HIPEC-operatie

De HIPEC-operatie (Hypertherme Intraperitoneale Chemotherapie) is een grote ingreep, waarbij de chirurg tumorweefsel uit de buikholte verwijdert. Daarna spoelt de chirurg de buik met verwarmde chemotherapie die de eventueel achtergebleven tumorcellen bestrijden.

Een HIPEC-operatie is een geschikte behandeling voor:

• patiënten met dikkedarmkanker met uitzaaiingen in buik en buikvlies;
• patiënten met een slijmvormende tumor vanuit de blindedarm of de eierstokken (pseudomyxoma peritoneï, PMP).

Een HIPEC-operatie is alleen zinvol:

• als de ziekte zich nog niet te ver in de buik verspreid is;
• en uitzaaiingen buiten de buikholte (zoals in de lever of longen) beperkt zijn.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Screeningsdag

Als u instemt met de HIPEC-operatie, nodigen wij u uit voor een screeningsdag. Op die dag: 

• krijgt u allerlei onderzoeken, zoals een bloedonderzoek;
• hebt u gesprekken met de anesthesist, de oncologieverpleegkundige en zo nodig met de stomaverpleegkundige en diëtiste. 

Deze gesprekken en onderzoeken zijn nodig om na te kunnen gaan of deze ingreep bij u echt mogelijk en zinvol is.

We plannen de afspraken zo veel mogelijk op één dag voor u.

Iemand meenemen

Wij adviseren u om bij de screeningsdag, uw opname en uw ontslag uit het ziekenhuis iemand mee te nemen. U krijgt veel uitleg en informatie en kunt dan alles samen nog een keer rustig doorspreken. Ook kan deze persoon u weer thuisbrengen; na de operatie mag u zelf nog geen auto rijden.

Voorbereiding op uw opname

Thuiszorg of mantelzorg

Na de operatie is het belangrijk dat u de eerste 6 weken rustig aan doet. Zorgt u ervoor dat er iemand is die u kan helpen bij huishoudelijke klussen en boodschappen. Ook is het beter als u de eerste week na de operatie niet alleen thuis bent.

Kleding

• Draag gemakkelijk zittende kleding, die u gemakkelijk aan- en uit kunt trekken.
• Neem voldoende (nacht)kleding, ondergoed en een paar warme sokken mee.
• Neem stevige schoenen of pantoffels mee (om te voorkomen dat u valt).

Wat kunt u zelf doen?

U krijgt een grote operatie. Het is belangrijk dat uw conditie zo goed mogelijk is voordat u opgenomen wordt. Roken, voeding en beweging zijn onderwerpen die aandacht nodig hebben.

Als u rookt, ongezond eet en veel alcohol drinkt, is het belangrijk dat u hier voor de operatie mee stopt. Zo zorgt u ervoor dat uw lichamelijke conditie tijdens de operatie zo goed mogelijk is. U kunt dit bespreken met uw verpleegkundig specialist of uw huisarts.

Roken

> Informatie over stoppen met roken

Voeding

>  Meer informatie en tips over HIPEC en voeding

Beweging

>  Meer informatie en tips over HIPEC en beweging

Overgevoeligheid/allergie

Geef het altijd aan ons door als u overgevoelig of allergisch bent voor:

• jodium
• contrastvloeistof
• bepaalde medicijnen
• pleisters
• rubber
• latex  
• andere stoffen.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Dag van opname

U wordt opgenomen in het ziekenhuis op de dag van de operatie óf de avond ervoor. U wordt voor de HIPEC-behandeling opgenomen op verpleegafdeling C4 oost. De meeste patiënten die een HIPEC-operatie krijgen, blijven 7 tot 10 dagen opgenomen.

Voorbereidingen tijdens de operatiedag

Eten en drinken

• De dag vóór de operatie mag u tot 00.00 uur gewoon eten en drinken. Vanaf 00.00 uur mag u niets meer eten.
• Tot 06.00 uur ’s ochtends mag u nog wel wat drinken, maar alleen heldere dranken, zoals thee of koffie zonder melk, water, appelsap en heldere bouillon.
• Vanaf 06.00 uur (2 uur vóór de operatie) mag u niets meer drinken.
•  3 uur voor de operatie krijgt u 400ml koolhydraatrijke drank: 

         - limonade van Roosvicee Vruchtenmix (70ml opgelost in 330ml water)
        - of 2 pakjes (van elk 200ml) dubbeldrank sinaasappel & perzik

• Sommige patiënten moeten de darmen leeg maken voor de operatie. Dan ziet de voorbereiding er iets anders uit: u mag tot 19.00 uur eten en tot 06.00 uur ’s ochtends drinken. U start dan de dag voor de operatie om 19.00 uur met 1 liter van de laxeervloeistof Moviprep®.

Stomaverpleegkundige

• Omdat u mogelijk een stoma krijgt, komt de stomaverpleegkundige bij u langs om op uw buik de plaats af te tekenen van het mogelijke stoma. Dat gebeurt vlak voor de operatie.

Slaapmedicatie

Als u dat wilt, kunt u de avond voor de operatie een slaaptablet vragen aan de verpleegkundig specialist.

TED-kousen en Sleevs

Door de lange operatieduur heeft u een verhoogd risico op trombose en longembolie. Daarom krijgt u vlak voor de operatie TED-kousen en Sleevs aan. Deze kousen zorgen voor een goede doorbloeding tijdens de operatie. Ze worden aan een pomp gekoppeld, waardoor uw benen voortdurend gemasseerd worden. Zo is er minder kans op het ontstaan van bloedpropjes.

De operatie

HIPEC in het UMC Utrecht in beeld

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Anaesthesie

Op de operatieafdeling wordt u eerst gezien door de anesthesioloog (een 'verdovingsarts). U krijgt een epidurale katheter: hij prikt met een naald tussen uw onderste ruggenwervels en brengt een dun slangetje in. Via dit slangetje krijgt u pijnstilling. Daarna krijgt u via een infuus in uw arm de narcose.

Beoordelen of opereren zinvol is

Zodra u volledig onder narcose bent, maakt de chirurg een snee in de lengterichting van uw buik. De chirurg bekijkt hoeveel organen en weefsels zijn aangetast en besluit op dat moment of verder opereren zinvol is. De HIPEC-operatie heeft alleen zin als niet teveel organen en weefsels zijn aangetast. Als teveel organen zijn aangetast, heeft verder opereren geen zin. 

In de meeste gevallen is vooraf aan deze behandeling reeds een inschatting gemaakt van de hoeveelheid ziekte, door middel van een diagnostische laparoscopie. Als toen al is aangegeven dat de operatie haalbaar is, is de kans klein dat dit tijdens de HIPEC-operatie niet zo is. 

Als u niet verder geopereerd kunt worden, gaat u naar de uitslaapkamer en daarna terug naar de verpleegafdeling.

Verwijderen tumorweefsel

Als opereren zinvol is, verwijdert de chirurg al het zichtbare kanker- en/of slijmweefsel uit uw buikholte. Afhankelijk van de hoeveelheid en de plaats van het kankerweefsel kan het nodig zijn delen van de darm of andere organen weg te halen, zoals uw milt, galblaas, maag, vetschort van de buik, baarmoeder of eierstokken. Als het nodig is, legt de chirurg een tijdelijk of permanent stoma aan.

Chemospoeling

Na het verwijderen van het kankerweefsel legt de chirurg drie slangen (drains) door de buikwand in uw buikholte. Via dit spoelsysteem spoelt de chirurg de buikholte met een cytostatica (chemo)-oplossing. Dit zijn medicijnen die eventueel achtergebleven kankercellen bestrijden. Het spoelen duurt anderhalf uur. Aan het eind van de operatie hecht de chirurg uw buik. Eén slang laat hij zitten om het wondvocht te laten aflopen.

Duur van de operatie

De totale operatie duurt tussen de 5 en 10 uur.

Risico’s en complicaties

Zoals bij elke ingreep is er een kans op complicaties. Bij deze operatie zijn dat:

• Trombose
• Longontsteking
• Nabloeding
• Wondinfectie
• Vorming van een abces
• Lekkage van de darmnaad
• Langzaam op gang komen van de maag
• Tijdelijke aantasting van het beenmerg door de chemotherapie

Deze complicaties komen weinig voor en zijn meestal goed te behandelen of gaan na enige tijd vanzelf over.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Nazorg in het ziekenhuis

Medium Care of uitslaapkamer

Na de operatie wordt u naar de Medium Care of uitslaapkamer gebracht. De anesthesist beoordeelt welke vorm van bewaking nodig is. U krijgt pijnstilling en we controleren regelmatig uw lichaamsfuncties (hartslag, bloeddruk, urineproductie). Zodra uw situatie stabiel is, gaat u naar de verpleegafdeling. Dit is meestal de dag na de operatie.

Op de verpleegafdeling

De verpleegkundige informeert uw contactpersoon, zodra u terug bent op de verpleegafdeling.

Eten en drinken op de afdeling

Als u voldoende wakker bent, mag u een slokje water drinken. Dat helpt tegen een droge mond. Ook kunt u uw lippen en mond nat maken met natte gaasjes. Als het drinken goed gaat, kunt u dit uitbreiden. Later kunt u ook weer gaan eten. Uw infuus zorgt ervoor dat u voldoende vocht binnenkrijgt. De diëtist komt standaard op de afdeling langs.

>  Meer informatie en tips over HIPEC en voeding

Verzorging op de afdeling

• Ziekenhuismedewerkers moeten voorzichtig omgaan met cytostatica (medicatie tegen kanker). Daarom dragen zij de eerste twee dagen na uw operatie handschoenen en een schort wanneer ze u verzorgen of de kamer schoonmaken.
• De verpleegkundige controleert regelmatig uw hartslag, bloeddruk, urineproductie en wond.
• U heeft een infuus in uw arm, waardoor u vocht en eventuele medicijnen krijgt.
• Verder heeft u een slangetje dat via uw neus naar uw maag loopt, om maagsap af te voeren en zo misselijkheid en braken te voorkomen.
• Uw urine loopt vanzelf af via een slangetje dat in uw blaas is ingebracht (urinekatheter).
• Via het slangetje in uw rug (epidurale katheter) krijgt u pijnstilling.
• Zoals al genoemd, zorgt de drain voor afvoer van wondvocht.
• Heeft de chirurg ook in de borstholte geopereerd, dan zorgt een slangetje (thoraxdrain) in de borstholte voor de afvoer van lucht en/of vocht.
• Meestal worden de slangetjes na 1 tot 3 dagen verwijderd.

Gesprekken met de arts op de afdeling

Op de verpleegafdeling vertelt de afdelingsarts u hoe de operatie is gegaan. De dagen daarna komt deze arts regelmatig bij u langs om te kijken of uw wond goed geneest en of u goed herstelt. Als u vragen heeft over uw ziekte en de behandeling kunt u deze natuurlijk stellen.

Langzaam weer mobiel op de afdeling

Vanaf de dag na de operatie helpt de verpleegkundige u steeds vaker even uit bed te komen en op een stoel te zitten. Dit is belangrijk om complicaties, zoals trombose en een longontsteking te voorkomen. Ook komt de fysiotherapeut dagelijks langs om ademhalings- en bewegingsoefeningen met u te doen. U zult langzaamaan steeds meer zelf kunnen doen.

>  Meer informatie en tips over HIPEC en beweging

>  Algemene tips over beweging tijdens uw opname

Pijnstilling op de afdeling

Via het slangetje in uw rug krijgt u voortdurend pijnstillende middelen. Als dit niet genoeg is, krijgt u meer. Zonder pijn beweegt en slaapt u beter, waardoor u sneller geneest. Op de derde dag na de operatie wordt het slangetje uit uw rug (epidurale katheter) verwijderd. Vanaf dan krijgt u tabletten of zetpillen als pijnstillers. Deze werken het beste wanneer u ze op vaste tijden gebruikt.

Wondverzorging op de afdeling

De verpleegkundige verzorgt dagelijks uw wond en verschoont het verband. Zodra de wond droog is, is het verband niet meer nodig. U mag douchen met de hechtingen, als u maar geen zeep gebruikt en de wond voorzichtig droog dept met een schone handdoek. Na ongeveer 10 dagen verwijdert de verpleegkundige de hechtingen. Bent u al thuis, dan doet uw huisarts dit.

Begeleiding en verwerking

Een HIPEC-operatie is ingrijpend. Naast de lichamelijke gevolgen kunt u ook onzeker of angstig zijn. Aarzel niet om een beroep te doen op de verpleegkundigen, de maatschappelijk werker, de geestelijk verzorger of de verpleegkundig specialist als u steun nodig heeft. De verpleegkundige op de afdeling kan u met de juiste persoon in contact brengen.

Uitslag weefselonderzoek

Het weefsel dat de chirurg tijdens de operatie heeft verwijderd, wordt in het laboratorium onderzocht op aanwezige kankercellen. Na gemiddeld 10 dagen is de uitslag bekend en zal de chirurg deze met u en uw naasten bespreken. Dit gesprek vindt plaats op de verpleegafdeling (als u nog in het ziekenhuis bent) of op de poli (als u al thuis bent), in aanwezigheid van de verpleegkundig specialist. Als u na afloop van dit gesprek nog vragen heeft, kunt u altijd vragen om een vervolggesprek met de chirurg of de verpleegkundig specialist.

Weer naar huis

Meestal mag u na 7 tot 10 dagen na de operatie weer naar huis. Als u naar huis gaat, krijgt u een afspraak mee voor de eerstvolgende controle op de polikliniek. Ook krijgt u richtlijnen mee voor thuis.

Studies

UMC Utrecht doet mee aan verschillende wetenschappelijke onderzoeken naar HIPEC:

• CAIRO 6 
• COLOPEC II 
• PIPAC II 

Follow-up

Na de HIPEC-behandeling blijft u bij ons onder controle. 3 maanden na de operatie wordt er een nieuwe CT-scan gemaakt van de long en buik om een nieuwe uitgangssituatie te hebben. Daarna zal deze scan jaarlijks herhaald worden en half jaarlijks zullen we de tumormarkers (via bloedonderzoek) controleren.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Zorgverleners

Bij een HIPEC-behandeling zijn verschillende zorgverleners betrokken: onder meer chirurgen, een verpleegkundig specialist, een oncoloog, een verpleegkundig team van de verpleegafdeling, en een (wisselend) ok-team.

Een deel van het zorgverlenersteam wordt hier aan u voorgesteld.

Grevenstein, W.M.U. van

Chirurg

Witkamp, A.J.

Chirurg-oncoloog

Koopman, M. (Miriam)

Internist- oncoloog

Roodhart, J.M.L. (Jeanine)

Internist-Oncoloog

Smit-van der Linden, J.M.J. (José)

Senior oncologieverpleegkundige

Laclé, M.M. (Miangela)

Patholoog

Meer informatie

• Maag-Darm-Lever Stichting
• KWF Kankerbestrijding(veel informatie over darmkanker)
• Kanker.nl (informatie over darmkanker)
• Stichting Darmkanker
• Lotgenotencontact Appendix kanker / Pseydomyxoma peritonei

Polikliniek Oncologische chirurgie

Wachttijden uitklapper, klik om te openen

Er kunnen twee soorten wachttijden zijn in verband met een HIPEC-behandeling:

Wachttijd tot uw eerste polibezoek

Als u door een specialist in een ander ziekenhuis wordt verwezen naar het UMC Utrecht, kunt u binnen 5 werkdagen terecht op de polikliniek.

Wachttijd voor de HIPEC-behandeling

Als besloten is tot een HIPEC-behandeling wordt de operatie ingepland in overleg met de chirurg of de verpleegkundig specialist.

Meer informatie

Contact opnemen

Heeft u na ontslag dringende vragen? Neem dan gerust contact met ons op.

Tot 24 uur na ontslag

• Tijdens kantooruren (8:30 - 16:45 uur) met de poli Oncologische Chirurgie - Tel: 088 75 569 01
• Buiten kantoortijden kunt u bij spoed contact opnemen via Tel: 088 75 555 55

Na 24 uur na ontslag

• Tijdens kantooruren (8:30 - 16:45 uur) met de poli Oncologische Chirurgie - Tel: 088 75 569 01
• Buiten kantooruren met de huisartsenpost in uw regio.

Ziektebeeld

• Darmkanker
• Pseudomyxoma peritoneï, PMP

Meer weten uitklapper, klik om te openen

In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Afspraken’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.

Naar Mijn UMC Utrecht

Wat hoort er bij deze behandeling

• Polikliniek Oncologische chirurgie
• Verpleegafdeling Oncologische chirurgie (C4 Oost)

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar van 8.30 tot 16.30 uur.