Lichtdiagnostiek

Het onderzoek

Eerste gesprek

Als de specialist u vanwege een ‘lichtprobleem’ doorstuurt naar de afdeling Dermatologie van het UMC Utrecht, komt u eerst op het spreekuur van de polikliniek. U wordt gezien door een arts in opleiding (i.o.) en zonodig een dermatoloog. 

Het is de bedoeling dat ná dit bezoek de arts i.o. een indruk heeft van het al of niet aanwezig zijn van een lichtovergevoeligheid. Ook wil de arts i.o. weten wanneer de lichtovergevoeligheid is begonnen en wat mogelijk de aanleiding vormde. Verder bekijkt de arts i.o. welke factoren mogelijk een rol spelen bij de lichtovergevoeligheid. Het kan namelijk zijn dat gebruik van cosmetische producten, medicijnen of contacten met stoffen in de woon-werksituatie in combinatie met licht invloed hebben op de klachten. 

De arts i.o. maakt vervolgens een plan van onderzoek. Zo nodig adviseert zij u ook te stoppen met het innemen van bepaalde medicijnen of het smeren met bepaalde zalven of crèmes. In de meeste gevallen moet eerst bepaald worden of u daadwerkelijk overgevoelig bent voor licht, voor welke soorten licht u gevoelig bent en in welke mate. Dit kan op twee manieren gebeuren: door een lichtonderzoek en/of een fotoplakproef (zie hoofdstuk 3.1 en 3.2). De arts i.o. geven aan wat in uw situatie geschikt is.

Lichtonderzoek

Wanneer u voor lichtonderzoek en een fotoplakproef in aanmerking komt, neemt dit meestal vijf werkdagen in beslag.

Gang van zaken bij lichtonderzoek 

Het lichtonderzoek wordt gedaan op die huiddelen, waarop zich de afwijkende reacties op licht hebben voorgedaan. Het is de bedoeling dat een bepaald huidveld zodanig belicht wordt dat de huid rood wordt en afwijkende reacties opgewekt worden. Dit kan zich, afhankelijk van de ernst van de aandoening, al na één belichting voordoen. Het is echter ook mogelijk dat hiervoor herhaalde belichtingen op een zelfde huiddeel nodig zijn. Daarom is het nodig dat u dagelijks op de afdeling Lichtdiagnostiek komt, met uitzondering van het weekend. De belichtingen duren één tot twee uur en gebeuren met verschillende soorten licht: UV-A, UV-B en zichtbaar licht. 

Het onderscheid tussen UV-A en UV-B wordt gemaakt op grond van de golflengte van de straling. UV-A licht gaat wel door glas, UV-B licht niet. Met beide soorten ultraviolette straling kan de huid rood en bruin worden. Met UV-A licht is echter veel meer nodig om dit te bereiken, zo’n duizend tot tienduizend keer zoveel als bij UV-B licht.

Fotoplakproef 

Een combinatie van een lichtonderzoek en fotoplakproef neemt vijf werkdagen in beslag. Wanneer u alleen voor een fotoplakproef in aanmerking komt, neemt dit 3 tot 4 werkdagen in beslag (één week).

Bij dit onderzoek worden bepaalde stoffen met de huid in aanraking gebracht. Dit gebeurt door kleine metalen cupjes, gevuld met één van de stoffen, op de rug te plakken. Van deze stoffen is bekend dat zij in combinatie met licht mogelijk huid-reacties veroorzaken. Er worden meerdere standaardstoffen op de huid aangebracht en daarnaast enkele stoffen die u in het dagelijks leven gebruikt (bijvoorbeeld cosmetische producten). De stofjes worden in tweevoud aangebracht, zodat ook met licht getest kan worden. 

Gang van zaken bij een fotoplakproef 

De eerste dag van het onderzoek (op maandag) worden de stofjes op de huid aangebracht en wordt een kleine lichttest gedaan, om de gevoeligheid van de huid voor ultraviolet licht (UV-licht) te bepalen. Dit gebeurt op de afdeling Lichtdiagnostiek. De volgende dag wordt deze lichttest beoordeeld. Het is de bedoeling dat u uw rug droog houdt. U kunt tijdens dit onderzoek niet douchen of zwemmen. Na twee dagen (op woensdag), als de stofjes in de huid getrokken zijn, worden de cupjes verwijderd en de huid belicht. Eén veld blijft ter controle onbelicht.

Omdat de reactie van de huid op het licht pas na enkele uren tot dagen te zien is, komt u in principe op vrijdag terug voor een beoordeling van de huid. In overleg met u wordt het tijdstip afgesproken. Het beoordelen van de huid neemt slechts enkele minuten in beslag.

Laatste beoordeling 

Na het lichtonderzoek en de fotoplakproef vindt het eindgesprek plaats. U komt dan weer op het spreekuur op de polikliniek. In de week van het lichtonderzoek plant de medewerker van de lichtafdeling deze afspraak samen met u in. De arts i.o. en zonodig de dermatoloog bespreken de conclusies van het onderzoek met u. Zij geven u adviezen of tips mee; zo nodig spreken ze met u een behandelingstraject door.

Behandeling 

Als uit de diagnosefase blijkt dat u gevoelig bent voor een bepaald soort licht, schrijft de arts i.o. meestal een geschikt antizonnebrandmiddel voor. Daarnaast kan er, indien nodig, een lichtgewenningskuur voorgesteld worden. Afhankelijk van de gevoeligheid van de huid gebeurt dit thuis of in het ziekenhuis. Indien u in aanmerking komt voor deze behandeling, vertellen de medewerkers van de afdeling Lichtdiagnostiek u hier meer over. Ook krijgt u dan een advies en schema over de behandeling.

Leefregels 

Een algemeen geldende regel is: ‘Houd rekening met het zonlicht!’ 

• Tussen 11.00 - 15.00 uur is de zon het felst. 
• Het dragen van wijde kleding met lange mouwen beschermt goed tegen de zon. 
• Ook als u achter glas zit, kan uw huid op bepaalde zonnestralen (UV-A) reageren. 
• Gebruik een goed anti-zonnebrandmiddel. Overleg met uw behandelend arts welk middel het meest geschikt voor u is. 
• Specifieke adviezen worden voor iedere patiënt afzonderlijk bepaald. U hoort deze van uw behandelend arts.

Vragen 

Wanneer u vragen heeft over lichtdiagnostiek, stel ze dan gerust aan uw behandelend specialist of de medewerkers van de afdeling Lichtdiagnostiek. Het kan handig zijn om uw vragen op te schrijven zodat u ze niet vergeet. U kunt ook contact opnemen met de afdeling Lichtdiagnostiek, telefoonnummer 088-75 573 47