Patiënten met kransslagaderlijden, waarvan de aortaklep via een katheter vervangen moet worden, krijgen voorafgaand aan die operatie standaard een dotterbehandeling. Dit is echter niet zonder risico. Michiel Voskuil, interventiecardioloog in het UMC Utrecht, gaat onderzoeken of het dotteren van de kransslagaders echt nodig is.

Een vernauwing van de aortaklep is in westerse landen de meest voorkomende hartklepafwijking. Door verkalking kan de aortaklep dan niet meer goed openen en sluiten, zodat het hart het bloed minder goed het lichaam kan inpompen. In het begin hoef je hier niet veel van te merken, maar in een later stadium kan de aandoening klachten veroorzaken als pijn op de borst, kortademigheid en vermoeidheid (of zelfs flauwvallen). Ook kan de aandoening leiden tot hartfalen.

Via een katheter

In de meeste gevallen is de vernauwing een gevolg van veroudering. In Nederland heeft naar schatting zo’n twee tot vier procent van de 65-plussers een matige tot ernstige vernauwing van de aortaklep. Het zijn de ernstige gevallen uit deze groep, die in aanmerking komen voor een zogeheten transkatheter aortaklepimplantatie (TAVI). Bij een TAVI-behandeling wordt de aortaklep vervangen via een katheter, meestal door een opening in de lies. De nieuwe aortaklep wordt dan door een dun kunststof slangetje op de plaats van de oude vernauwde klep geplaatst. Jaarlijks krijgen in Nederland ruim tweeduizend patiënten op deze manier een nieuwe aortaklep.

Kransslagaders

Momenteel ondergaan alle patiënten die een TAVI-behandeling krijgen eerst een hartkatheterisatie om te kijken of er vernauwingen zijn in de kransslagaders van het hart. Als dit het geval is, krijgt de patiënt vóór de TAVI standaard een dotterbehandeling. Maar, zo zegt interventiecardioloog Michiel Voskuil, dotteren is bij deze oudere fragiele patiënten niet zonder risico. “Het is de vraag of het wel nodig is, dotteren voorafgaand aan een TAVI-behandeling, of dat alleen de TAVI voldoende is voor deze patiëntengroep.”

Standaard dotteren

Dat er in het geval van kransslagaderlijden voor een TAVI nu standaard gedotterd wordt, heeft twee redenen. Michiel: “Het idee was dat het risico van de TAVI zelf minder groot is als we ervoor dotteren. Daarnaast kan de toegang tot de kransslagaderen technisch wat lastiger zijn na een TAVI-behandeling, wat een eventuele latere ingreep daar soms kan bemoeilijken. Inmiddels zijn er genoeg aanwijzingen dat het risico van de TAVI toch niet groter wordt als we de dotterbehandeling achterwege laten. Waarom zou je patiënten dan blootstellen aan het risico van een dotterbehandeling? Verder denken we niet dat deze patiënten, waarvan het merendeel 80-plus is, na de TAVI-behandeling terugkomen, omdat ze later toch nog klachten als pijn op de borst hebben.”

Veiligheid en kosteneffectiviteit

Het UMC Utrecht gaat nu samen met het Amsterdam UMC een landelijk onderzoek leiden met de vraag welke strategie de beste is: TAVI zonder dotterbehandeling of TAVI mét standaard dotterbehandeling vooraf. Michiel: “Het doel van de PRO-TAVI-studie is om deze twee verschillende behandelingsmogelijkheden met elkaar te vergelijken op veiligheid voor de patiënten en kosteneffectiviteit. We denk nu dat beide strategieën qua veiligheid, overleving van patiënten en hun kwaliteit van leven gelijkwaardig zullen zijn, maar dat we een enorme kostenbesparing kunnen realiseren als we de dotterbehandeling achterwege kunnen laten.”

PRO-TAVI-studie
Het UMC Utrecht is met het Amsterdam UMC projectleider van de PRO-TAVI-studie (PeRcutaneous cOronary intervention before TAVI trial). Verder zullen Haga ziekenhuis, Medisch Spectrum Twente, Medisch Centrum Leeuwarden, Isala ziekenhuis, UMC Groningen, Amphia ziekenhuis, Antonius ziekenhuis, Catharina ziekenhuis en Radboud UMC deelnemen aan dit grote landelijke onderzoek. Het onderzoek wordt financieel mogelijk gemaakt door een subsidie van ZonMw. Gezien de complexiteit van de huidige zorgsituatie door COVID-19 gaat het onderzoek waarschijnlijk in juni 2021 van start voor de duur van vier jaar.