Het gebruik van pancreasenzympreparaten

De voedingsstoffen in ons voedsel, zoals vetten, eiwitten en koolhydraten, zijn te groot om direct op te nemen in ons lichaam. De alvleesklier (pancreas) speelt een belangrijke rol bij de vertering van ons voedsel. De alvleesklier maakt spijsverteringsenzymen (pancreasenzymen). Deze pancreasenzymen verkleinen de voedingsstoffen in de dunne darm tot stoffen die het lichaam kan opnemen en gebruiken.

Voor een goede vertering van (vooral vet uit) de voeding zijn voldoende pancreasenzymen nodig. Na een operatie aan of bij een ontsteking van de alvleesklier zijn er meestal te weinig pancreasenzymen voor een goede vertering.  

Wat zijn de gevolgen van te weinig pancreasenzymen? uitklapper, klik om te openen

Er zijn onvoldoende enzymen in uw dunne darm aanwezig. Hierdoor kan uw lichaam de voedingsstoffen, vooral de vetten, niet goed verteren en opnemen.

Er blijft te veel onverteerde voeding in uw ontlasting achter. Dit kan de volgende klachten geven:

• (langdurig) vol en opgeblazen gevoel na de maaltijd
• overmatige gasvorming en buikkrampen
• afwijkende ontlasting: de ontlasting is frequenter, stinkt meer dan normaal, is vaak beige/grijs van kleur, vettig van samenstelling en blijft plakken aan het toilet.

Door de verminderde opname van vet en andere voedingsstoffen ontstaat ook: 

• tekorten aan (in vet-oplosbare) vitamine A, E, D en K. De darm neemt deze vitaminen niet goed op. De vitaminen gaan gedeeltelijk verloren via de vettige ontlasting
• gewichtsverlies
• een verslechtering van de voedingstoestand

Wat is de behandeling van een tekort aan pancreasenzymen? uitklapper, klik om te openen

Het innemen van pancreasenzympreparaten zorgt voor voldoende enzymen in de darm. Dit verbetert de vertering en opname van voedingsstoffen. Een volledige normale vertering zal nooit bereikt worden.

Deze preparaten bevatten de enzymen: lipase, protease en amylase.

• Lipase zorgt voor de vertering van vetten.
• Protease zorgt voor de vertering van eiwitten.
• Amylase zorgt voor de vertering van koolhydraten.

Hoe zien pancreasenzympreparaten eruit?

Pancreasenzympreparaten zijn capsules met gedroogde korrels. In deze korrels zitten de enzymen. Iedere korrel bevat een beschermlaagje (coating) om de enzymen tegen maagzuur te beschermen. In de dunne darm gaan de korrels uiteindelijk open en kunnen de verteringsenzymen hun werk doen.

Hoeveel pancreasenzympreparaten hebt u nodig?

De hoeveelheid enzymen die u nodig hebt per maaltijd of tussendoortje is vooral afhankelijk van de hoeveelheid vet die in de maaltijd zit en van de hoeveelheid pancreasenzymen die uw lichaam zelf nog maakt.

Het advies is om per 1 gram vet 1000-2000 eenheden lipase te gebruiken. Per persoon kan dit afwijken. De arts of diëtist bepaalt de hoeveelheid enzymen die u nodig hebt.

Het aantal benodigde pancreasenzymenpreparaten per maaltijd kunt u ook zelf bepalen door te berekenen hoeveel vet er in uw voeding zit. De hoeveelheid vet in een maaltijd berekent u met behulp van de Vettabel (Dietetiek UMC Utrecht) of met de app ‘Mijn Eetmeter’ (Voedingscentrum). Indien gewenst krijgt u van de diëtist de Vettabel.

Welke soorten enzympreparaten zijn er?

Er zijn verschillende pancreasenzympreparaten, die een verschillende hoeveelheid pancreasenzymen bevatten. De hoeveelheid van de enzymen wordt uitgedrukt in ‘eenheden’ lipase. Zie onderstaande tabel.

Hoe kunt u de pancreasenzympreparaten het beste innemen? uitklapper, klik om te openen

• Neem de capsules in bij de hoofdmaaltijden, maar ook bij tussendoortjes die vet bevatten. Bijvoorbeeld; (chocolade)melk, (drink)yoghurt, vla, koek, chips en chocolade. Enzymen zijn niet nodig bij bijvoorbeeld koffie, thee, frisdrank, limonade, fruit, drop, kauwgom en zuurtjes.
• Neem de capsules tijdens de maaltijd in. Wanneer de maaltijd langer duurt, bijvoorbeeld bij uit eten gaan, verdeel dan de capsules over de maaltijd, bij aanvang, halverwege en na de maaltijd.
• De enzymen werken vanaf een half uur tot een uur na inname en blijven dan anderhalf tot twee uur actief in de darm.
• Als u een capsule bent vergeten in de nemen, doe dit dan tot een half uur na de maaltijd. Neem ze niet later in, want dan hebben de enzymen onvoldoende tijd om zich met het voedsel te mengen.
• Maak de capsules bij voorkeur niet open. Als het niet lukt de capsules in één keer door te slikken, mag u de capsules openen. Neem de korrels los in, met een zuur voedingsmiddel, bijvoorbeeld appelmoes, yoghurt, sinaasappelsap of appelsap. Zorg dat er geen korrels in de mond achterblijven, deze kunnen het slijmvlies in de mond aantasten. Kauw de korrels niet fijn.

Welke bijwerkingen kunnen de pancreasenzympreparaten hebben? uitklapper, klik om te openen

Overmatig gebruik van pancreasenzymen kan verstopping (obstipatie) tot gevolg hebben. Overleg in dit geval met uw arts en/of diëtist of de dosering verminderd kan worden.

Meer informatie uitklapper, klik om te openen

Kijk voor meer informatie op de volgende websites: 

• Maag Lever Darm Stichting (MLDS), www.mlds.nl
• Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl
• (gratis) app ‘Mijn eetmeter’ van het Voedingscentrum

Contact uitklapper, klik om te openen

Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.