Subarachnoïdale bloeding

Een subarachnoïdale bloeding is een bloeding in de ruimte tussen de hersenen en de schedel (de subarachnoïdale ruimte). Deze bloedingen ontstaan doordat een zwakke plek in de wand van een slagader aan de basis van de hersenen barst.

Mijn patiënt doorverwijzen

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Het belangrijkste symptoom van een subarachnoïdale bloeding is plotselinge hevige hoofdpijn die vaak wordt omschreven als ‘de ergste ooit’. In zeldzame gevallen is er geen hoofdpijn, maar bijvoorbeeld alleen nekpijn of plotselinge verwardheid. Vaak is er sprake van bewustzijnsverlies of neurologische uitvalsverschijnselen zoals verlammingsverschijnselen of taalstoornissen. In ernstige gevallen kan een patiënt direct comateus raken en ter plekke overlijden.

Animatie

Medische animatie over een subarachnoïdale bloeding (SAB) in de hersenen

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

_{Medical Animation Copyright © 2019 Nucleus Medical Media, All rights reserved
nucleusmedicalmedia.com}

Complicaties 

In de eerste weken na de bloeding is er een grote kans op complicaties. Patiënten met een aneurysmatische subarachnoidale bloeding nemen we tenminste 14 dagen op in het ziekenhuis. Dit doen we om de kans op complicaties te verkleinen en zo snel mogelijk te behandelen als er complicaties optreden. De meest voorkomende complicaties zijn:

• Opnieuw bloeden van het aneurysma (‘rebleed’). Zolang het aneurysma niet behandeld is, kan deze opnieuw barsten. Hierbij treedt er een acute toename van de hoofdpijn op, al dan niet in combinatie met een daling van het bewustzijn.
• Secundaire ischemie/herseninfarct. Deze complicatie treedt op bij ongeveer een kwart van de patiënten tussen dag 4 en 14 na de bloeding en bestaat uit het optreden van nieuwe neurologische uitvalsverschijnselen of een daling van het bewustzijn.
• Vergroting van vochtkamers in de hersenen (‘hydrocefalus’). Door het bloed in de subarachnoïdale ruimte kan de afvoer van het hersenvocht verstoord raken, hierdoor kan de patiënt last krijgen van langzaam toenemende hoofdpijn, eventueel in combinatie met een daling van het bewustzijn. Dit kan in de acute fase optreden, maar soms ook nog een aantal weken na ontslag uit het ziekenhuis.
• Infecties; ongeveer een derde van de patiënten krijgt tijdens de ziekenhuisopname een infectie, meestal een longontsteking of urineweginfectie.
• Verlaagd zoutgehalte in het bloed (‘hyponatriemie’).
• Ritme- en wandbewegingsstoornissen van het hart.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Als een hersenaneurysma barst, ontstaat er een hersenbloeding in de ruimte tussen de hersenen en het spinnenwebvlies (arachnoidea), de zogenoemde subarachnoïdale ruimte. Zo’n bloeding noemen we daarom een subarachnoïdale bloeding.
In ongeveer tien procent van de gevallen wordt de oorzaak van een subarachnoïdale bloeding niet gevonden; de prognose is dan gunstig. In Nederland krijgen elk jaar bijna 1500 mensen een subarachnoïdale bloeding. Subarachnoïdale bloedingen komen tweemaal vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de helft van de patiënten is jonger dan 55 jaar.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het ontstaan van een hersenaneurysma zijn:

• hoge bloeddruk
• roken
• genetische aanleg
• polycysteuze nierziekten

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Bij het neurologisch onderzoek gaan we de belangrijkste functies van het zenuwstelsel na. We controleren bijvoorbeeld het bewustzijn, de spierkracht, de reflexen en de coördinatie.

Diagnose

De diagnose subarachnoïdale bloeding kan gesteld worden met behulp van neurologisch onderzoek en een ct-scan, eventueel gevolgd door een ruggenprik om het hersenvocht te onderzoeken op de aanwezigheid van bloedproducten. Een angiografie van de bloedvaten in de hersenen wordt verricht om te onderzoeken of er sprake is van een aneurysma. 

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Een subarachnoïdale bloeding is een medisch spoedgeval. Om de kans te verminderen dat het aneurysma opnieuw gaat bloeden, moet het aneurysma binnen 72 uur behandeld worden. Dit kan door middel van een hersenoperatie (clippen) of van binnenuit via de bloedvaten (coilen). De behandelkeuze hangt af van de vorm en locatie van het aneurysma. Als beide behandelingen mogelijk zijn, heeft coilen de voorkeur.

Op de dag van opname starten we ook met het medicijn nimodipine om de kans op de complicatie secundaire ischemie te verminderen. Als er sprake is van een hydrocefalus, kunnen we ervoor kiezen om het hersenvocht te laten aflopen door middel van een drain in de vochtkamers van de hersenen of door een ruggenprik, al dan niet met achterlating van een drain.

Revalidatie

Als tijdens de opname in het ziekenhuis al duidelijk is dat een patiënt revalidatie nodig heeft (poliklinisch of klinisch) dan verwijzen we daarvoor. Dit kan plaatsvinden in het UMC Utrecht, in een revalidatiecentrum of in de woonomgeving van de patiënt. Er is veel aandacht voor:

• geheugen en concentratie
• herstel van bewegen
• vermoeidheid
• terugkeer naar werk
• stemming
• acceptatie

Ook de familie en andere naasten betrekken we bij de behandeling.

Informatie voor partner of naaste van iemand met hersenletsel

Ben je partner of naaste van iemand met hersenletsel en wil je weten welke hulp er voor jou beschikbaar is? 

Verwerking

Cognitieve revalidatie

Na hersenletsel kan de patiënt problemen hebben met denken. Deze problemen noemen we ook wel cognitieve klachten of cognitieve stoornissen. Veel voorkomende cognitieve klachten zijn problemen met het geheugen en de concentratie. Ook het verwerken van (grote hoeveelheden) informatie kan lastig zijn. Daarnaast kunnen problemen met het plannen en uitvoeren van activiteiten ontstaan.

Cognitieve functies zijn geen spieren die sterker worden door veel te trainen. Het is daarom effectiever om met de cognitieve klachten te leren omgaan. Dit heet ‘compenseren’. Compenseren betekent dat de patiënt taken op een andere manier gaat uitvoeren dan hij voorheen gewend was en daarbij dus rekening houdt met de beperkingen. Het behandelteam van de afdeling revalidatie adviseert hierover.

Onzichtbare gevolgen

Er kunnen  ook problemen op het gebied van het denken ontstaan; bijvoorbeeld geheugen- of concentratieproblemen. Tot slot komen vermoeidheid en veranderingen in gedrag of emoties vaak voor. We noemen deze gevolgen ook wel de onzichtbare gevolgen.

Gevolgen van hersenletsel

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

• Revalidatiebehandeling (algemeen)
• Revalidatie bij hersenletsel

SAB Nazorgpoli 

We nodigen de patiënten uit voor controle op de nazorgpoli. Dit is een gecombineerde polikliniek van de neuroloog, neuropsycholoog en revalidatiearts. Hier komen aan de orde:

• uitleg over SAB
• eventuele vervolgonderzoeken
• medicatiebeleid
• leefstijlrisicofactoren
• onzichtbare gevolgen zoals vermoeidheid en geheugenklachten
• stemming
• weer oppakken van activiteiten
• terugkeer naar werk

Zo nodig verwijzen we voor poliklinische revalidatie in het UMC Utrecht of in de woonomgeving.

Prognose

Globaal kan aangehouden worden dat 1/3 deel van de patiënten met een aneurysmatische subarachnoïdale bloeding overlijdt, 1/3 deel houdt blijvende schade en 1/3 deel herstelt waarbij er wel restverschijnselen kunnen zijn in de vorm van (lichte) geheugen- en concentratiestoornissen of een verandering van karakter.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Patiëntenverenigingen zijn een bron van goede informatie en bieden vaak de mogelijkheid om in contact te komen met lotgenoten.

Hersenletsel.nl: een vereniging die opkomt voor de belangen van mensen met hersenletsel en voor de mensen die in hun omgeving iemand hebben met hersenletsel.

Polikliniek Cerebrovasculaire ziekten (neurologie)

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Cerebrovasculaire ziekten (neurologie)
• Polikliniek Revalidatie
• Verpleegafdeling Cerebrovasculaire ziekten (D3 west)
• Specialisme Neurochirurgie
• Specialisme Neurologie
• Specialisme Revalidatiegeneeskunde

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Geopend maandag t/m vrijdag van 8.00 - 17.00 uur.

Bereikbaar maandag t/m vrijdag van 8:00 – 17:00 uur.