Zenker’s divertikel
Waarschijnlijk ontstaat een Zenker divertikel door een combinatie van factoren. Een verhoogde druk in de slokdarm en een zwakke plek in de spierwand zijn belangrijke risicofactoren. Het is niet duidelijk waardoor een zwakke plek in de spierlaag ontstaat. Waarschijnlijk spelen verslapping door ouderdom en veelvuldige rek een rol. Mogelijk in combinatie met het regelmatig omhoog stromen van maaginhoud (reflux). Tijdens een operatie via uitwendige of inwendige benadering (endoscopisch) zal het divertikel opgeheven worden.
Meer informatie
De uitstulping vormt een zakje waarin voedsel zich kan ophopen. Door deze ophoping wordt de slokdarmwand nog verder opgerekt en wordt de divertikel steeds groter. Wanneer steeds meer voedsel in de uitstulping blijft hangen, kan deze de slokdarm van opzij dichtdrukken. Dit heeft tot gevolg dat het eten niet meer goed zakt in de slokdarm.
De diagnose kan als volgt gesteld worden:
- Een slikfoto waarbij gebruik gemaakt wordt van röntgenstralen. Voor dit onderzoek krijgt u een papje met contrastvloeistof te drinken. Vervolgens worden foto’s gemaakt waarop eventuele afwijkingen van de slokdarm te zien zijn.
- Een kijkonderzoek van de slokdarm (en maag). Dit wordt ook wel een oesophago-gastroscopie genoemd. Met behulp van een flexibele slang (endoscoop) kan de arts via uw mond in uw slokdarm kijken.
Tijdens een operatie via uitwendige of inwendige benadering (endoscopisch) zal het divertikel opgeheven worden.
Als u geopereerd wordt vanwege een te hoge druk of spanning van de bovenste slokdarmkringspier, de musculus cricopharyngeus, kan een soort gelijke operatie nodig zijn om het probleem te verhelpen.
Tijdens de operatiezaal de bovenste kringspier van de slokdarmingang worden doorgenomen (myotomie van de musculus cricopharyngeus). Dit gebeurt meestal via een inwendige benadering (endoscopisch) en soms door een uitwendige benadering (een operatie links in de hals)
Een Zenker divertikel is op zich onschuldig. In principe vindt de behandeling alleen plaats als er ernstige klachten zijn.
De Zenker divertikel kan op verschillende manieren behandeld worden:
- Endoscopisch. Bij een endoscopisch behandeling kan de KNO-arts de divertikel behandelen via een speciale buis die via de mond in de keel wordt gebracht tijdens narcose. Door de buis kan de kringspier in het schot tussen de slokdarm en de divertikel worden doorgenomen (myotomie). Door deze behandeling wordt de divertikelzak in feite één met de slokdarm. Dit heeft tot gevolg dat er geen voedsel meer kan ophopen.
- Uitwendige operatie. Deze wordt via de linkerzijde van de hals uitgevoerd. De kringsopier wordt opgezocht en dvoorzichtig doorgenomen. Soms wordt de divertikelzak verwijderd(diverticulectomie).
De volgende beschrijving zal gaan over de endoscopische behandeling.
Resultaat
Het doel van de behandeling is om de voedselpassage in de slokdarm te verbeteren
Helaas bestaat er altijd een kleine kans dat er weer een uitstulping kan ontstaan. Soms is er dan een nieuwe operatie nodig.
Het klieven van de bovenste slokdarmkringspier is een beproefde en succesvolle methode om slikpassageklachten, veroorzaakt door een niet goed functionerende kringspier, langdurig te verhelpen. Echter, het slikken is een ingewikkeld proces waar nog veel andere aspecten invloed op hebben. De operatie geeft het beste resultaat als de slikklachten uitsluitend veroorzaakt worden door deze kringspier. Als er andere factoren in het slikken meespelen, kan dit het uiteindelijke resultaat negatief beïnvloeden (bijvoorbeeld eerdere chirurgie of neurologische problemen). De KNO-arts zal uw individuele kans op slagen met u bespreken.
Uw lichaam
De slokdarm is een gespierde buis van ongeveer 30 cm lang. De slokdarm loopt van de keelholte tot aan de maag. Voedsel wordt door de spieren in de slokdarmwand actief naar de maag getransporteerd. De slokdarm bestaat (van buiten naar binnen) uit spieren, een laagje bindweefsel en slijmvlies. In het bindweefsel bevinden zich kliertjes die slijm produceren dat als glijmiddel dient. Voesel gaat hierdoor gemakkelijker door de slokdarm.
Een Zenker divertikel is een uitstulping van de slokdarm naar achteren. De uitstulping neemt de vorm aan van een zakje. Een Zenker divertikel ontstaat meestal in het gedeelte van de slokdarm dat zich laag in de hals bevindt. Dus bovenaan in de slokdarm bij de overgang van de keel naar slokdarm.
Een Zender divertikel ontstaat vrijwel altijd bij mensen die ouder zijn dan veertig jaar. Het komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De uitstulping is op zich onschuldig. De klachten kunnen wel heel vervelend zijn. Als de divertikel erg groot wordt, kunnen er voedselpassageklachten ontstaan.
Voorbereiding uitklapper, klik om te openen
Er is geen speciale voorbereiding nodig voor de operatie.
U meldt zich meestal een dag voor de operatie op onze verpleegafdeling D5 in het UMCU. U zult dan worden opgenomen door de verpleegkundige en de zaalarts. De dietiste zal ook kennis met u komen maken, omdat u na de operatie enkele dagen niets mag eten en dus sondevoeding krijgt via een slangetje (sonde) die tijdens de operatie via de neus in de maag wordt gebracht.
U moet wel nuchter blijven vanaf de avond voor de operatie; dit houdt in dat u niets meer mag eten of drinken vanaf 00.00 snachts. U mag nog wel uw eigen medicatie innemen met een klein slokje water. Bij vragen hierover kunt u altijd de verpleegkundige of uw zaalarts vragen.
Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen
De operatie dag
Meestal wordt u de dag van de operatie al vroeg gewekt en klaar gemaakt voor de operatie. U krijgt een operatiejasje aan en een papieren onderbroek. Als de anesthesioloog voor u een medicijn heeft afgesproken krijgt u dit via een tablet of een injectie. Afhankelijk van het soort medicijn kunt u slaperig worden of kan uw mond droog aanvoelen. Op de afgesproken tijd brengen de verpleegkundigen u naar de ontvangstruimte van het operatiecentrum. Bij de ontvangstruimte neemt de operatieverpleegkundige de zorg over. Meestal moet u nog enige tijd wachten. Wanneer u aan de beurt bent, wordt u opgehaald en naar de operatiekamer gereden. Daar wordt u ontvangen door de anesthesioloog, die tijdens de operatie de nascose toedient. De operatie zal onder algehele narcose plaats vinden en zal gemiddeld 1 uur duren.
Na de operatie wordt u wakker op de recovery (uitslaapkamers) en als u goed wakker bent, zullen de verpleegkundigen van onze afdeling u weer naar uw eigen kamer brengen. Uw familie of vrienden mogen u dan weer bezoeken.
Na de behandeling uitklapper, klik om te openen
Sondevoeding
De eerste dagen na de operatie mag u niet eten en drinken. U krijgt daarom sondevoeding. De diëtist komt voor de operatie bij u langs en legt uit hoe dit in zijn werk gaat. De diëtist noteert wat u gewend bent te eten; de sondevoeding na de operatie zal hier op worden afgestemd.
Zodra u weer mag eten en dat voldoende lukt, mag de neusmaagsonde eruit. Als de uitbreiding van de orale voeding goed gaat mag u naar huis Bij ontslag krijgt u een afspraak voor controle op de polikliniek mee.
Leefregels
U krijgt adviezen mee naar huis bij ontslag omtrent uw voeding.
Indien nodig krijgt u ook nog logopedische oefeningen voor het slikken. Enkele maanden na de operatie komt u nog een keer op de polikliniek voor eindcontrole. Meestal is dan het uiteindelijke resultaat van de ingreep bereikt.
Mogelijke complicaties
Zoals aan elke medische ingreep, zijn er ook aan deze operatie risico’s verbonden. Deze zogenoemde complicaties komen in een klein aantal gevallen van de operatie voor. Toch is het belangrijk dat u hiervan op de hoogte bent. Er is een kleine kans op:
- Nabloeding
- Wondinfectie
- Infectie borstholte (mediastinitis)
Het kan gebeuren dat door de operatie een klein gaatje ontstaat in de slokdarm. Speeksel kan dan vanuit de slokdarm naar de borstkas lekken, waardoor een ontsteking ontstaat. Dit gaatje noemen wij een perforatie en de ontsteking van de ruimte om de slokdarm een mediatinitis.
Om deze reden wordt uw temperatuur na de operatie goed in de gaten gehouden. Ook klachten als pijn op de borst krijgen of tussen de schouderbladen, koorts, of forse pijnklachten tijdens het nuttigen van uw maaltijd, worden goed in de gaten gehouden Als er sprake is van een perforatie met een mediastinitis kan het nodig zijn om opnieuw te opereren. Ook zal het dan nodig zijn om langer met antibiotica te behandelen.
Mogelijke bijwerkingen
U zou van de narcose misselijk kunnen zijn na de operatie. U kunt hiervoor medicijnen krijgen op onze verpleegafdeling.
Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen
Zorgverleners
Op onze afdeling werken hoofdhalschirurgen die gespecialiseerd zijn in deze operaties. U maakt kennis met uw hoofdbehandelaar op de polikliniek, en in elk geval op de dag van opname voor de operatie.
Er opereert ook altijd een arts-assistent mee. Dit is een KNO-arts in opleiding.
Tijdens uw opname maakt u ook kennis met onze verpleegkundige, operatie-assistenten en co-assistenten. Er bestaat een grote kans dat u opgenomen wordt door één van onze co-assistenten. Dit zijn artsen in opleiding. Zij stellen u vragen over uw aandoening. Ook verrichten zij lichamelijk onderzoek.
Verder is er contact met diëtisten, vanwege uw sondevoeding na de operatie.
Braunius, W.W.
KNO-arts, Hoofd-hals Oncologisch Chirurg
Bree, R. de (Remco)
KNO-arts, Hoofd-hals Oncologisch Chirurg, afdelingshoofd HHCO
Kamalski, D.M.A.
KNO-arts
Klomp, F.W.J. (José)
Verpleegkundig specialist
Ligtenberg, I.
KNO-arts
Smit, A.L.
KNO-arts
Thomeer, H.G.X.M.
KNO-arts
Tijink, B.M.
KNO-arts, Hoofd-hals oncologisch chirurg
Veen, E.L. van der
KNO-arts
Polikliniek Keel-, neus- en oorheelkunde (KNO)
Verpleegafdeling Keel-, neus- en oorheelkunde (D5 west)
Wachttijden uitklapper, klik om te openen
Laatst bijgewerkt: 12-12-2019
Toegangstijd polikliniek keel-, neus- en oorheelkunde: 35 dagen
Belangrijk Dit is de gemiddelde wachttijd. De wachttijd kan per patiënt verschillen. Het is afhankelijk van de reden voor verwijzing.
Lees meer over wachttijdenMeer weten uitklapper, klik om te openen
In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Afspraken’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.
Wat hoort er bij deze behandeling
- Polikliniek Keel-, neus- en oorheelkunde (KNO)
- Verpleegafdeling Keel-, neus- en oorheelkunde (D5 west)
- Specialisme Keel-, neus- en oorheelkunde
Zorgkosten
Meer over zorgkostenContact uitklapper, klik om te openen
Hebt u vragen? Neem dan contact met ons op. Voor het maken van een afspraak hebt u een verwijzing nodig van de huisarts of specialist.
Polikliniek Keel-, neus- en oorheelkunde (KNO)
De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur