Idiopathische orbitale ontsteking

Pseudotumor orbita of idiopathische orbitale inflammatie (IOI) is een ziekte met klachten en bevindingen van een ontsteking die zich afspeelt in de oogkas (orbita), zonder aanwijsbare oorzaak na lokaal en systemisch onderzoek.

Mijn patiënt doorverwijzen

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Afhankelijk van waar in de oogkas of rondom het oog de ontsteking precies zit, presenteert de ziekte zich met tekenen van ontsteking zoals pijn, roodheid, warmte en zwelling. Ook komt er vaak dubbelzien voor of kan het zicht van het oog verminderd zijn. Meestal is er één oog aangedaan, maar in acht procent van alle gevallen komt het ook in de andere oogkas voor. De diagnose idiopathische orbitale inflammatie mag pas gesteld worden als andere lokale en systemische oorzaken voor een ontsteking in de oogkas zijn uitgesloten door middel van aanvullende onderzoeken.

Als er sprake is van een ontsteking in de oogkas, kunnen bepaalde onderdelen van het oog niet meer goed hun werk doen. Hierdoor kunnen allerlei klachten ontstaan. De meest voorkomende klachten zijn:

• Pijn in of rondom de oogkas.
• Dubbelbeelden.
• Roodheid van de oogleden en het oog.
• Zwelling van de oogleden en het oog.
• Proptosis (het oog komt naar voren).
• Pijn bij oogbewegingen.
• Een drukgevoel achter de ogen.
• Visusdaling.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Er is zoals gezegd geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van deze inflammatie. Wél is er hoogstwaarschijnlijk een verband tussen IOI en andere systemische auto-immuunziektes en is er vaak sprake van meerdere factoren die er samen voor zorgen dat de ziekte ontstaat. Er is tevens een verband beschreven tussen IOI en het hebben van een hogere BMI en het gebruik van bisfosfonaten.

Van een aantal auto-immuunziektes is bekend dat zij verbonden zijn met onstekingsprocessen in de oogkas, zowel systemisch (bijvoorbeeld sarcoïdose) als lokaal (bijvoorbeeld Graves’ orbitopathie). Je mag pas spreken van een idiopathische orbitale infectie op het moment dat je alle andere mogelijke oorzaken van ontstekingen in de oogkas hebt uitgesloten.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Om de aard van de ontsteking in uw oogkas in beeld te krijgen en om uit te sluiten of in uw geval wel een lokale of systemische oorzaak te vinden is, doen we een aantal onderzoeken. De arts kijkt eerst wat voor lichamelijke en specifiek oogheelkundige klachten u hebt en in het verleden hebt gehad en stelt u een aantal vragen. Dit heet de anamnese. De arts doet ook een oogheelkundig onderzoek. Hierbij kijkt de arts met de spleetlamp. Dit is een microscoop waarmee we de oogbol in beeld kunnen brengen. Ook wordt  de stand van uw ogen en oogleden in kaart gebracht Hiermee krijgt de arts een beeld van uw ziektebeeld en de mogelijke behandeling.

Daarnaast kunt u te maken krijgen met een aantal onderzoeken, zoals:

• Bloedonderzoek
• Beeldvorming: we vragen een MRI scan of een CT scan aan.
• Orthoptisch onderzoek: de orthoptist is deskundig op het gebied van afwijkende stand van de ogen en oogbewegingen. Zij koppelt de bevindingen weer terug naar de arts.
• Hertel test: met een meetinstrument wordt gekeken hoe ver de ogen vanaf de oogkasrand naar voren staan. Dit geeft informatie over de stand van uw ogen in uw oogkas.
• Verwijzing naar een internist: een verwijzing naar de internist kan aangewezen zijn. Bijvoorbeeld wanneer een systemische oorzaak voor de ontsteking in de oogkas wordt gevonden, zoals een auto-immuunaandoening of een schildklierafwijking.
• Biopsie: mogelijk is het nodig om een biopt te nemen van uw ontsteking om via pathologisch onderzoek achter de oorzaak te komen, of indien er géén aanwijsbare oorzaak gevonden kan worden, te weten dat er sprake is van een idiopathische inflammatie. Hierdoor kan de uiteindelijke behandeling met meer zekerheid gestart worden.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Over het algemeen wordt een Idiopathische Orbitale Inflammatie behandeld met ontstekingsremmende medicijnen zoals corticosteroïden. Meestal wordt dit voorgeschreven als een orale kuur (tabletten). Er wordt dan met een hoge dosering gestart welke langzaam wordt afgebouwd.

Als de medicijnen te snel worden afgebouwd is er een grotere kans dat de ontsteking opnieuw opspeelt. Soms (wanneer er langdurig en/of veel medicijnen gegeven moeten worden) is een opname nodig.

Vooruitzichten

Behandeling van Idiopathische Orbitale Inflammatie zorgt bij tweederde van de patiënten voor compleet herstel van alle symptomen. Bij ongeveer een derde van de patiënten wordt er een gedeeltelijk herstel gezien waarbij klachten van oogbewegingsstoornissen, pijn of visusdaling kunnen blijven bestaan. Van deze laatste groep is er een derde deel waar de ziekte opnieuw terugkomt op dezelfde of een andere locatie. In twee procent van alle patiënten is er geen effect van de behandeling met corticosteroïden. In dat geval zullen wij zoeken naar alternatieve behandelingen. De orbita verpleegkundige en andere medewerkers van de polikliniek zullen u,  waar mogelijk, tijdens dit proces ondersteunen.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Zoals de naam 'idiopathisch' aangeeft, is er weinig bekend over het ontstaan van de ziekte. In het UMC Utrecht is er onderzoek gaande naar de factoren die betrokken zijn bij het ontwikkelen van IOI, welke benadering het beste gekozen kan worden om de diagnose IOI te stellen en hoe het IOI onderverdeeld kan worden in subtypes. Daarnaast onderzoeken we welke behandelingen effectief zijn voor IOI.

Meer informatie

Wat u zelf kunt doen

Als u last hebt van een ontsteking in de oogkas is er een aantal dingen dat u zelf kunt doen om gezond te leven en uw klachten te verminderen. Er zijn leefregels op het gebied van:

• Gewicht.
• Roken.
• Alcohol.
• Inspanning en rust.
• Medicijnen.

Uw zorgverlener kan u helpen bij het aanleren van een gezonde leefstijl.

Emotionele gevolgen

De steun van een partner, een vriend of andere naaste is belangrijk in het dagelijks leven. Vraag hen mee bij uw bezoeken aan de oogarts of verpleegkundige. Met zijn tweeën hoort u meer dan in alleen.

Het hebben van een Idiopathische Orbitale Inflammatie kan van grote invloed zijn op uw dagelijks leven. Bijvoorbeeld als gevolg van het veranderde uiterlijk dat het veroorzaakt, de ondefinieerbare pijn, visusklachten, dubbelzien of bijvoorbeeld de bijwerkingen van de behandeling.

Vaak is helaas een langdurige behandeling met corticosteroïden nodig om de symptomen en klachten onder controle te krijgen. In zeer zeldzame gevallen, vooral bij patiënten met een 'scleroserende' ontsteking kan IOI uiteindelijk resulteren in blindheid.

De bijwerkingen van de behandeling met prednison, zoals slapeloosheid, gewichtstoename of een opgeblazen gevoel, kunnen ervoor zorgen dat u minder goed uw werk kan doen. Informeer uw omgeving daarom indien mogelijk over uw aandoening en de mogelijke bijwerking van de behandeling met prednison, zodat de mensen zowel thuis als op uw werk begrip hebben voor de situatie.

Polikliniek Oogheelkunde

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Oogheelkunde

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:00 uur.