Hartfalen

Hartfalen is een chronische aandoening, waarbij het hart het bloed niet goed meer kan rondpompen. Hierdoor kunnen verschillende klachten ontstaan, zoals kortademigheid en vermoeidheid. Chronisch wil zeggen dat het niet de genezen is.

Het hart pompt dag en nacht zuurstofrijk bloed naar uw weefsels en organen en voert afvalstoffen af.

Bij hartfalen is de pompfunctie minder goed: uw hart kan het bloed niet goed meer rondpompen. Organen krijgen hierdoor minder bloed, bijvoorbeeld de nieren. De nieren gaan als reactie zout en vocht vasthouden. U kunt hierdoor bijvoorbeeld dikkere buik of enkels krijgen. Ook kan zich vocht achter de longen ophopen waardoor kortademigheid kan ontstaan. 

Er zijn twee vormen van hartfalen:

Systolisch hartfalen

De systole is de fase van de hartslag waarin het hart zich samentrekt. Bij systolisch hartfalen trekt de hartspier niet krachtig genoeg samen. Het hart pompt per hartslag veel minder bloed rond dan normaal.

Diastolisch hartfalen

De diastole is de fase waarin het hart zich ontspant en zich vult met bloed. Bij diastolisch hartfalen is de pompkracht meestal nog goed, maar vult het hart zich niet voldoende meer met bloed.

Lees voor meer informatie de informatiefolder hartfalen.

Hartfalen

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Video: informatie over hartfalen.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

De klachten en de ernst van de klachten verschillen per patiënt. De volgende klachten komen vaak voor bij patiënten met hartfalen:

• vermoeidheid;
• kortademigheid (vooral bij inspanning);
• gewichtstoename van twee kilo of meer in drie dagen;
• opgezette benen en enkels;
• koude handen en voeten;
• een vol gevoel in de bovenbuik;
• verminderde eetlust;
• kriebelhoest (vooral bij plat liggen);
• duizeligheid;
• verstopping van de darmen;
• onrustig slapen en ’s nachts vaak moeten plassen;
• hartkloppingen;
• geheugen- en concentratieproblemen.  

Hartfalen bij vrouwen

Veel symptomen bij hart- en vaatziekten, zoals hartfalen, zijn hetzelfde voor mannen en vrouwen. De laatste jaren blijkt wel steeds duidelijker dat sommige onderzoeken en behandelingen van hartaandoeningen bij vrouwen anders werken dan bij mannen. Hier doen we steeds meer onderzoek naar.

Hartfalen rond de zwangerschap

Soms ontstaat rond de zwangerschap cardiomyopathie (hartspierziekte) en daardoor hartfalen. De oorzaken zijn nog niet bekend, maar we denken dat erfelijke eigenschappen een rol spelen.

In Europa komt cardiomyopathie bij zwangeren bij ongeveer één op de 7000 vrouwen voor.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

De meest voorkomende oorzaken van hartfalen zijn:

• hartinfarct;
  Na een hartinfarct sterft een deel van de hartspier af. Dit deel doet niet meer mee met pompen.
• hoge bloeddruk;
  Bij een lang bestaande hoge bloeddruk, wordt de hartspier dikker en stijver en levert minder kracht.
• hartkleplijden;
  Het hart moet harder werken als hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn.
• hartritmestoornis;
  Bij een hartritmestoornis klopt het hart te snel, te langzaam of onregelmatig. Hierdoor verliest het pompkracht.
• hartspierziekte (cardiomyopathie).
  De hartspiercellen hebben een abnormale bouw of zijn vervangen door vet- of bindweefsel. De pompkracht neemt hierdoor af.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Gesprek over uw medische voorgeschiedenis (anamnese)

Om vast te stellen of uw klachten het gevolg zijn van hartfalen heeft u een gesprek met de arts. Deze brengt uw medische voorgeschiedenis in kaart. Hiervoor stelt hij u een paar vragen, bijvoorbeeld over de klachten die u hebt. Dit heet de anamnese.

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek luistert de arts met een stethoscoop naar aanwijzingen voor klepafwijkingen of vocht achter de longen. Ook kijkt de arts of u vocht vasthoudt in uw benen en of uw lever gezwollen is.

Aanvullend onderzoek

Soms is aanvullend onderzoek nodig. Bijvoorbeeld:

• bloedonderzoek
  Met bloedonderzoek kunnen we van sommige organen zien of ze wel of niet goed functioneren.
• echo van het hart
  Om informatie te verkrijgen over de bouw en het functioneren van uw hart, de hartkleppen en de grote vaten, maken wij een echo. 
• röntgenfoto van hart en longen
  Met dit onderzoek kunnen we onder andere zien of u vocht vasthoudt achter de longen. 

Behandeling uitklapper, klik om te openen

De basis van de behandeling van hartfalen bestaat uit medicijnen en het  aanpassen van eet- en drink- en leefgewoonten. Indien mogelijk wordt de oorzaak van hartfalen weggenomen.

Oorzaak wegnemen

Soms kunnen we de  oorzaak van het hartfalen wegnemen door:

Een dotterbehandeling

Een dotterbehandeling heft vernauwingen op in de kransslagaders van uw hart. Het is een veelvoorkomende behandeling.

Een omleidingsoperatie

Een bypass- of omleidingsoperatie is een behandeling bij ernstige vernauwingen in de kransslagaders van het hart. De chirurg haalt een ader of een slagader uit het lichaam en maakt hiermee een omleiding (bypass) om de vernauwing heen.

Een hartklepoperatie

Bij een hartklepoperatie vervangen of repareren we de hartklep die de problemen veroorzaakt.

Wat kunt u zelf doen?

Als u last hebt van chronisch hartfalen zijn er een aantal dingen die u zelf kunt doen om gezond te leven en uw klachten te verminderen. Er zijn leefregels op het gebied van:

• medicijnen;
• gewicht;
• vochtbeperking;
• zoutbeperking;
• inspanning en rust;
• roken;
• alcohol.

Hulpmiddelen voor het monitoren van hartfalen thuis

We hebben twee soorten hulpmiddelen waarmee hartfalen thuis gemonitord kan worden. Bij EMPOWER voert u thuis zelf gegevens in. Van  de geïmplanteerde CardioMEMS sensor kunnen uw arts en de hartfalenverpleegkundige op afstand gegevens over uw hart inzien.

Vooruitzicht hartfalen

Hartfalen is niet te genezen, maar u kunt er wel mee leren leven. De hartfalenverpleegkundigen op het verpleegkundig spreekuur hartfalen helpt u graag op weg. De kwaliteit van leven bij hartfalen ervaart iedere patiënt anders.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

In het UMC Utrecht onderzoeken we hartfalen in de volle breedte. Van het ondersteunen van huisartsen bij vroege ontdekking tot studies naar en behandelingen met steunharten en harttransplantatie.

De afdeling cardiologie van het UMC Utrecht is gespecialiseerd in ingewikkelde en vernieuwende behandelingen van patiënt met hartfalen zoals:

• MitraClip implantatie;
• een steunhart en harttransplantatie;
• stamceltherapie.

Daarnaast heeft het UMC Utrecht alle kennis in huis over

• onderzoek en behandeling van hartfalen;
• erfelijke hart- en vaatziekten;
• het in beeld brengen van het hart zoals met een echo of MRI;
• het adviseren over leefregels of behandelingen om verergering van het hartfalen te voorkomen.

Circulatory Health

Verschillende specialismen in het UMC Utrecht doen gezamenlijk onderzoek naar oorzaken en behandeling van hart- en vaatziekten. Zij doen dit binnen het onderzoeksprogramma Circulatory Health.

UCC-SMART vasculair preventieprogramma

Als u een afspraak heeft met uw arts krijgt u informatie over het Utrecht Cardiovasculair Cohort -SMART vasculair preventieprogramma (UCC-SMART). Het UCC-SMART is een UMC Utrecht brede aanpak voor zorg voor alle patiënten die het ziekenhuis bezoeken met klachten passend bij hart- en vaatziekten of een mogelijk verhoogde kans daarop. We nemen een vragenlijst af over uw voorgeschiedenis, medicijn gebruik en leefstijl. We nemen bij u bloed af voor bepalingen volgens de Nederlandse Richtlijn Cardiovasculair Risico Management (CVRM) en meten lengte, gewicht en uw bloeddruk. Dit is standaard zorg die u bij ons krijgt.

Daarnaast doen we wetenschappelijk onderzoek. De informatie die u ontvangt over het UCC-SMART gaat over wat meedoen aan dit wetenschappelijk onderzoek inhoud. 

Wij vragen uw toestemming voor het gebruik van uw medische gegevens, voor het afnemen van bloed voor opslag in de vriezer voor later onderzoek en om u te mogen volgen in de tijd. Tijdens uw bezoek aan het ziekenhuis wordt dit allemaal met u besproken en geeft u aan of u mee wilt doen aan dit wetenschappelijk onderzoek.

Het doel van UCC-SMART is de zorg te verbeteren en wij denken dat de huidige patiënten sterk kunnen bijdragen om de zorg voor de toekomstige patiënten te verbeteren.

Wilt u meer weten? Kijk dan op de webpagina's van het UCC-SMART:

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Relevante websites

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Het secretariaat is bereikbaar op werkdagen van 08:30 tot 17:00 uur.