In de rubriek Feit of Fabel onderzoeken we een aanname uit het dagelijks leven op het gebied van zorg of gezondheid. Deze keer: suiker eten is een directe oorzaak van diabetes.

Vlees, vis, groente, fruit en noten. Dat zijn de kerningrediënten van het zogenoemde Paleodieet, ook wel bekend als het oerdieet. Men eet dan alleen wat de “oermens” at; de voeding die onze voorouders aten zou de enige voeding zijn die we nodig hebben. Bepaalde voedingsstoffen worden in zo’n dieet volledig weggelaten, waaronder melk en toegevoegde zouten en suikers. Diëten die suiker volledig weglaten uit het voedingspatroon zouden ziektes zoals diabetes type 2 kunnen voorkomen en zelfs genezen. Maar is dat wel zo?

Wat is diabetes?

Diabetes, ook bekend als suikerziekte, is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen die ervoor zorgen dat je eigen lichaam niet meer in staat is om zelf je bloedsuikerwaarden in evenwicht te houden. Het lichaam kan bijvoorbeeld weinig of geen insuline aanmaken, of er minder gevoelig voor zijn geworden. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel. Insuline is dus belangrijk om die bloedsuikerspiegel in balans te houden.

De twee belangrijke soorten diabetes zijn diabetes type 1 en type 2. “Die soorten lijken op elkaar in effect, maar werken heel verschillend. Dat leidt vaak tot misverstanden”, vertelt internist-endocrinoloog Harold de Valk. Hij behandelt mensen met diabetes type 1 en 2. “Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte. Bij diabetes type 1 vernielt het afweersysteem de cellen die insuline aanmaken. Daarom moet je met dit type diabetes een paar keer per dag insuline inspuiten, of een insulinepomp dragen. Bij diabetes type 2 hoeft dat meestal niet.” Type 2 komt het meest voor: 9 van de 10 mensen met diabetes hebben dit type. Zij hebben te weinig insuline in het lichaam of hebben een verlaagde gevoeligheid. Harold legt uit: “Dit type ontstaat doorgaans op oudere leeftijd, hoewel het tegenwoordig ook vaker bij jongeren voorkomt. In tegenstelling tot type 1 hangt diabetes type 2 sterk samen met overgewicht en weinig bewegen. Het ontstaat meestal heel geleidelijk met weinig klachten.”

“Diabetes krijgen houdt eigenlijk in dat je een bepaalde bloedsuikerwaarde overschrijdt”, aldus Harold. “We hebben met zijn allen vastgesteld dat als je bloedsuiker als je nuchter bent boven de 7.0 komt, dat diabetes heet. Maar je merkt het eigenlijk niet als je over die waarde heengaat, omdat dit zo langzaam ontwikkelt.

Hoe krijg je diabetes type 2? En wanneer?

Het grootste deel van de mensen met diabetes type 2 is 65 jaar of ouder. Harold vertelt: “Gedurende je leven gaat je bloedsuikerspiegel heel langzaam omhoog. Hoe ouder je wordt, hoe hoger je bloedsuikerspiegel, en daardoor is de kans dat je die grens overschrijdt hoger. En dat betekent weer dat je diabetes hebt. Eigenlijk is het dus een kwestie van tijd. Wanneer in je leven je die grens van 7.0 gaat overschrijden, verschilt wel erg per persoon. Dat is grotendeels genetisch bepaald. Sommige mensen, vooral mensen met veel diabeten in de familie, hebben aanleg om het eerder te krijgen.”

Volgens Harold ben je gelukkig niet overgeleverd aan die genetische aanleg. “Met een gezonde leefstijl kun je je bloedsuikerspiegel zelf een beetje sturen. Hoe meer suiker je eet, hoe lastiger je het voor je lichaam maakt. Je moet dan namelijk meer insuline maken. Op een bepaald moment kom je aan je plafond, dan kun je niet meer insuline aanmaken en dus niet meer suiker verwerken. Waar dat plafond ligt, is een van de genetische factoren die bepaalt wanneer je diabetes krijgt.”

Kun je dan zeggen dat je van veel suiker eten diabetes krijgt? Harold: “Zo lang je geen overgewicht hebt, voldoende in beweging blijft en een verdraaglijke hoeveelheid suiker eet, blijft je insulinegevoeligheid ook goed. Suiker speelt alleen een rol bij de ontwikkeling van diabetes wanneer je voldoende genetische aanleg hebt.”
De stelling suiker eten is een directe oorzaak van diabetes is dus een…

Te veel is nooit goed

Helemaal geen suiker eten zorgt er dus niet voor dat je geen diabetes type 2 krijgt, of dat je het geneest. Maar net zoals met veel andere dingen: alles waar “te” voor staat is niet goed. Teveel suiker consumeren kan er wel voor zorgen dat je sneller diabetes krijt. Daarnaast kan structureel te veel suiker eten andere nadelige gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals tandbederf, darmproblemen en vermoeidheid.

Kan je lichaam zonder suiker? Lees hier meer.