Chris Terhaard, hoogleraar Beeldgestuurde Radiotherapie met emeritaat -

Radiotherapeut Chris Terhaard gaat met pensioen. Al ruim 27 jaar bestraalt hij in het UMC Utrecht mensen met een hoofd-halstumor. De laatste 7 jaar was Chris ook hoogleraar Beeldgestuurde Radiotherapie. In dit interview lees je wat hij heeft bereikt en welke ontwikkelingen er zijn in de behandeling van hoofd-halskanker.

Waar ben je het meest trots op?

“Dat ben ik op twee zaken. Ik heb vooral mensen behandeld met een tumor in het strottenhoofd, vaak op de stembanden. Door continue verbeteringen aan te brengen in de bestraling, komt de kanker nu minder vaak terug. Na de bestraling hebben patiënten vaak last van vervelende bijwerkingen, zoals een droge mond, benauwdheid, vocht vasthouden (oedeem) en problemen met slikken. Tegenwoordig zijn de bijwerkingen een stuk minder hevig dan 20 jaar geleden.”

Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?

“In mijn eerste paar jaren als radiotherapeut heb ik de bestralingsschema’s aangepast. Door een nieuw bestralingsschema konden we de behandeling verkorten van 7 naar 5 weken, met in totaal dezelfde hoeveelheid straling op de tumor. De kanker bleek minder vaak terug te komen. Een kankercel in het hoofd-halsgebied kan namelijk heel snel groeien en verdubbelt zich gemiddeld per 5 dagen. Door de behandeling 2 weken in tekorten, voorkom je hiermee dus bijna 3 verdubbelingen.”

En de afname van de bijwerkingen?

“De scans die we gebruiken, zoals de PET, CT en MRI worden steeds preciezer en meer gedetailleerd. Daardoor kunnen we nog nauwkeuriger bepalen welk deel van het hoofd-halsgebied bestraald moet worden en welk gezond weefsel daaromheen gespaard blijft. Bijwerkingen ontstaan als er straling op gezond weefsel komt. Zo ontstaat een droge mond doordat de speekselklieren onverhoopt ook bestraling krijgen. Dat wil je zoveel mogelijk voorkomen. Dat was ook de voornaamste opdracht van mijn leerstoel Beeldgestuurde radiotherapie: het toepassen van beeldvormende technieken, voornamelijk scans, om zo precies mogelijk hoofd-halstumoren te kunnen bestralen.”

In september gaan 3 collega-hoogleraren met pensioen die ook aan de wieg hebben gestaan van beeldgestuurde behandelingen: Jan Lagendijk, Peter Luijten en Chrit Moonen. Wat heeft jullie generatie onderzoekers gebracht?

“We laten een aantal mooie nieuwe beeldvormende technieken achter. De meest bekende daarvan is de MR-Linac. Dit is een combinatie van een bestralingsapparaat en een MRI-scanner. Door voor de start van iedere bestralingssessie een MRI-scan te maken, kun je dagelijks de plek van de tumor en de gezonde weefsels controleren en indien nodig daar aanpassingen op doen. Eerder kreeg de patiënt iedere sessie dezelfde behandeling op basis van het vooraf gemaakte bestralingsplan. Met de MR-Linac kun je iedere behandeldag aanpassingen doen, en zo per sessie de meest optimale bestraling geven. Het apparaat is in het UMC Utrecht ontwikkeld, en vorig jaar zijn de eerste mensen met hoofd-halskanker ermee behandeld in studieverband. We verwachten uit dit onderzoek dat de bestraling met de MR-Linac de nare bijwerkingen van hoofd-halskanker nog verder kan laten afnemen. Ik ga dus met pensioen in spannende tijden!”

Nu je met emeritaat gaat, waar ga je je mee bezig houden?

“Natuurlijk blijf ik mijn promovendi begeleiden, zoals iedere emeritus dat doet. Ook geef ik nog steeds onderwijs. Vooral de portfoliogesprekken met laatstejaars Geneeskundestudenten doe ik graag. Dan ga ik met artsen-in-spe in gesprek over hun kennis en kunde. Ik open het gesprek altijd met de vraag of de kandidaat zichzelf geschikt vindt als basisarts. En ik kan de lezers van dit stuk geruststellen: iedereen vindt zichzelf geschikt, en worden ook door mij geschikt bevonden. De nieuwe generatie zijn bevlogen collega’s: leergierig en met oog voor de patiënt.”