Wist u dat zo’n 90.000 mensen in Nederland last hebben van een chronische darmontsteking? Chronisch houdt in dat het een aandoening is die niet te genezen is.

Vermoeidheid, buikpijn en diarree zijn de meest opvallende symptomen. En deze kunnen een grote impact op je leven hebben. IBD – Inflammatory Bowel Diseases – is de verzamelnaam van chronische darmontstekingen. De ziekte van Crohn en colitus ulcerosa zijn de meest voorkomende varianten.  De oorzaak van IBD is nog niet duidelijk. Volgens maag-darm-leverarts dr. Bas Oldenburg staat vast dat je er genetische aanleg voor moet hebben. “Maar lang niet iedereen met die aanleg krijgt het. Iets in de omgeving zorgt voor een trigger. Maar wat die is, weten we nog niet.”

Vroeger en vaker

“Ik vermoed dat de westerse leefgewoonten een rol spelen bij het ontstaan van chronische darmontstekingen. Meestal treedt de aandoening voor het eerst op bij mensen tussen de twintig en veertig jaar oud. Maar we zien dat het steeds vroeger begint en steeds meer voorkomt. En waar het eerst vooral in Westerse landen voorkwam, zien we het nu ook in landen die onze leefgewoonten hebben overgenomen. Ook in Engeland bij de  Indiërs die daar wonen. Bij de eerste generatie kwam het vrijwel niet voor, bij de tweede generatie al meer. En bij de derde generatie Indiërs komt het net zo vaak voor als bij autochtone Engelsen.”

Combinatie

Het lijkt voor de hand liggend dat de bacteriebevolking in onze darmen - het microbioom - bij deze aandoeningen betrokken is. Daar is dan ook al veel onderzoek naar gedaan. Zonder succes tot nu toe. “Waarschijnlijk is niet één bacterie de boosdoener, maar een combinatie van verschillende bacteriën. Daar wordt nog naar gezocht.”

Manier van eten

Omdat er het erop lijkt dat de manier van eten invloed heeft op chronische darmontsteking, is het UMC Utrecht gestart met een onderzoek bij eeneiige tweelingen. “We doen onderzoek bij tweelingen waarbij de één wel een chronische darmontsteking heeft en de ander niet. Ze hebben allebei de aanleg, dus daar zit het verschil niet. Misschien wel in bacteriecombinaties in hun microbioom. In dit onderzoek bepalen we onder meer het DNA van de miljarden aanwezige bacteriën en hopen dat dat handvatten biedt voor verder onderzoek.

Hoe werken je darmen?

Je darmen staan aan de binnenzijde helemaal in contact met de buitenwereld. Dat moet ook, want ze moeten de voedingsstoffen die van buiten komen, opnemen. 

Maar die buitenwereld zit ook vol met ziekteverwekkers en die moeten door de darmen juist worden tegengehouden. Het darmslijmvlies is slechts één cel dik en moet voedingsstoffen doorlaten en tegelijkertijd een barrière zijn voor de ziekteverwekkers. Aan de binnenkant van de darmen staan dan ook veel immuuncellen klaar om eventuele binnendringers meteen onschadelijk te maken. Onze afweer is daar dus heel actief. 

Een ontsteking is eigenlijk een instrument van ons afweersysteem om ongewenste binnendringers te vernietigen. Een chronische ontsteking lijkt dan ook op een overactief – of overspannen – afweersysteem. Of er is iets mis met de doorlaatbaarheid van de darm, waardoor er inderdaad te veel bacteriën doorheen glippen. Als je goed naar de werking van de darm kijkt, is het eigenlijk wonderlijk dat het zo vaak wel goed gaat. 

Verder lezen?

Lees meer over chronische darmontsteking