laag wordt. Na een paar dagen is de situatie weer normaal. Ook voor u geldt dat na de bevalling uw normale hormonale situatie weer terugkeert. Meestal worden er geen verhoogde bloedsuikers meer gevonden.
De toekomst uitklapper, klik om te openen
Wanneer tijdens een zwangerschap een gestoorde suikerstofwisseling wordt gevonden, bestaat de kans dat dit zich bij een volgende zwangerschap herhaalt. Daarom moet dan in een vroeg stadium getest worden, bijvoorbeeld na 3 maanden zwangerschap. Het hebben van zwangerschapsdiabetes betekend volgens de nieuwste inzichten dat u tevens ‘aanleg’ voor ouderdomssuikerziekte hebt. ‘Ouderdomssuikerziekte’ slaat alleen op het gegeven dat het meestal bij ouderen voorkomt, maar het komt, hoe vreemd dit ook klinkt, ook bij jongeren voor. Door de hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap en de daardoor verminderde gevoeligheid van de lichaamscellen voor insuline komt de ‘aanleg’ naar voren. Na de bevalling verdwijnen de verhoog- de bloedsuikers, maar de ‘aanleg’ verdwijnt niet. Op dit moment gaan wij ervan uit dat vrouwen met zwangerschapsdiabetes een verhoogde kans hebben later ouderdomssuikerziekte te krijgen. Of het zinvol is u daarvoor regelmatig te laten testen (bijvoorbeeld eenmaal per jaar of eenmaal per twee of drie jaar), zal individueel met u worden besproken.
Mocht u vragen hebben over zwangerschapsdiabetes, schroom dan niet dit met de gynaecoloog, internist, diëtist of diabetesverpleegkundige te bespreken!
De diabetesverpleegkundige uitklapper, klik om te openen
De diabetesverpleegkundige geeft u informatie en instructie over het meten van uw bloedsuiker. Op die manier krijgen we een goed beeld van uw bloedsuikerwaarden over de gehele dag. Dit komt de verdere behandeling ten goede.
Hoe meet u de bloedsuikerwaarden? uitklapper, klik om te openen
Door middel van een vingerprikje met een speciaal daarvoor bestemde prikpen haalt u een bloeddruppeltje uit de zijkant van uw vinger. Deze druppel brengt u aan op een teststrip, die in een bloedsuikermeter is aangebracht. Deze meter geeft vervolgens na een aantal seconden de bloedsuikerwaarde aan. Deze handeling kost u per keer enkele minuten en is betrekkelijk gemakkelijk uit te voeren.
Hoe vaak meet u het bloed? uitklapper, klik om te openen
Er wordt geadviseerd dagelijks een dagcurve te meten, om inzicht te krijgen in uw persoonlijke situatie. Wanneer de bloedsuiker waarden stabiel zijn kan dat worden verminderd.
Een dagcurve betekent dat u vijf maal prikt op een dag, namelijk nuchter, anderhalf uur na elk van de drie hoofdmaaltijden en voor het slapen gaan. U krijgt een formulier mee waarop u uw bloedsuikerwaarden, en ook uw voeding- en drankinname noteert. Daarnaast ontvangt u nog een diabetes dagboekje.
Wat gebeurt er als uw waarden te hoog zijn?
Zoals gezegd wordt er mogelijk een voedingsadvies gegeven wanneer uw bloedsuikerwaarde regelmatig te hoog is. Dat wil zeggen nuchter boven de 5,3 mmol/l en na de maaltijd of ’s avonds boven de 7 mmol/l. Wanneer dit onvoldoende helpt bestaat de mogelijkheid dat u insuline moet gaan spuiten. Daarnaast houden we rekening met de groei van uw kindje door middel van een groeiecho.
Toedienen van insuline
Insuline toedienen gaat alleen maar via een injectie, één of meerdere malen per dag. De huidige injectiematerialen zijn eenvoudig en gemakkelijk te bedienen. Insuline wordt verstrekt in weggooipennen, waar een uiterst dun en kort naaldje opgedraaid moet worden. Hiermee kan de insuline onder de huid worden ingespoten. Meestal wordt in het bovenbeen geïnjecteerd. Dit is afhankelijk van de soort insuline die wordt voorgeschreven.
De diabetesverpleegkundige leert u deze handelingen. Daarnaast vertelt zij hoe u met de diabetes en met de hulpmiddelen om kunt gaan. Zij regelt een machtiging voor materialen bedoeld voor het afnemen van bloed om het bloedsuikergehalte te bepalen. U ontvangt verder een formulier met instructies die u thuis nog eens kunt nalezen. De diabetesverpleegkundige is ook aanwezig tijdens het interne spreekuur op de polikliniek verloskunde. Voor het bijbestellen van materialen kunt u contact opnemen met het postorderbedrijf ‘de Diabeteswinkel’. Zij verstrekken u, per post, voldoende test-materiaal tot na de bevalling.
Heeft u nog vragen dan is de diabetesverpleegkundige bereikbaar tijdens het telefonisch spreekuur op werkdagen tussen 9.00 en 10.00 uur, telefoonnummer 088 75 574 07 of via e-mail: diabetesverpleegkundige@umcutrecht.nl.
Bij acute vragen ’s avonds, ’s nachts of in het weekend kunt u bellen met de centrale van het UMC Utrecht, telefoonnummer 088 75 555 55. U kunt dan vragen naar de diabetessemafoon van de dienstdoende diabetoloog.
Voedingsschema om in te vullen uitklapper, klik om te openen
(1)
Uw gegevens
| Naam: | |
|---|---|
| Patiëntnummer: | |
| Geboortedatum: | |
| Dag & datum: |
Voedingsschema
| Maaltijd | Tijdstip | Voedingsmiddelen (aantal + portiegrootte) |
|---|---|---|
| Ontbijt | ||
| Tussendoor | ||
| Lunch | ||
| Tussendoor | ||
| Avondmaaltijd | ||
| Tussendoor |
Bloedglucose
| 1.N | 2.NO | 3.NM | 4.NA | 5.VS |
Contact uitklapper, klik om te openen
Hebt u vragen? Neem dan contact met ons op. Voor het maken van een afspraak hebt u een verwijzing nodig van de huisarts of specialist.
Polikliniek Diabetologie
De polikliniek diabetologie is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur.
Spoed
Heeft u een vraag die niet kan wachten, neem dan direct contact met ons op: 088 75 563 05
- Op werkdagen tussen 8.00 en 17.00 uur, kies optie 1 SPOED.
- Buiten kantooruren via de telefooncentrale van het UMC Utrecht: 088 75 555 55. Vraag dan naar de dienstdoende medisch specialist interne geneeskunde.
Bereikbaarheid verpleegkundig diabeteszorg
Wilt u uw diabetesverpleegkundige of verpleegkundig specialist diabetes spreken, dan kunt u een telefonisch consult inplannen via telefoonnummer 088 75 563 05. Ook kunt u voor korte vragen een e-consult sturen via het patiëntportaal. Op www.umcutrecht.nl/inlog vindt u meer informatie over het patiëntportaal.