Gezonde leefstijl heel belangrijk in psychiatrie
Mensen met psychiatrische aandoeningen leven gemiddeld vijftien jaar korter dan de algemene bevolking. Dit komt vaak door een slechtere lichamelijke gezondheid, deels veroorzaakt door ongezonde leefgewoonten en bijwerkingen van medicatie. In haar proefschrift, dat zij op 13 maart verdedigt, benadrukt arts in opleiding tot psychiater Lisanne Koomen van het UMC Utrecht het belang van gezonde leefgewoonten als integraal onderdeel van de psychiatrische zorg.
Uit Lisanne's onderzoek blijkt dat verbeteringen in leefstijl – zoals bewegen via live videobelverbindingen en het verbeteren van voedingsgewoonten – een positief effect hebben op de mentale en fysieke gezondheid van deze groep. Toch passen zorgprofessionals dit nog te weinig toe in de praktijk: ze hebben vaak te weinig tijd, kennis of verwijsmogelijkheden om leefstijlverandering te ondersteunen. Ook speelt de zorgprofessional zelf een grote rol. Lisanne toont aan dat zorgprofessionals met een gezondere leefstijl vaker leefstijlaanpassingen bespreken en patiënten eerder doorverwijzen naar bijvoorbeeld een diëtist of beweegtherapeut. Haar conclusies tonen het belang aan van bewustwording en scholing binnen de geestelijke gezondheidszorg.
Onnodige of ongeschikte medicatie
Lisanne wijst ook op het problematische gebruik van medicatie voor psychische aandoeningen. Bijna de helft van de onderzochte patiënten kreeg potentieel onnodige of ongeschikte medicatie voorgeschreven, zoals langdurig gebruik van kalmeringsmiddelen zonder medische noodzaak. Dit kan de effectiviteit van veranderingen in leefstijl verminderen. Regelmatige medicatiecontroles en betere begeleiding bij het afbouwen van medicatie zijn daarom heel belangrijk.
Psychiatrische zorg richt zich niet alleen op de geest
In haar proefschrift pleit Lisanne voor een systematische aanpak, waar gezondere leefgewoonten vanaf de start van de behandeling onderdeel van zijn. Psychiaters en behandelaren kunnen volgens haar een actievere rol spelen in het bevorderen van gezond gedrag. “We moeten af van het idee dat psychiatrische zorg zich alleen richt op de geest. Een gezonde leefstijl is een belangrijk onderdeel van herstel en kwaliteit van leven.”
Met haar onderzoek draagt Lisanne bij aan de groeiende erkenning dat aanpassingen in leefstijl niet alleen de individuele patiënt helpen, maar ook helpen om de psychiatrische zorg beter en toekomstbestendiger te maken. Haar bevindingen laten zien dat er een bredere maatschappelijke inspanning nodig is om de gezondheid van mensen met ernstige psychische aandoeningen blijvend te verbeteren.
