In haar ouderlijk huis heeft Amanda Vos (20 jaar) een eigen bedrijf voor gastouderopvang, Het Vossenhol. En dat loopt gesmeerd. Vijf dagen per week zorgt ze voor kinderen van de babyleeftijd tot een jaar of acht. Zachte banken, een vrolijke commode, een poppenhoek: het huis is erop ingericht. “Ik houd van kinderen. En het is leuk om ze spelenderwijs van alles te leren”, vertelt Amanda. Ze heeft in haar woonplaats Tiel de opleiding tot helpende zorg & welzijn gevolgd en die aangevuld met cursussen voor pedagogisch gastouder, EHBO en reanimatie bij kinderen. Haar moeder vond het meteen een goed idee toen Amanda Het Vossenhol wilde beginnen. De twee doen veel samen, ook de administratie. “We zijn echt familiemensen. Gezelligheid is heel belangrijk.”

Eerste tandjes
Zeven jaar na haar broer Wesley komt Amanda in 1996 als tweede kind van het gezin ter wereld. De vingers en tenen van het nieuwe meisje zijn erg kort; hooguit tot het eerste kootje aanwezig. Ook valt Amanda’s bovenlip wat naar binnen. Bij het doorkomen van de eerste tandjes merkt haar moeder dat dit anders verloopt dan gebruikelijk. De melktandjes zijn kleiner, sommige ontbreken. Later, bij het wisselen, ontwikkelt ook het volwassen gebit zich niet goed. Sommige tanden missen, hoektanden komen door op de plaats van normale tanden en andere in het gehemelte. Aan de bovenkant missen nieuwe voortanden. “Als kind schaamde ik me”, vertelt Amanda. “Door mijn handen was ik al anders, maar daar had ik veel minder last van dan van mijn gebit. Ik durfde andere mensen niet aan te kijken, praatte anders en sliste veel. En door het ontbreken van voortanden leek mijn mond een donker gat.”

Barbie kopen
Er volgt een lange reeks bezoeken aan de tandarts . “Dat was echt traumatisch”, vertelt Amanda. “De tandarts wist niet wat er aan de hand was. Hij dacht het probleem met een beugel op te lossen. Hij hechtte een stukje je mijn bovenlip vast aan de beugel. Dat deed wekenlang ontzettend veel pijn. Echt verschrikkelijk. Ik kon niets eten, hooguit een beetje appelmoes.”
Haar moeder is ten einde raad. Ze vindt het vreselijk om met Amanda naar de tandarts te gaan. “Ik was zo bang. Op gegeven moment zei mijn moeder het maar niet meer als we een afspraak hadden”, vertelt Amanda. “Dan haalde ze me op van school en gingen we eerst een nieuwe barbie kopen.”

Vertrouwen
Op haar elfde komt Amanda via een andere tandarts, die haar snel doorverwijst, terecht bij dokter Créton, tandarts bij het UMC Utrecht. “Eerst wilde ik niet. Mijn moeder zette door, die zei: ‘Amanda, we gaan dit doen. Je wordt een mooi meisje.’ Ik vond het niks: zo jong, en dan een prothese”, herinnert Amanda zich. “Ik ging altijd met angst naar de tandarts, maar toen ik bij dokter Créton in de stoel ging liggen, stelde ze me eerst gerust. Ze zei dat het allemaal goed zou komen. Ze heeft mijn vertrouwen weer opgebouwd. Dat was fijn, want in die tijd voelde ik me erg onzeker, trok me snel terug. Gelukkig zat ik op een leuke basisschool en ben ik nooit gepest.”

Stokbroodje gezond
In 2007 en 2008 komt Amanda voor het aanmeten van een nieuw gebit vaak in het UMC Utrecht. “Een heel proces, maar wel gezellig. Dokter Créton is een schat van een mens. Ze neemt alle tijd voor je, vraagt wat je mooi vindt. De vorm en de kleur van de nieuwe tanden mocht ik zelf uitkiezen. Vanuit haar ervaring gaf ze eerlijk en oprecht advies. Ze zoekt samen met jou naar de oplossing die bij jou past.” Het nieuwe gebit komt met een plaatje over de tanden die Amanda wel heeft ontwikkeld. Vlak voor de zomervakantie, net voordat ze naar de middelbare school gaat, is het gebit klaar. “Toen ik in de behandelkamer in de spiegel keek en zag hoe mooi het was, dacht ik meteen: nu ben ik mezelf! Mijn moeder en ik moesten heel erg huilen. We waren zo blij. Dat moment zal ik nooit meer vergeten”, zegt Amanda. Het eerste wat ze daarna deed, was in het UMC Utrecht een stokbroodje gezond eten. “Heerlijk! Dat ging eerst niet, want harde broodjes deden altijd pijn.”

Nieuwe start
“Natuurlijk was het nieuwe gebit wel even wennen: je voelt dat er iets extra’s in je mond zit. En soms stootte ik met een glas per ongeluk tegen mijn tanden. Dat geeft niet. Omdat het zo mooi past, ziet mijn mond er weer netjes en verzorgd uit. Ik ben nu net als iedereen.”
Amanda ziet de toekomst positief tegemoet. “Sinds mijn veertiende heb ik een vriend, Kevin. Ik heb het wel een hele tijd uitgesteld voordat ik hem vertelde dat ik een tandprothese heb. Dokter Créton zei: ‘Je moet het wel doen hoor, want als hij je daarom laat zitten, is het niet de ware’. Kevin reageerde gelukkig heel goed. Onze relatie is prima, alles is bespreekbaar.”
Amanda wil op gegeven moment gaan samenwonen. Uiteindelijk wil ze ook graag kinderen. “Maar ik wil wel eerst weten of die dan ook gehandicapt zouden kunnen worden”, vertelt ze. In het UMC Utrecht is in 2010 genetisch onderzoek gedaan, maar daar kwam toen geen duidelijk beeld uit. De technieken die er sindsdien zijn bijgekomen, kunnen misschien meer opleveren. Amanda overweegt om haar DNA opnieuw te laten onderzoeken. “Het belangrijkste is dat een kind kan spelen, dat het niet is belemmerd in zijn vrijheid”, zegt Amanda. “Dat hebben alle kinderen nodig. En dat is ook wat ik zo mooi vind aan mijn bedrijf: kinderen een vrolijke en fijne plek bieden.”

Ik schaamde me en voelde me onzeker. Met het gebit dat ik nu heb, ben ik mezelf.