Streptococcus pneumoniae ofwel de pneumokok is een belangrijke verwekker van community-acquired pneumonie. Het kan tevens bacteriemie, meningitis, pericarditis, empyeem, endocarditis of artritis veroorzaken. De reguliere diagnostiek bestaat uit banale kweek op lichaamsmaterialen, in het bijzonder sputum, BAL of liquor. Daarnaast is een pneumokokken antigeen test mogelijk. Dit is een snelle immunochromatografische test voor detectie van S. pneumoniae antigeen in de urine van patiënten met pneumonie en liquor van patiënten met meningitis.
Bij verdenking community acquired Meningitis / Encephalitis wordt geadviseerd om het “Meningitis / Encephalitis pakket ” aan te vragen. Zie onder Meningitis/Encephalitis.
Wanneer de kweek onbetrouwbaar is door gebruik van antibiotica en de aanwezigheid van S. pneumoniae in materiaal onderzocht dient te worden, bestaat de mogelijkheid om op het materiaal een PCR te verrichten op het lytA-gen, een specifiek gen dat alleen in S. pneumoniae aanwezig is. De indicatie voor deze bepaling is zeer beperkt en hij wordt derhalve slechts verricht na overleg met de dienstdoende arts-microbioloog.