Terugblik bijna 40 jaar neurologie UMC Utrecht
Na bijna 40 jaar in het UMC Utrecht, neemt hoogleraar en afdelingshoofd Neurologie Nicolette Notermans op 1 april afscheid. Na een lange en betekenisvolle carrière gaf ze 7 februari haar afscheidsrede. Nicolette blikt terug op haar tijd in het UMC Utrecht, de veranderingen binnen de neurologie en vertelt over haar toekomstplannen.
Eén moment in die lange periode zal haar altijd bijblijven. Hoogleraar Nicolette Notermans: “Tijdens de coronaperiode moesten we onze consulten via videobellen doen. Voor polyneuropathie patiënten gebruiken we een test waarbij ze met gesloten ogen stil moeten proberen te staan. Ook dit deden we in die tijd online. Op een dag had ik een patiënt die op een boot stond en tijdens deze test opeens uit beeld verdween. Het bleef angstvallig stil aan de andere kant van de lijn, en ik had geen idee wat er was gebeurd. Uiteindelijk bleek er niks aan de hand te zijn met de patiënt maar sindsdien hebben we dat onderdeel van het consult niet meer online gedaan. Dat moment zal ik nooit vergeten.”
Bijna 40 jaar! In die tijd heb je waarschijnlijk veel zien veranderen?
"Absoluut! Toen ik hier begon was het UMC Utrecht nog behoorlijk conservatief en waren de meeste neurologen mannen. Nu is dat veel meer in balans en is de afdeling een stuk moderner en dynamischer geworden. Ook de medische vooruitgang is enorm geweest. In het oude AZU gebouw hadden we een CT-scanner die hele wazige plaatjes gaf. We moesten met de patiënt van het ene naar het andere gebouw om de scan te maken. Tegenwoordig krijgen we binnen no-time haarscherpe beelden en kunnen we direct beslissingen nemen over de behandeling van een patiënt. Neurologie is daardoor veranderd van een observerend vak naar een echt 'doe'-vak. Dat trekt ook een ander type mensen aan.”
Hoe ben je ooit bij het UMC Utrecht terechtgekomen?
"In 1985 studeerde ik af aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en had ik behoefte aan een verandering van omgeving. In 1986 begon ik als arts-assistent in opleiding bij de Neurologie in het UMC Utrecht. Hier specialiseerde ik me in neuromusculaire ziekten en klinische neurofysiologie. In 1998 werd ik staflid van de afdeling Neurologie, en in 2008 medisch hoofd van de nieuwe poli Neuromusculaire ziekten. 1 mei 2019 werd ik benoemd tot hoogleraar Neuromusculaire Ziekten en de laatste 6 jaar heb ik de functie als afdelingshoofd van de Neurologie betreden. “
Wat was een belangrijk moment voor neuromusculaire ziekten?
"Samen met Leonard van den Berg (coördinator ALS centrum en hoogleraar Experimentele Neurologie, red.) heb ik de afdeling zien groeien. Destijds werkten we in een kleine ruimte en zijn we op zoek gegaan naar een grotere locatie. Er was alleen ruimte op de tweede etage. Niemand wilde daar zitten omdat er geen ramen waren, maar wij grepen de kans. Daar hebben we de nieuwe poli Neuromusculaire ziekten opgezet. De opening van onze eigen poli gaf een enorme stimulans. Hierdoor konden we gespecialiseerde zorg bieden en jonge artsen opleiden. We waren ook de eersten die kortdurende stages voor artsen in opleiding uit heel Nederland aanboden. Etalagestages, zoals wij ze noemden. Dit heeft enorm bijgedragen aan het kennisniveau binnen het vakgebied."
“Hierdoor is het UMC Utrecht nu nog steeds koploper op het gebied van neuromusculaire ziekten. We zijn niet alleen de grootste op dit gebied, we lopen ook voor in het onderzoek. Mede dankzij financiering van stichtingen zoals Spieren voor Spieren en Stichting ALS Nederland, hebben we enorm veel kunnen investeren in stafleden en faciliteiten.”
Foto: De opening van de poli Neuromusculaire ziekten met Nicolette Notermans, Marina Blom (medisch afdelingshoofd Neurologie) en Mirjam van Velthuizen (voormalig lid RvB).
En toen werd je in 2020 afdelingshoofd van de Neurologie?
"Ja de afdeling Neurologie was op zoek naar een nieuw afdelingshoofd. De neuromusculaire groep die ik destijds leidde zei toen: ‘Wij zijn een moeilijke groep. Jij weet ons aan te sturen en in onze kracht te zetten. Als je dat bij ons lukt, kun je de hele afdeling ook wel aan.”
“Als afdelingshoofd vind ik het breed blijven opleiden van het personeel in de acute neurologie een belangrijk aspect. Het is van belang om de verdieping op te zoeken voor innovaties, expertise in zeldzame ziekten en onderzoek. Maar tegelijkertijd is het behouden van een brede kennis van belang om diensten te kunnen blijven draaien. Dit gaat enorm belangrijk worden met de aankomende zorgtekorten,”
Waarom heb je je focus verlegd van onderzoek naar management?
"Na een congres in Utah in 2001 ging ik met mijn man naar New York en heb ik 9/11 van dichtbij meegemaakt. Ik zag de torens voor mijn ogen instorten en dat heeft veel indruk gemaakt. Hierna wou ik niet het vliegtuig instappen voor onderzoek congressen en ben me meer op management gaan richten. Toch miste ik het. Nu doe ik wel weer meer onderzoek. De polyneuropathie is toch een beetje mijn kindje.”
Wat ga je nu doen?
“Ik ga schilderen, naar mijn boekenclubs, golfen en reizen met mijn man! Cambodja en Vietnam staan hoog op mijn lijst. En wie weet, misschien ga ik ooit nog de politiek in. Maar eerst neem ik de tijd om me te vervelen – daarna zie ik wel wat er op mijn pad komt!”
Wat hoop je mee te geven aan de volgende generatie UMC Utrechters?
"Dat het vooral leuk en gezellig moet zijn. Als je veel plezier hebt in je werk, voelt het minder als werk en doe je meer voor elkaar. Een goede sfeer is ontzettend belangrijk. Ik geloof dat je als afdelingshoofd net een beetje buiten de lijntjes moet durven kleuren om dat te bereiken.”
